جام جم آنلاین گزارش میدهد
عادت چیست؟
عادت یک الگوی رفتاری است که مرتبا تکرار میشود و شخص معمولا حتی از وجود آن آگاه نیست. اگرچه خوشبختانه کودکان از عادتهایشان آگاهی نداشته و آنها را به طور ناخودآگاه انجام میدهند، اما والدین معمولا اینگونه نیستند.اگر فرزند کوچک شما معمولا انگشتش را در دهان گذاشته و میمکد و فرزند دیگرتان مرتبا با موهایش بازی میکند، جای تعجب نیست چرا که معمولا عادتها در کودکان همسن و سال تکرار میشود.
در اینجا به برخی عادات رایج بین کودکان اشاره میکنیم:
1 - جویدن ناخن
اگر دیدن ناخنهایی که تا ته جویده شدهاند برای شما آشناست، شما تنها نیستید. یکی از متداولترین عادتهای دوران بچگی، جویدن یا کندن ناخن است.برخی مطالعات تخمین میزند که بین 30 تا 60 درصد کودکان و نوجوانان، یک و یا بیشتر از آن ناخنهایشان را میجوند و گاها دیده شده که یک کودک ناخنهای پای خود را هم میجود.
دخترها و پسرها به طور تقریبا مساوی مستعد این عادت در سالهای اول زندگی خود هستند. به هر حال، با بزرگ شدن آنها، این عادت بین پسربچهها شایعتر است.
2 - پیچش موها دور انگشتها
اگر یکی از فرزندان شما دچار این عادت است، به احتمال قوی او دخترتان است. اکثریت بچههایی که با موهای خود بازی میکنند، آنها را میکشند، دور انگشت خود حلقه کرده و مرتب با آنها ور میروند، دختر هستند. این عادت احتمال دارد در اوایل دوران بچگی با کشیدن موها و کندن آنها آغاز شود، اما بسیاری از کودکانی که آن را دارند با افزایش سن، این عادت را ترک میکنند. برای آنهایی که این عادت حتی با بزرگ شدنشان نیز باقی میماند، رفتارهای ساده اصلاحی میتواند برای ترک این عادت مثمرثمر باشد. به هر حال برای کسی که کشیدن مو را به عنوان یک نوجوان یا کودکی که از آب و گل درآمده آغاز میکند، از بین بردن این عادت سختتر است و شاید نشانه افسردگی، عصبی بودن یا اختلالات روحی باشد.
3 - پاک کردن بینی
این عادت اگرچه معمولا از دوران کودکی شروع میشود، اما احتمال ادامه یافتن آن تا بزرگسالی نیز وجود دارد. شاید باور این موضوع سخت باشد اما در یک مطالعه از 1995 فردی که مورد بررسی قرار گرفتند 91 درصد آنها عادت به پاک کردن بینی خود دارند.
4 - مکیدن انگشت
مکیدن انگشت شست یکی از عادات رایج در کودکان است. برخی کودکان انگشتان دیگر خود را هم میمکند یا حتی مشت خود را میمکند. اکثر اینگونه بچهها، کوچک هستند. در حقیقت بین یکچهارم تا یکدوم کودکان 2 تا 4 ساله انگشت شست خود را میمکند.اغلب کودکان، شست خود را برای رسیدن به آرامش و راحتی میمکند، اما مکیدن انگشت به طور مداوم بین 4 تا 5 سالگی میتواند باعث مشکلاتی مثل مشکلات دندان، عفونت انگشت و یا اذیت شدن خود کودک شود.
چه چیزی باعث ایجاد یک عادت میشود؟
متخصصان هنوز در خصوص علت ایجاد یک عادت مطمئن نیستند، اما آنها میدانند که یک عادت، رفتاری آموخته شدهاست که معمولا نتیجه مثبتی را برای کودک ایجاد میکند. احتمال دارد که عادات به عنوان سرگرمی برای کودک مطرح باشند، یا مکانیزمی برای تسکین یک اضطراب.
دفعه بعدی که با یکی از این عادات مثل جویدن ناخن در کودک خود روبهرو شدید سعی کنید به دنبال یک اتفاق پراضطراب در زندگی کودک خود بگردید.
یک عادت میتواند به نحوی تلاش کودک را در جهت رهایی از اضطرابها نشان دهد. به عبارت دیگر، برخی کودکان با درگیر کردن خود با برخی عادات، دچار آسودگی خیال میشوند. برخی عادات هم شاید از دوران نوزادی در کودک باقی بماند. در نوزادان، مکیدن شست یک رفتار آرامشبخش است که معمولا کودک پس از غذا خوردن انجام میدهد تا به آرامش برسد. پس شاید این عادت به خاطر اثرات مثبتش تا زمان کودکی در شخص باقی بماند.
یا شاید علت ناخن جویدن فرزند شما، در خودتان قابل جستجو باشد. آیا شما ناخنهایتان را میجوید؟ بررسیها نشان داده که جویدن ناخن میتواند یک عادت خانوادگی یا ژنتیکی باشد!برخی کودکان هم به خاطر جلب توجه والدین و اطرافیان، عادتی را پیشه خود میکنند. اگر کودک احساس کند که والدینش او را نادیده میگیرند شاید به عادتی عصبانیکننده روی بیاورد زیرا میداند که این عادت باعث تحریک و ایجاد عکسالعمل از سوی مادر یا پدرش خواهد شد.
اما چگونه باید با عادات فرزند خود کنار بیاییم؟
خوب است بدانید که اکثر عادتها به مرور زمان از بین میروند خصوصا وقتی کودک به سن مدرسه میرسد.اما اگر تصور میکنید که اکنون زمان لازم برای از بین بردن عادات فرزندتان فرارسیده این روشها را به کار بگیرید:
به آرامی به کودک خود نشان دهید که از آن عادت خاص خوشتان نمیآید و دلیل آن را هم به او منتقل کنید. این روش برای کودکان 3 تا 4 ساله مفید است و به افزایش آگاهی آنها از مشکل کمک میکند. به او بگویید که مثلا من دوست ندارم ناخنت را بجوی. این کار خوبی نیست. آیا میتوانی این کار را دیگر تکرار نکنی؟
اما مهمتر از آن این است که دفعه بعد که او را در حال جویدن ناخن دیدید سرزنشاش نکنید و حرفی به او نزنید. تنبیه، پرخاش و دستانداختن میتواند باعث تشدید یک عادت شود.
کودک خود را در فرآیند ترک عادت کمک کنید. وقتی کودک 5 ساله شما گریهکنان از مهدکودک به منزل میآید و از تمسخر بچهها به خاطر اینکه او انگشتش را میمکیده ناراحت است، بدانید که او به این طریق از شما طلب کمک میکند. والدین میتوانند از کودک خود بپرسند که چهکاری برای توقف این عادت میتواند انجام دهد و یا اینکه آیا او میخواهد که عادتش را ترک کند؟ سپس برخی از راههای عادت را با هم امتحان کنید.
رفتارهای جایگزین را به او پیشنهاد کنید. مثلا وقتی کودکتان را در حال جویدن ناخن میبینید به جای اینکه از او بخواهید ناخن نجود به او بگویید که «بیا با انگشتان خود بازی کنیم.» این کار آگاهی نسبت به عادت را افزایش میدهد. برای اینکه ذهن کودکتان را مشغول کنید، یک حواسپرتی برای او ایجاد کنید مثلا از او بخواهید که کاردستی درست کند یا در تمیز کردن آشپزخانه به شما کمک کند.
تشویق کنید و جایزه بدهید. مثلا هر باری که پسرتان از مکیدن انگشتش خودداری کرد با رفتاری مهربانانه یا یک هدیه کوچک، او را شگفتزده کنید.
به رفتارهای خوب فرزند خود توجه کنید. اگر شما این رفتارها را نادیده بگیرید، بزودی از بین میروند. عادت جدید مثبت، باید قبل از اینکه عادت قدیمی از بین برود، جایگزین آن شود.برای این که در از بین بردن عادات منفی فرزند خود موفق شوید، باید به فرزندتان انگیزه بدهید. اما بدانید همانطور که برای ایجاد یک عادت زشت، زمان لازم است، برای جایگزین کردن آن با عادات و رفتارهای خوب هم، زمان و صبر لازم است.
اما علیرغم تمامی این مباحث، گاهی یک عادت نتیجه مشکلات فیزیکی یا روحی کودک است. مثلا پاک کردن بینی شاید به خاطر وجود مانعی در بینی باشد. گاهی عادتها، خودشان هم میتوانند باعث مشکلات مختلف شوند مثلا پاک کردن مداوم بینی میتواند باعث خوندماغ شدن شود. جویدن ناخن میتواند باعث ایجاد عفونت در ناخنها و یا عدم رشد آنها شود و مکیدن انگشت هم میتواند موجب مشکلات دندان شود.اگر یک عادت روی روابط اجتماعی و زندگی روزمره کودک اثر بگذارد میتوان گفت که دیگر یک عادت ساده نیست. مثلا کودکان بزرگتر که هنوز انگشت خود را میمکند باید از نظر اضطراب و استرس، بررسی شوند. یا کودکانی که مرتب با موهای خود بازی میکنند شاید دچار ریزش مو شوند.
الهه عیوضزاده
جام جم آنلاین گزارش میدهد
جام جم آنلاین گزارش میدهد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک فعال سیاسی:
یک نماینده مجلس:
در گفتوگوی «جامجم» با استاد حوزه و مبلغ بینالملل بررسی شد
گفتوگو با موسی اکبری،درخصوص تشکیل کمپین«سرزمین من»وساخت و مرمت۵۰خانه در منطقه زنده جان