فست‌فودهای همیشه مغضوب

حالا خود همین عبارت فست‌‌فود، برای خودش شخصیتی پیدا کرده و یک جور نماد زندگی مدرن و ماشینی به حساب می‌آید. کافی است تلفن را بردارید و شماره نزدیک‌ترین رستوران فست‌فود را بگیرید. غذای شما با همه مخلفاتش تا کمتر از نیم ساعت دیگر به شکل بسته‌بندی شده در اختیارتان است.

فست‌فود یا «غذای حاضری» انواع ساندویچ، همبرگر، چیزبرگر و دیگر انواع برگرها، ماهی و میگوی سوخاری، هات‌ داگ، فیله ‌استیک گوشت یا مرغ، سیب‌زمینی سرخ‌ کرده، مرغ سوخاری، ناگت مرغ، تاکو (نوعی غذای مکزیکی)، انواع پیتزا و انواع سالاد و... را شامل می‌شود.

احتمالا برایتان بارها پیش آمده که خسته و کوفته از دانشگاه یا محل کارتان خارج شده‌اید، در حالی که گرسنگی امانتان را بریده و دلتان برای یک پرس چلوکباب بختیاری لک زده، وارد اولین ساندویچیسر راهتان شده و ساندیچی را که از همه زودتر آماده می‌شود، سفارش داده‌اید. به این ترتیب است که «کمبود وقت» خیلی راحت مجبورمان می‌کند پا روی سلامتی و علایق شکمی‌مان بگذاریم و فقط به سیر شدن فکر کنیم. رستوران‌های فست‌فود اگرچه در ظاهر امکان تازه‌ای بهمان می‌دهند، اما واقعیت این است که امکانات قبلی را با زیرکی و بی‌آن که خودشان را مستقیم قاطی ماجرا کنند ازمان می‌گیرند. البته در این میان زندگی مدرن و ضرورت هماهنگ شدن با سرعت آن کمک حال فست‌فود‌ها شده است. البته نباید فراموش کنیم که اگر دلتان برای غذای ایرانی لک زده باشد، رستورانش را پیدا نمی‌کنید.

خیلی از کارشناسان بهداشت و سلامت در همه دنیا عزمشان را جرم کرده‌اند تا دمار از روزگار هر چه فست‌فود است در بیاورند. صاحبان صنایع فست‌فود یکی از طرفین دعواهای حقوقی بسیاری هستند که علیه مضرات این صنعت در گوشه و کنار دنیا و مخصوصا آمریکا مطرح می‌شود. آمریکا یک جورهایی محل تولد بسیاری از رستوران‌های زنجیره‌ای فست‌فود به حساب می‌آید.

شما که عاشق فست‌فودید و احتمالا از مخالفت‌های جهانی با این نوع غذاها چندان دل خوشی ندارید پیش از آن که عصبانی شوید، بیایید نگاهی به محتویات کلی این نوع غذا بیندازید تا دستمان بیاید که بالاخره چرا این غذای خوشمزه و وسوسه‌برانگیز تا این اندازه مغضوب است.

البته مهم‌ترین دلیلی که مخالفان فست‌فودها برای ادعایشان دارند، سالم نبودن و به بیان بهتر مضر بودن محتویات این نوع غذا برای سلامتی است. حتما می‌دانید که افزودنی‌ها یکی از اجزا جدانشدنی فست‌فودها هستند که برای خوش طعم کردن آنها و همین طور نگهداری طولانی مدتشان مورد استفاده قرار می‌گیرند. علم بهداشت می‌گوید این افزودنی‌ها در کنار فرایندهای دیگری که روی غذا انجام می‌‌دهند، بخش زیادی از ارزش غذایی فست‌فودها را از آنها می‌گیرد.

برای این که بیشتر بترسید باید به یکی دیگر از مضرات نه‌چندان دوست‌داشتنی فست‌فود‌ها اشاره کنیم. «چاقی.» آن سس‌های خوش آب و لعاب، همبرگرهای در روغن سرخ شده، خود روغنی که مورد استفاده قرار می‌گیرد و... قاتل خوش‌اندامی‌مان هستند. تازه در کنار آن، نباید یادمان برود که چاقی با خود مریضی‌های زیادی را هم به همراه دارد. دیابت، سرطان روده و معده، آرتروز، سرطان سینه، بیماری‌های قلبی‌  عروقی، فشار خون بالا، نازایی و... بیماری‌هایی هستند که دلیل اصلی‌شان همان چاقی است. باورتان می‌شود از غذایی به آن خوش ظاهری و خوش‌طعمی چنین بیماری‌هایی بیرون بیاید؟

محققان می‌گویند مادرانی که حتی یک یا دو بار در هفته فست‌فود استفاده می‌کنند تاثیر مثبت شیر مادر را در محافظت از سیستم تنفسی کودکشان از بین می‌برند. از طرف دیگر کودکانی که بیشتر از فست‌فود استفاده می‌کنند، انرژی بیشتری هم دریافت می‌کنند و برای همین بیشتر دچار چاقی می‌شوند. البته کارشناسان و محققان علم تغذیه که دشمنان اصلی فست‌فودها هستند. وجود کالری، چربی، قند و نمک در این نوع غذاها را که مقدارش بسیار بیشتر از حد استاندارد است، یکی از دلایل وحشت از فست‌فود می‌دانند.

اگر بخواهیم اندر مضرات فست‌فود‌ها بیشتر حرف بزنم باید به سرخ کردنی بودن این غذاها و از آن فجیع‌تر استفاده اغلب رستوران‌ها از روغن جامد برای این کار اشاره کنیم. ضمن این که معمولا ساندویچ‌هایی که در این رستوران‌ها دستمان می‌دهند در خیلی مواقع بزرگ‌تر از یک وعده غذای خانگی است و بیشتر از یک وعده غذای خانگی با همان سایز، کالری و قند و چربی و از این دست عناصر مضر و کشنده در خود دارند.

با وجود این اعتراضات و هشدارها فست‌فودها به عنوان یکی از محبوب‌ترین غذاها به حساب می‌آیند. این‌که چرا فست‌فودها تا این اندازه محبوبیت دارند و مخصوصا جوان‌ها نمی‌توانند از آن دل بکنند دلایل واضحی دارد. در رستوران‌های فست‌فود، غذای از پیش آماده را در مدت کوتاهی بعد از سفارش، به مشتری تحویل می‌‌دهند. غذاهای حاضری معمولا به صورت یک جا در اندازه بسیار زیاد و از قبل آماده می‌‌شود. رستوران‌ها این غذاها را در طول روز که زمان فروش و پذیرش مشتری است گرم نگه می‌دارند. البته بیشتر رستوران‌هایی که ساندویچ‌های گرم سرو می‌کنند معمولا غذا را بعد از سفارش گرم می‌کنند و در اختیار مشتری می‌گذارند. در واقع آن چیزی که باعث شده یک رستوران فست‌فود موفق باشد قیمت نسبتا پایین غذاهایش است و از آن مهم‌تر سرعت بالای آنها در آماده کردن غذا و پذیرایی از مشتری است. البته نباید طعم نسبتا خوب و متفاوت این نوع غذاها را هم فراموش کرد.

تاریخ فست‌فود

فست‌فود در آمریکا به دنیا آمده است. چیزی حدود 100 سال پیش اولین رستوران فست‌فود به شکل امروزش، به نام اتومات در نیویورک افتتاح شد. اتومات ابتکار جالبی داشت که مردم آن روزگار را حسابی جذب کرده بود. آنها غذاهای از قبل آماده شده را در محفظه‌های گرم‌‌کننده شیشه‌ای میگذاشتند و مشتری‌ها با دستگاه‌های سکه‌ای غذایشان را می‌خریدند.

استفاده مردم از فست‌فودها بسیار زیاد است. کشور آمریکا به ملت فست‌فود مشهور است به این دلیل که از هر 4 آمریکایی، یک نفر از این نوع غذا استفاده می‌کند و علت آن، کمبود وقت و راحتی این نوع از غذاها است.

اما در ایران به گواه و گفته خسرو معتضد: «تا سال 1889 میلادی که ناصرالدین شاه قاجار برای بار سوم راهی فرنگستان شد، هیچ ایرانی نه نامی از ساندویچ شنیده، نه آن را تناول کرده بود و فقط اروپایی‌ها می‌دانستند. پس از انقلاب کمونیستی در شوروی 1296/1917 عده زیا‌دی از ارمنیان روسیه و نیز روس‌های سفید یا مخالف انقلاب به ایران سرازیر شدند. کالباس، سوسیس، ژامبون از مواد غذایی مورد علاقه شدید روس‌ها و ارامنه است.

از دوران جنگ دوم به بعد اولین ساندویچ‌فروش‌ها در تهران و سپس در طول 10 سال در شهرستان‌ها افتتاح شدند که غالب کارکنان آنها ارمنی بودند. نخستین بار در خیابان استانبول یا استامبول تهران چند مغازه که ماهی و ماهی دودی و لوله‌های کالباس می‌فروختند ساندویچ عرضه کردند که بهای آن دانه‌ای 5 قران بود.»

سیما دهقان