وقتی مفصل‌هایمان درد می‌گیرد

آرتریت روماتوئید بیماری التهابی سیستمیک و مزمن است. به این معنی که این بیماری می‌تواند سیستم‌های مختلف بدن را درگیر کند البته تظاهر غالب آن التهاب مفاصل است.

این بیماری‌ طولانی‌‌مدت‌ می‌تواند مفاصل‌، عضلات‌، غشاهای‌ پوشاننده‌، غضروف‌، چشم‌ و رگ‌های‌ خونی‌ را  درگیر کند. این‌ بیماری‌ 3‌ برابر در زنان‌ شایع‌تر است‌ و معمولا بین‌ سنین‌ 60  20 سالگی‌ رخ‌ می‌دهد. حداکثر بروز آن‌ در سنین‌ 50  35 سالگی‌ است.

علت چیست

علل‌ بیماری ناشناخته‌ است‌. ولی‌ پزشکان معتقدند این‌ بیماری‌ احتمالا منشاء خودایمنی‌ دارد. یعنی ناشی از فعالیت سیستم ایمنی بدن علیه خود است. سابقه خانوادگی‌ آرتریت‌ روماتوئید یا سایر بیماری‌های‌ خودایمن، عوامل‌ ژنتیک‌ مثل‌ نقص‌ در دستگاه‌ خودایمنی‌، جنس مونث و استرس  از عوامل‌ افزایش‌‌دهنده‌ خطر بروز بیماری محسوب می‌شوند.

نشانه‌های بیماری

بیماری معمولا  با علائم درد، تورم، گرمی، درد در هنگام حرکت و محدودیت حرکت مفصل‌ و درد به‌ هنگام‌ لمس و خشکی‌ صبحگاهی‌ در مفصل شروع‌ می‌شود و معمولا مفاصل محیطی را با توزیعی متقارن درگیر می‌کند. التهاب به مرور زمان باعث تخریب غضروف مفصلی و ساییدگی استخوان و به دنبال آن تغییر شکل مفصل می‌شود. البته سیر آن می‌تواند کاملا متغیر باشد و ممکن است فقط یک بیماری خفیف و درگیری تعداد اندکی از مفاصل و یا یک التهاب پیش‌رونده شدید وجود داشته باشد. بیشتر مفاصل‌ بین‌بندی انگشتان و مفاصل کف دست‌، مچ‌ دست‌، آرنج‌، پا و مچ‌ پا درگیر می‌شوند. گاهی اوقات مهره‌های گردنی نیز درگیر می‌شوند.

بیماران ممکن است دچار علائمی مثل تب، ضعف، خستگی زودرس، بی‌اشتهایی و کاهش وزن نیز باشند. علامت بسیار مشخص این بیماری برآمدگی‌های‌ زیر پوست‌ به نام گره‌های روماتوئید است. گاهی درگیری عروق و اعصاب پوست یا سایر اعضای بدن مثل کلیه، ریه، طحال، کبد و چشم نیز وجود دارد.

درمان‌

متاسفانه در حال‌ حاضر برای این‌ بیماری‌ درمان قطعی و دائمی وجود ندارد.‌ اما با تشخیص‌ زودهنگام‌، می‌توان‌ درد بیمار را تخفیف‌ داد و از بروز ناتوانی‌ و معلولیت‌ جلوگیری‌ به‌ عمل‌ آورد. با درمان‌ نگاهدارنده‌ علایم‌ در 75 درصد بیماران‌ در عرض‌ یک‌ سال‌ بهبود می‌یابند. اما حدود 10  5 درصد بیماران‌، علیرغم‌ درمان‌، نهایتا معلولیت‌ پیدا خواهند کرد.

درمان‌های رایج این بیماری شامل داروهای‌ ضدالتهاب‌ غیراستروئیدی‌، از جمله‌ آسپیرین و سایر سالیسیلات‌ها، داروهای‌ کورتونی، داروهای ضدروماتیسمی مانند ترکیبات‌ طلا، سولفاسالازین، پنی‌سیلامین، کلروکین و داروهای‌ سرکوب‌‌کننده ایمنی‌ مثل متوتروکسات است که بسته بشدت و ضعف بیماری تجویز می‌شوند.

10 فرمان برای کاهش بیماری

1-‌ استراحت و ورزش که هر 2 در این بیماری بااهمیت هستند. بیماران نیاز به تناسب خوبی بین استراحت و ورزش خود دارند. در زمانی که بیماری فعال است استراحت بیشتر و هنگامی که غیرفعال است ورزش بیشتر توصیه می‌شود.

2- استرس‌های روحی نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارند، ولی وجود این استرس‌ها روند بیماری را بدتر می‌نمایند.

3- رژیم غذایی مردم نواحی مدیترانه بر پایه میوه، سبزی، غلات کامل، آجیل، دانه‌های خوراکی و ماهی باعث کاهش التهاب مفاصل می‌شوند.

4- مبتلایان به این بیماری اگر چاق‌ هستند باید وزن‌ خود را کم‌ کنند. زیرا چاقی‌ باعث‌ وارد آمدن‌ فشار به‌ مفصل‌ می‌شود.

5- حتی اگر مفصلی بر اثر این بیماری معلول‌ شده‌ باشد باید آن را به‌ طور غیرفعال‌ (بدون‌ استفاده‌ از عضلات‌ حرکت‌دهنده آن‌ مفصل‌) حرکت‌ داد تا از انقباض‌ دائمی‌ و جمع‌شدگی‌ عضلات‌ جلوگیری‌ شود.

6- گاهی استفاده از آتل‌های مخصوص برای کوتاه‌مدت می‌تواند تورم و درد مفاصل درگیر را کاهش دهد.

7-‌ بعضی از بیماران معتقدند آب و هوای مرطوب وضع بیماری آنها را بدتر می‌کند. ولی شواهد علمی کافی برای این موضوع وجود ندارد.

8- متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید گوشت قرمز را بیشتر از 2 بار در هفته استفاده نکنند.

9- امگا 3 که در روغن ماهی، دانه کتان و روغن کانولا یافت می‌شود، می‌تواند در کاهش التهاب نقش موثری داشته باشد.

10- گفته می‌شود داروهای گیاهی مانند زنجفیل، زردچوبه، آلوورا، دانه کتان، چای سبز، زعفران، گزنه و کرفس نیز می‌تواند در کاهش التهاب‌ها کمک کنند.

دکتر علی اخوان