اکران پاییزی در بوته نقد

اکران این روزهای سینمای ایران، ثابت کرده که سینمای کشورمان دارای پتانسیل ویژه‌ای است و قادر خواهد بود در جهان نیز تاثیر‌گذار باشد. هنر هفتم که در تمام دنیا به عنوان اثر‌گذارترین هنرها از آن یاد می‌شود می‌تواند به موضوعاتی بپردازد که خیلی شاید در حوزه‌های دیگر به آن پرداخته نشود و از این روی دارای حساسیت ویژه‌ای است، این حساسیت را باید زمانی حس کرد که یک اثر سینمایی توانسته باشد بر مخاطب تاثیر بگذارد. از این روی سینما دارای جایگاه رفیع و مهمی بخصوص در حوزه فرهنگ است. ساخت آثاری با نگاه گیشه‌پسندی صرفا قادر خواهد بود به این هنر ضربه  وارد کند. خیلی از آثار سینمایی بوده و متاسفانه هستند که کاملا برگرفته از این نگاه می‌باشند کما این‌که در سینما می‌بایست نگاه درآمد‌زایی نیز در نظر گرفته شود اما توجه بیش از اندازه به آن سبب‌ساز و بستری برای تغییر در سطح کیفی می‌گردد. با این حال هستند آثاری که علاوه بر وجه تمایز در نگاه کیفیت به گیشه نیز توجه داشته و دارند. اگر چنین نگاه جامع و دقیقی در حوزه سینما حضور پیدا نماید علاوه بر ارتقاء سطح کیفی؛ سینما نیز تبدیل با یک فرآیند سودمند خواهد شد و البته این امر زمانی محقق خواهد گشت که سازندگان اثر، نگاه ظریف و خاصی را نیز به احوالات و اوضاع و مشکلات اجتماعی داشته باشند. نویسندگان آثار سینمایی، معمولا این نگاه در قلمشان وجود دارد و با شیوه‌ها و روش‌ها و در ژانرهای مختلف به آن توجه ویژه دارند، حال چگونه است که بعضی آثار با استقبال عمومی همراه می‌شود، قطعا وجود یک تمایز در ایده و روش اجرایی عامل چنین امری است وگرنه هر مشکل اجتماعی را به راحتی می‌توان بیان کرد، اما روش و چگونگی آن همان هنر خاص نویسندگی است. آنچه بیش از هر چیز در آثار اکران شده امسال به چشم می‌خورد ورود نگاه کیفی در آثار سینمایی است. این کیفیت به قدری نسبت به سنوات گذشته مشهود است که مخاطب به راحتی می‌تواند یک وجه تمایز را در طول اکران امسال ببیند بخصوص در پاییز امسال؛ آثاری نظیر آواز گنجشک‌ها، کنعان، محیا و سه زن آثاری خاص و به اعتقاد نگارنده، مهم در سرفصل سینمای ایران می‌باشند. این اتفاق نخواهد افتاد مگر زمانی که عزم جدی برای این کار باشد و نویسندگان و کارگردانان کلیه نکات را در ساخت یک فیلم لحاظ نمایند.

بی‌شک قصه و داستان مقدمه‌ای در چنین حرکتی است، اما نباید از ساختار غافل شد، ساختار هر چه رساتر و کامل‌تر باشد، مضمون اثر به روشنی و راحتی می‌تواند بیان گردد، دوگانگی و جدایی این دو بخش از هم بروز سردرگمی در یک اثر خواهد شد. در ساختارها نیز این وجه تمایز در اکران این روزها بیش‌تر به چشم می‌خورد و این نکته نیز یکی از ویژگی‌های خاص اکران امسال است. قدرت واقعی سینمای ایران، قدرتی خاص است؛ وجود متون گـونـاگـون و از هـمه مهم‌تر نگاه‌های خلاقانه کارگردانان سبب می‌گردد تا آثاری تولید شود که هر یک نه‌تنها در ایران بلکه در سطح جهان تاثیرگذار باشد و این تاثیرگذاری خود می‌تواند بار دیگر پتانسیل و قدرت پنهان سینمای ایران را به تصویر کشد.

مجتبی شهریان