مکث

آمارها را آن‌گونه که هست بگوییم

وزیر محترم صنایع و معادن اخیرا در حاشیه یک مراسم خبری اعلام کرده‌اند که میانگین مصرف بنزین خودروهای وارداتی به کشور، 11 لیتر در هر 100 کیلومتر است، در صورتی که میانگین مصرف بنزین خودروهای داخلی، حدود 5/8 لیتر است که نشان می‌دهد خودروسازان ایرانی توجه مناسبی به مقوله مصرف انرژی داشته‌اند. قطعا کسی که کمترین اطلاعاتی نسبت به صنعت خودرو داشته باشد، با دیدن این اظهارات بلافاصله از خود خواهد پرسید که آیا صنعت خودروسازی ما به آن حد از پیشرفت رسیده است که میانگین مصرف بنزین محصولات آن از تولیدات غول‌های خودروسازی جهان که خودرو به ایران صادر می‌کنند، پایین‌تر باشد؟ همه شواهد و قرائن، واقعیت را عکس این تصور نشان می‌دهد و هیچ‌کس نمی‌تواند علی رغم پیشرفت های بسیار، فاصله صنعت خودروسازی ایران را از پیشقراولان این صنعت انکار کند.

کد خبر: ۲۸۸۸۳۰

پس ماجرا چیست؟ وزیر صنایع مطمئنا دروغ نمی‌گوید. اما شاید واقعیت را به گونه دیگری ترسیم می‌کند. مطمئنا یکی از شروط اولیه مقایسه، هم سنخ بودن دوطرف قیاس است اما آقای محرابیان در اظهارات خود این شرط را رعایت نکرده و در واقع فیل و فنجان را باهم مقایسه کرده است. خودروهای وارداتی به کشور طی چند سال اخیر، عمدتا محصولاتی با حجم موتور بالا( بیشتر از 2400 سی سی) بوده است و گاه، حجم موتور برخی از این محصولات به بیش از 5/4 لیتر می‌رسد. در حالی که حدود 50 درصد تولیدات داخلی کشور را خودروی پراید تشکیل می‌دهد، که حجم موتور آن فقط 1300 سی‌سی است و در سایر محصولات نیز بجز یکی دو مورد که تولید بسیار ناچیزی در کشور دارند ظرفیت موتور خودروهای داخلی از 2000 سی سی فراتر نمی‌رود. طبیعی است خودرویی که موتور آن گنجایش بیشتری دارد، نیاز به سوخت بیشتری نیز پیدا خواهد کرد و البته قدرت بیشتری نیز تولید می‌کند.

این نوع اطلاع رسانی و بیان غیرشفاف واقعیت‌ها البته در سایر حوزه‌های صنعتی و معدنی از جمله آمار تولید انواع محصولات معدنی یا پتروشیمی نیز دیده می‌شود که رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم چند روز پیش نسبت به آن تذکر داد. مثلا ظرفیت بالقوه تولید فولاد به جای ظرفیت بالفعل آن اعلام می‌شود. هر چند آقای محرابیان در اظهارات اخیر خود، این مساله را تکذیب می‌کند، اما سوابق گذشته نشان می‌دهد این اتفاق سهوا یا عمدا رخ داده است.

اهمیت ارائه اطلاعات صحیح و شفاف در گزارش‌های عملکرد، بویژه در دستگاه‌های دولتی مساله‌ای نیست که بسادگی بتوان از کنار آن عبور کرد. اطلاعات صحیح و دقیق می‌تواند باعث توسعه و بالندگی یک نهاد دولتی و افزایش اقبال مردم به آن شود. در حالی که اطلاع‌رسانی غیرشفاف و پرده‌پوشی از برخی حقایق می‌تواند بی اعتمادی مردم به آن نهاد دولتی را رقم بزند. چراکه به هرحال کسانی که مخاطب یک خبر یا اطلاع رسانی قرار می‌گیرند، دست‌کم اطلاعاتی از آن در ذهن دارند و کاملا هوشمند با آن برخورد می‌کنند. کاش می‌شد معیار استانداردی برای ارائه آمار عملکردها تدوین کرد تا تمام مسوولان در چارچوب همین معیار سخن بگویند و مردم نیز با آمارهای متناقض و گمراه کننده مواجه نشوند.