کودکم ‌تب ‌‌دارد‌

آیا تب‌ها در دوران نوزادی طبیعی و زودگذر هستند؟

این تصور بسیار غلطی است که تب در نوزاد طبیعی است؛ چرا که هرگونه افزایش دما در دوران نوزادی (28 روز اول زندگی)‌ یا حتی تا پایان یک‌سال، علامت یک عفونت داخلی است و باید هر چه زودتر درمان‌های آنتی‌بیوتیکی برای وی شروع شود. اصولا دمای قابل اطمینان در نوزاد، دمای داخل مقعد نوزاد است؛ از این رو باید ترمومتر (دماسنج)‌ را به اندازه نصف بند انگشت داخل مقعد نوزاد کرد تا دمای واقعی بدن وی تشخیص داده شود. دمای بالاتر از 3/38 درجه سانتی‌گراد به عنوان تب قلمداد می‌شود. فراموش نکنید نوزادی که تب می‌کند، ممکن است بی‌قرار و گریان باشد یا آنقدر بی‌حال که نتواند حتی گریه کند. از این رو به محض این که احساس کردید نوزادتان تب دارد، سریع به پزشک اطفال مراجعه کنید.

آیا می‌توان خودسرانه شربت استامینوفن به نوزاد داد؟

خیر. اگر نوزادتان دچار تب شد و دسترسی آسان و سریع به پزشک ندارید، برای جلوگیری از بروز مشکل حادتر، به نوزاد براساس وزنش و میزان مورد تجویز که روی شیشه شربت نوشته شده، شربت استامینوفن با سرنگ بخورانید. البته سریع به پزشک مراجعه کنید. یادتان نرود به پزشک بگویید که به نوزاد شربت استامینوفن داده‌اید چرا که شربت، تب نوزاد را به طور کاذب پایین نشان می‌دهد در حالی که نوزاد هنوز تب دارد.

علت اصلی ترس از تب کودکان چیست؟

دلیل ترس ما از تب نوزاد بروز برخی عوارض است که می‌تواند برای سلامت نوزاد بسیار خطرناک باشد. اولا تب در نوزاد علامتی دال بر یک عفونت است که در برخی موارد این عفونت به داخل خون نیز رسوخ می‌کند و به اصطلاح سپتی‌سمی در نوزاد رخ می‌دهد که خود را با علائمی همچون ضعف، بیحالی، بی‌قراری، تب و بی‌میلی به شیر نشان می‌دهد. همچنین تب در نوزاد و حتی کودک می‌تواند سبب تشنج شدید شود. این نوع تشنج که Febrile seizure نام داد، اغلب به دنبال تب‌های بالای 40 درجه رخ می‌دهد؛ اما در تب‌های پایین‌تر هم مشاهده شده است.

آیا از آسپیرین برای کاهش تب کودکم می‌توانم استفاده کنم؟

هم‌اکنون طبق آخرین تحقیقات انجام شده  در طب اطفال ، تجویز آسپیرین برای کودک به دلیل داشتن عوارض کبدی بسیار خطرناک و بیماری‌ای‌که سندرم ری (Rey syndrome) نام دارد ممنوع است. لذا از آسپرین نمی‌توانید در کاهش تب استفاده کنید.

بتازگی برای کنترل تب کودک از شربت بروفن استفاده می‌شود. آیا این روش درست است؟

این هم اقدام غلطی است. مصرف بروفن به دلیل این‌که به مخاط معده و روده‌ها حمله‌ور می‌شود، می‌تواند موجب تحریک مخاط معده و دردهای کولیک یا قولنجی در نوزاد شود.

بنابراین، ساعتی بعد از کاهش تب در نوزاد، گریه وی به آسمان بلند می‌شود و ساعت‌ها گریه و زاری می‌کند و شما  دلیلش را متوجه نمی‌شوید. همچنین بروفن می‌تواند مشکلات خونی نیز برای نوزاد ایجاد کند. به این صورت که احتمال خونریزی‌های گوارشی و خونریزی‌های مخاطی را در نوزاد افزایش می‌دهد.

دارویی که مجاز هستیم به نوزاد بدهیم چیست؟

اولین دارویی که باید در برخورد با تب نوزاد به وی بدهید، شربت مزه‌دار استامینوفن است که مقدار مصرف آن طبق کتب دارویی پزشکی 10 تا 15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن نوزاد در هر روز است که با فواصل هر
4 ساعت یکبار این شربت را باید به کودک بدهید.

هم‌اکنون در شربت‌های موجود در بازار ایران، هر5 سی‌سی  شربت،  12 میلی‌گرم استامینوفن دارد. یعنی برای یک نوزاد 5 کیلوگرمی در هر نوبت 50 تا 75 میلی‌گرم از استامینوفن استفاده شود.

اقدامات دیگری که برای کاهش تب وجود دارد چیست؟

پاشویه را جدی‌تر بگیرید بسیاری از خانواده‌ها به دلیل سخت بودن این کار پاشویه را جدی نمی‌گیرند. اگر کودکتان تب دارد، در کنار درمان دارویی باید حتما پاشویه را نیز  برای وی انجام دهید. نواحی‌ای که باید طی پاشویه مدام خیس شوند ناحیه پیشانی، شکم، سینه‌ها، دست‌ها و پاها هستند. سعی کنید هر یک دقیقه پارچه‌ها را عوض کنید. دمای آب باید خنک باشد، البته نه خیلی خیلی سرد، توجه داشته باشید کاهش سریع تب در نوزاد هم می‌تواند خطرناک باشد و چه بسا خطرش بیشتر است.

آیا می‌توان در محلول تن‌شویه کودک الکل هم اضافه کنیم؟

خیر. این کار اشتباهی است. زیرا سبب کاهش سریع دمای نوزاد می‌شود. توصیه می‌شود تنها از آب استفاده کنید و ماده دیگری به آن اضافه نشود.

آیا می‌توان از شیاف برای کاهش تب کودک استفاده کرد؟

شیاف استامینوفن هم داروی مناسبی است، اما نه به عنوان یک جایگزین برای شربت. بلکه باید در کنار شربت استامینوفن و هنگامی که نوزاد تب شدید دارد، استفاده شود. در کودکانی که علاوه بر تب، دچار علائم شدیدتری همچون کاهش سطح هوشیاری، دردهای شکمی و سرفه‌های چرکی هستند، مصرف شیاف می‌تواند بسیار کمک کند.

علت تب و تشنج در کودکان چیست و برای تسکین آن چکار باید کرد؟

 تشنج ناشی از تب، معمولا به دنبال افزایش ناگهانی دمای بدن کودک و همراه با تب 39 درجه و بالاتر ایجاد می‌شود. تب بالای کودک اگرچه می‌‌تواند ناشی از سرماخوردگی، بیمار‌ی‌های ویروسی، عفونت ادراری و... باشد،‌ اما این دمای بالا بر سیستم عصبی کودک تاثیر می‌گذارد و سبب حمله تشنج می‌شود که معمولا بدون عارضه است. به همین سبب مراجعه سریع به پزشک در چنین مواردی حیاتی است. زیرا بسیاری از بیماری‌های عفونی سیستم عصبی مانند مننژیت چرکی نیز هم می‌تواند ایجاد تب کند و هم تشنج. بنابراین در این موارد برای انجام آزمایش و کشیدن مایع مغزی ‌ نخاعی با پزشک همکاری کنید. سعی کنید جزییات تشنج را به خاطر بسپارید و برای پزشک بازگو کنید. زمان شروع تشنج، مدتی که تشنج طول کشیده است، نوع حرکات کودک هنگام تشنج و چه مدت پس از شروع تب تشنج ایجاد شده و... سوالاتی هستند که پاسخ شما به آنها برای تشخیص پزشک بسیار مهم است. هنگام تشنج از پاشیدن آب به صورت کودک یا هر نوع تحریک دیگری خودداری کنید . اگر در دهان او ماده غذایی یا ترشحی وجود دارد، آن‌ را آهسته خارج کنید و او را به شکم روی دست خود بگیرید تا مواد داخل دهانش وارد حلق نشود. پس از تشنج تا رساندن کودک به بیمارستان به او چیزی نخورانید.

تشنج ناشی از تب معمولا خوش‌خیم است و عارضه‌ای برجا نمی‌گذارد مگر آن‌که طول بکشد، تکرار شود یا در معاینه عصبی کودک، پزشک نکته غیرطبیعی‌ای را مشاهده کند.

دکتر کیوان  رضوانی‌