محبوب جنگ‌سالا‌ران

کمتر از یک ماه قبل بود که عبدالقادر نورزای، رئیس کمیسیون حقوق بشر مستقل افغانستان در گفتگو با روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز تصریح کرد اکثر کارشناسان بیطرف انتظار نرخ مشارکتی زیر 30درصد در مناطق جنوبی افغانستان تحت کنترل طالبان را دارند. این در حالی است که به ادعای پاره‌ای منابع کمیسیون انتخابات افغانستان دقیقا معادل 17 میلیون افغان واجد شرایط رای دادن برگه رای چاپ کرده است.

ریچارد هالبورک، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور پاکستان و افغانستان در جریان سفر اواخر ماه ژوئیه خود به افغانستان اذعان کرده بود واشنگتن نگران بروز تخلفات گسترده انتخابات در افغانستان است. هالبروک بدون اشاره به این که چه شخص یا گروهی ممکن است در روند انتخابات تقلب کند، گفت: نگرانی ما نه آن گروه از افغان‌ها که قادر به مشارکت در انتخابات نیستند که چگونگی شمارش آرا است. او افزود: گمانه‌زنی‌های موجود در مورد احتمال بروز خشونت قطعا بر نرخ مشارکت افغان‌ها در انتخابات تاثیری منفی خواهد داشت.

این واقعیت که همه طرف‌های دخیل در برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان حتی قبل از فرارسیدن روز رای‌گیری در مورد احتمال تقلب در انتخابات و ناممکن بودن برگزاری انتخاباتی بی‌نقص در کشوری چون افغانستان می‌گفتند بدین معنا بود که دست‌اندرکاران انتخابات همین حالا پیروزی کرزای در انتخابات ریاست‌جمهوری توام با نقص 20 اوت را با رایی بالای 50 درصد برای جلوگیری از کشیده شدن رقابت به دور دوم پذیرفته‌اند. کرزای از حمایت جنگ‌سالاران افغان که به واسطه حمایت‌شان از تهاجم ایالات‌متحده به افغانستان با هدف سرنگون کردن حاکمیت طالبان یک‌شبه به چهره‌هایی سیاسی تبدیل شدند، برخوردار است. این جنگ‌سالاران با گذشت 7 سال از اشغال عراق به همان رویکردهای گذشته خود رجعت کرده‌اند و به دنبال تقسیم کشور بین خود هستند.

معاونان رئیس‌جمهور کرزای را چهره‌هایی چون محمدقاسم فهیم، از بانفوذترین چهره‌های تاجیک و کریم خلیل، از قدرتمندترین سیاستمداران هزاره تشکیل می‌دادند. عبدالرشید دوستم، جنگ‌سالار مشهور ازبک بر تمدید دوران زمامداری کرزای مهر تایید زده بودند و این سه در کنار هم کنترل دولت‌های محلی، پلیسی و ارتش افغانستان را در دست دارند. حتی عبدالرسول سیاف از اسلامگراهای افراطی هم که خصومتی دیرینه با طالبان دارد هم در اردوگاه حامیان کرزای قرار گرفته بود کلکسیون متحدان او در بین قومیت‌های مختلف افغانستان تشکیل شود.

دقیقا به همین دلیل است که کرزای تبلیغات انتخاباتی خود را به پخش آگهی‌های تبلیغاتی و سایر برنامه‌های حمایتی در شبکه‌های تلویزیونی افغانستان محدود کرده بود، گویی نیازی به برقراری رابطه با افغان‌ها و جلب حمایت آنان نمی‌‌دید.

امپراطوری فساد

محمد کرزای، از برادران رئیس‌جمهور افغانستان که تابعیت آمریکایی دارد در حال حاضر به یمن باندبازی در اعطای قراردادهای دولتی ثروتمندترین مرد در افغانستان است. او مالک تنها کارخانه سیمان افغانستان و نماینده رسمی تویوتا در این کشور است. احمدوالی، دیگر برادر کرزای براساس گمانه‌زنی‌های موجود با اتکا به درآمد سرشارش از مشارکت در قاچاق موادمخدر، دارو، بازار مستغلات و فعالیت‌های اقتصادی همه کاره قندهار شده است.

کرزای با در پیش گرفتن زد و بندهای پشت‌پرده تمامی توان خود را به کار گرفته بود تا از پیروزی بر 40 رقیبش در دور اول انتخابات اطمینان حاصل کند و البته امکانات دولتی را هم برای تکمیل این زدوبندها به خدمت گرفته بود تا آنجا که به گزارش کمیسیون انتخابات افغانستان 69 درصد زمان اختصاص داده شده به تبلیغات انتخاباتی در شبکه‌های تلویزیونی دولتی افغانستان به کرزای داده شده بود. این در حالی است که عبدالله عبدالله، نزدیک‌ترین رقیب کرزای تنها از 14 درصد این زمان برخوردار شد. یکی از مقامات اطلاعاتی غربی مدتی قبل به نیویورک‌تایمز گفته بود خانواده کرزای تمامی مدیران را از جزءترین سمت‌های محلی گرفته تا مقامات ارشد استانی منصوب می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند در روند تجارت سیاه‌شان هیچ خللی وارد نمی‌آید و از محصول خشخاش در مزرعه تا محموله‌های تریاکی را که از کشور خارج می‌شود، تحت کنترل خود دارند.

عمق فساد حاکم بر خانواده کرزای که به طور طبیعی به دولت او هم رسوخ کرده است و طی ماه‌های اخیر صدای حامیان غربی او را هم که معتقدند چرخه معیوب مدیریت امور افغانستان مبارزه با طالبان را ناممکن کرده است، درآورد.

ناامیدی اوباما

باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا که 20 ژانویه سال جاری میلادی به کاخ‌سفید راه یافت در حالی غلبه بر طالبان را مهم‌ترین مولفه در استراتژی مبارزه با تروریسم خود قرار داده است که با وجود فساد حاکم بر دولت افغانستان دستیابی به این هدف ممکن نیست.

به همین دلیل بسیاری از کارشناسان مبارزه با تروریسم اعتقاد دارند دولت آمریکا امید خود به برقراری دمکراسی در افغانستان را از دست داده و در مقابل برنامه‌های خود را بر تشکیل نوعی دولت انتقالی در این کشور استوار ساخته است.

سخنان هفته گذشته دیوید کینکولن، مشاور ضدشورش سرلشکر دیوید پترانوس، فرمانده پیشین نیروهای آمریکایی در عراق که مدتی است به عنوان دستیار سرلشکر استنلی مک‌کریستال، فرمانده جدید نیروهایی در عراق منصوب شده است گواهی بر این رویکرد بود.

کیلکولن کرزای را با نگودین دیم، رئیس‌جمهور ویتنام‌جنوبی در دهه 1970 میلادی مقایسه کرد که با حمایت آمریکایی‌ها طی کودتایی در سال 1963 میلادی از قدرت خلع و سپس اعدام شد. کیلکولن طی نطقی در انستیتو صلح آمریکا گفت: کرزای فرد ناکارآمدی است و خانواده‌اش به فساد شهرت دارند. او افزود: او از واقعیت‌ها فاصله گرفته است که فرایند روند چندان بی‌شباهت با وضعیت حاکمیت دیم در سال 1963 نیست.

اظهارات کیلکولن و نارضایتی افغان‌ها از عملکرد دولت احتمالی بروز کودتا پس از پایان انتخابات ریاست‌جمهوری و پیروزی کرزای در آن را محتمل کرده تا چرخه ناآرامی‌ها در افغانستان تکمیل شود.

مترجم: رضا سادات
منبع: رویترز