با امیرسرتیپ خلبان احمد میقانی فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی‌

چتر آبی امنیت برسرزمین سبز

امیر سرتیپ خلبان احمد میقانی در شهریور ماه سال 1336 در یک خانواده متدین در شهرستان شاهرود متولد شد. آسمان همیشه نمادی از قدرت لایزال الهی بوده و همه انسان‌ها در طول تاریخ، شگفت‌زده این بیکرانه آبی بوده‌اند و خواهند بود.

کد خبر: ۱۵۸۳۹۲

مردانی که حضور در آبی آسمان را برگزیدند تا امنیت و آرامش را بر مردمان سرزمین خود ببارانند، آنانی‌اند که دلشان به همان وسعت آسمان و عمق شجاعتشان به بیکرانگی همان افق پیش رویشان است. در گلستان ارتش جمهوری اسلامی ایران، گل‌هایی به چشم می‌آیند که آبی‌اند و گویا، با خالق همه آبی‌های بیکران، پیوندی دیرینه دارند.

شکوفه‌های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در واقع در 19 بهمن 1357 به بار نشست. تا ایران اسلامی از عطر بی‌مثال شجاعت آبی‌پوشان لبریز و سرافراز باشد. امیر سرتیپ خلبان احمد میقانی، فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی، یکی از آن آبی‌پوشانی است که از اولین جرقه‌های تحول در نیروی هوایی تا امروز، لحظه لحظه عمر خود را با شجاعت گذرانده و اکنون، در کسوت یک فرمانده، ثمره همه تلاش‌های خالصانه همرزمانش را باغبانی می‌کند.

عوامل به وجود آمدن رویداد 19 بهمن و نقشی که این بیعت در پیروزی انقلاب اسلامی داشت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در سال 1332 قراردادی بین ایران و امریکا منعقد شد که براساس آن قرارداد یک رابطه راهبردی به وجود آمد.

هدفشان این بود که دین به حاشیه کشیده و متولیان دینی نیز سرکوب شوند. در همین راستا، رژیم کارکنان نیروهای مسلح، نیروهای تاثیرگذار و مسوولان کشور را از افراد لائیک انتخاب کرد.

بالطبع پیامد این قرارداد در نیروی هوایی ارتش با حضور مستشاران امریکایی نمود پیدا کرد؛ زیرا استراتژی، تدابیر و سیاستگذاری نظامی کشور به آنها سپرده شد. آنها برای پیشبرد اهداف خود گروهی از کارکنان را برای آموزش به خارج از کشور اعزام کردند تا آنها را استحاله فرهنگی از اسلام به لیبرالیسم کنند ولی آنها بر اعتقادات مذهبی خود تاکید داشتند و تحت تاثیر سیاست‌ها و برنامه‌های از پیش تعیین شده آنها قرار نگرفتند. جا دارد در همین جا از شهید بزرگوار بابایی یاد کنیم که در دفتر فرماندهی پایگاه نظامی در امریکا نماز ظهر را اقامه کردند.

همین سفرها باعث شد که نیروها، پی به تفاوت فاحش بین توسعه و پیشرفت کشورهای غربی نسبت به عقب‌ماندگی و وابستگی کشور ببرند. همچنین ارتباط رفتاری که مستشاران امریکایی با کارکنان نیروی هوایی داشتند و به خودشان اجازه می‌دادند که به نیروها امر و نهی کنند و به آنها زور بگویند و بی‌عدالتی کنند.

از بعد فنی هم کارکنان نیروی هوایی اجازه نداشتند که تجهیزات و قطعات را تعویض و تعمیر کنند. قطعات برای تعویض به امریکا فرستاده می‌شد. پرسنل این ظلم‌ها را می‌دیدند و منتظر فرصتی بودند که بتوانند این نارضایتی را ابراز کنند.

جریانات انقلاب و عزم راسخ حضرت امام (ره) درایجاد حکومت اسلامی باعث شد که کارکنان نیروی هوایی در پایگاه‌های تهران، اهواز، بوشهر، شیراز، اصفهان، همدان، دزفول و تبریز و در کلیه پایگاه‌های نیروی هوایی به صحنه مبارزه بیایند و با شرکت در راهپیمایی‌ها و رد و بدل کردن کتاب، اعلامیه، پیام و شب‌نامه در پایگاه‌ها خشم خود را نسبت به رژیم طاغوتی نشان بدهند.

آن روزها، مردم نگران موضع‌گیری ارتش بودند؟

تنها چیزی که آن روزها می‌توانست روحیه انقلابی را تقویت کند و مقاومت دولت بختیار را در هم بشکند اعلام همبستگی ارتش با مردم بود. بنابراین کارکنان نیروی هوایی به این نتیجه رسیدند که دست به کار بزرگی بزنند به همین دلیل در اقامتگاه حضرت امام(ره) در مدرسه علوی حاضر شدند.

چرا 19 بهمن ماه را برای بیعت انتخاب کردید؟ رابط حضرت امام(ره) و نیروی هوایی چه کسی بود؟

قرار بود 12 بهمن کارکنان خدمت امام برسند که حضرت آیت‌الله طالقانی، آن روز را صلاح ندانستند و با هماهنگی که انجام دادند 19‌بهمن را برای بیعت تعیین کردند.

حضور نیروها در مدرسه علوی چگونه شکل گرفت؟ آیا همان 200 نفر، کل نیروی هوایی بودند که با حضرت امام(ره) بیعت کردند؟

روز 19 بهمن حدود 2هزار نفر از کارکنان نیروی هوایی با لباس رسمی در میدان امام حسین(ع) جمع شدند و به سمت میدان انقلاب تظاهرات کردند. از این تعداد حدود 200 نفر که از قبل برنامه‌ریزی شده بود به مدرسه علوی رفتند و با حضرت امام بیعت کردند البته آن روز تا بعدازظهر گروه گروه از پرسنل از شهرستان‌ها (اصفهان و غیره) به مدرسه علوی برای بیعت خدمت امام رسیدند.

حضرت امام(ره) خطاب به پرسنل نیروی هوایی فرمودند: «شما پرسنل نیروی هوایی، سربازان امام عصر(عج) و از امروز در خدمت امام عصر(عج) و قرآن کریم هستید و خداوند این افتخار را برای شما حفظ کند و در دو جهان شما را سعادتمند بفرماید.

فکر می‌کنید این بیعت چه تاثیر مهمی در جامعه گذاشت؟

تاثیر بسیار گسترده این بیعت تیر خلاصی بر پیکر رژیم بود. بختیار فوری این واقعه را تکذیب کرد و گفت این عکس که در روزنامه کیهان به چاپ رسیده، جعلی است. حضرت امام، عکس را تایید کردند و فرمودند: «بیعت انجام شده است». بعد از این حرکت، سازمان‌ها و گروه‌های مختلفی پشتیبانی خود را از این بیعت اعلام کردند.

با توجه به ضربه مهلکی که بر رژیم وارد شده بود واکنش رژیم شاه به این اتفاق چه بود؟

بعدازظهر 19 بهمن نیروهای گارد، مرکز آموزش‌های هوایی را محاصره کردند و بدون این که درگیری ایجاد شود عقب‌نشینی کردند. در روز بیستم مجددا این مرکز را از در شمالی در خیابان دماوند محاصره کردند و به هنگام شب، با صدای صلوات نیروها که فیلم بازگشت امام را از تلویزیون می‌دیدند به داخل پادگان ریختند و تیراندازی کردند تا صبح بیست و یکم بهمن ماه این جنگ و گریز ادامه داشت و حدود 20 نفر شهید و مجروح شدند.

صبح 21 بهمن تعدادی از نفرات جدید نیروی هوایی وقتی از در جنوبی وارد پایگاه شدند و با آشفتگی پایگاه روبه‌رو شدند، خشمگین در حالی که شعار می‌دادند از در شمالی خارج شدند که با تیراندازی نیروهای گارد مواجه شدند.

این نیروها سریعا به پایگاه برمی‌گردند و در حالی که شعار «اسلحه‌ خانه اسلحه‌ خانه» را سر می‌دادند به سمت اسلحه خانه رفتند و اسلحه‌ها را تخلیه کردند و سلاح‌ها را با جعبه فشنگ از راه دیوار و پشت‌بام به مردم که شب قبل در کوچه‌های اطراف به کمک نیروهای پایگاه آمده بودند، رساندند.

رژیم ساعت 4 بعدازظهر به بعد را حکومت نظامی اعلام کرد. اما مردم با بیانیه حکیمانه حضرت امام(ره) که فرمودند: «مردم باید در خیابان‌ها حضور پیدا کنند و به مقررات حکومت نظامی توجه نکنند.» به خیابان‌ها رفتند.

در این دهه به خصوص بعد از 19 بهمن، آیا از نیروی هوایی کسی هم زندانی شد؟

تا دهه فجر 1357 حدود 1000 نفر از بچه‌های نیروی هوایی را بازداشت و تعدادی را به خاش تبعید و زندانی کردند. شایع بود که تعدادی از آنها را می‌خواهند اعدام کنند. به همین دلیل خانواده‌های آنها در نزدیکی ساختمان کانون وکلا تحصن کردند. رژیم هم قول آزادی آنها را داد. تا آن زمان نیروی هوایی نقطه اتکای امریکا و رژیم بود که بیعت با حضرت امام(ره) زلزله‌ای در ارکان حاکمیت رژیم ایجاد کرده بود و آنها می‌خواستند نیروی هوایی را تنبیه کنند.

امیر، شما در مصاحبه مطبوعاتی، دهه فجر را دهه نیروی هوایی نامیدید، چرا؟

نیروی هوایی ماه‌ها قبل از بهمن از حکومت طاغوت بریده بود و طی آن چند ماه تضاد شدیدی با رژیم پیدا کرده بود تا این که 12 بهمن فرا رسید و نیروها همان طور که در رسانه‌ها هم، حتما مشاهده کرده‌اید امام را چون یک نگین احاطه کرده بودند. این حرکت نماد ولایت‌مداری، مطیع و سرباز رهبر بودن است که در حال حاضر هم همین طور است و تابعیت از رهبری نمادی از باورهای مکتبی ماست و این اعتقاد درتوان رزمی ما بسیار موثر است. همان طور که حضرت امام فرمودند: «نیروی هوایی، نیروی الهی است.»

انسجام و وحدت کارکنان نیروی هوایی را در چه عاملی می‌دانید؟

نیروی هوایی یک نیروی تجهیزات محور است و کارکنان متعهد و پرتلاشی دارد که هواپیما و تجهیزات آن را آماده می‌کنند تا آن نفر عملیاتی بتواند این زحمات و تلاش‌ها را به مرحله ظهور برساند.

پس از پیروزی انقلاب و شروع جنگ، با توجه به تحریم اقتصادی و صنعت بیمار و وابسته، نیروی هوایی چه تدبیری اندشیدید؟

حضرت امام فرمودند: «اگر امریکا یک خدمتی به ما کرده باشد همین تحریم و قطع ارتباط با ماست.» پس از پیروزی، نیروی هوایی از لحاظ استعداد و پتانسیل، توان تعمیر و نگهداری تجهیزات را داشت. منتهی با شوک تحریم، منابع پشتیبانی و ارتباطات ما قطع شد. در همان ابتدا نیروی هوایی قطعات پرمصرفی که هم از لحاظ تولید ساده و هم هزینه کمی را در بر می‌گرفت تولید کرد. با شروع جنگ، نیروی هوایی یک نیروی آماده بود یعنی هواپیما آماده و پرسنل آموزش لازم را دیده بودند.

نیروی هوایی، نیرویی سرپا بود و عمده اتکای نظام هم به نیروی هوایی بود. هر چند صدام در مصاحبه‌ای چند ماه قبل از شروع جنگ گفته بود که اگر نیروی هوایی ایران تلاش کند دو سال بعد می‌تواند یکی از شکاری‌هایش را پرواز دهد. وقتی رژیم بعث 31 شهریور به ایران حمله کرد، در روز اول مهرماه 140 فروند هواپیما همزمان با هم حرکت کردند و مناطق حساس و حیاتی نیروی هوایی عراق از آتشبارها، رادارها و پدافند و 150 فروند هواپیمای آنها را بمباران کردند.

وقتی ارتش زرهی در خاک کشور ما در حال پیشروی بود (که به جنگ خلبان‌ها با تانک‌ها معروف است) در 2 ماه اولیه جنگ، نیروی هوایی توانست جلوی حرکت سریع ارتش زرهی عراق را به داخل کشور بگیرد و در نهایت حرکت آنها را با کمک دیگر نیروها سد نماید و در روز 7 آذر همان سال، در یک عملیات مشترک که با نیروی دریایی داشت، 11 ناوچه اوزا موشک‌انداز و دیگر شناورهای عراقی را منهدم و همچنین 7 هواپیما را سرنگون کردند و با این عملیات، تا آخر جنگ، نیروی دریایی کشور با سیادت کامل دریا را داشت. در 15‌فروردین سال 60 پایگاه هوایی الرشید عراق را بمباران کردیم.

رژیم بعث برای این‌که هواپیماهایش در تیررس هوایی ما نباشند، هواپیماهای خود را به مرز عراق و اردن در پایگاه الولید برد. که این پایگاه شامل سه پایگاه در حدود 2015 کیلومتر با همدیگر فاصله داشت. ما در عملیات اچ-‌3 که عملیات طولانی هوایی در حدود 16001500 کیلومتر بود پرواز کردیم و آن پایگاه را هم بمباران کردیم و حدود 50 فروند هواپیما در این عملیات منهدم شد و نیروی هوایی در تمامی عملیات‌های دفاع مقدس حضور گسترده و شجاعانه داشت.

از دیگر فعالیت‌ها و حضور نیروی هوایی می‌توان به حفاظت تانکرها و نفت‌کش‌ها در دریا اشاره کرد.
زیرا امریکا، عراق را به هواپیماهای سوپراتاندارد با موشک‌های اگزوست مجهز کرده بود و با تغییر کاربری هواپیمای مینی‌25 که هوا به هوا بود، درصدد بمباران کاروان کشتی‌ها و نفتکش‌های ما بودند که با تکنیک شهید بزرگوار «بابایی» توانستیم چند هواپیمای آنها را منهدم کنیم و همچنین در عملیات مرصاد با حضور نیروی هوایی بیش از 80درصد از امکانات و تجهیزات منافقین منهدم شد. پس از جنگ هم، نیروی هوایی وامدار مردم، انقلاب و ولایت است.

احمد میقانی در یک نگاه‌

امیر میقانی در سال 1367 دوره عالی رسته‌ای، در سال 1371 دوره دانشکده فرماندهی و ستاد و در سال 1376 دوره دکترای دانشگاه عالی دفاع ملی را با موفقیت به اتمام رسانید. پس از اتمام تحصیلات متوسطه به جهت علاقه وافر به فن هوانوردی در تاریخ 1/7/54 در نیروی هوایی ارتش استخدام و بعد از گذراندن دوره مقدماتی خلبانی در فرماندهی آموزش‌های هوایی به منظور طی دوره تکمیلی خلبانی به کشور امریکا اعزام و در تاریخ 15/11/56 فارغ‌التحصیل شد و به عنوان خلبان هواپیماهای شکاری در پایگاه‌های مختلف نیروی هوایی ارتش مشغول انجام وظیفه گردید.