رقابت‌های افسارگسیخته و کمبود ساختگی، تولید و مصرف‌کننده را زمین‌گیر کرد

جام جم آنلاین اصفهان؛بازار مواد اولیه کشور در هفته‌ها و ماه‌های اخیر به مرحله‌ای رسیده که فعالان صنعت آن را یکی از دشوارترین دوره‌های سال‌های اخیر توصیف می‌کنند؛ دوره‌ای که در آن تولیدکنندگان واقعی در پایین‌دست زنجیره تولید، هر روز بیش از پیش برای تأمین نیازهای خود با چالش‌های ساختاری روبه‌رو می‌شوند. مهدی قزوینی، نایب‌رئیس سندیکای انجمن صنایع نساجی اصفهان، در یادداشتی به تشریح ریشه‌های این نابسامانی پرداخت.

او با بیان اینکه کمبود واقعی کالا وجود ندارد، تأکید کرد: «مشکل اصلی از سازوکاری ناشی می‌شود که در بورس کالا حکم‌فرماست؛ سازوکاری که به‌جای ایجاد شفافیت و تنظیم بازار، به بستر شکل‌گیری قیمت‌های غیرواقعی و رقابت‌های کاذب تبدیل شده و فشار مضاعفی را بر مصرف‌کننده تحمیل می‌کند.»

قیمت‌های پایه؛ بالاتر از نرخ جهانی!

قزوینی تصریح کرد که بر اساس اصول اقتصادی، قیمت پایه باید بر مبنای نرخ فوب منهای پنج درصد و با دلار نیمایی یا نرخ بازار اول تعیین شود؛ اما امروز قیمت پایه در بورس کالا حتی از نرخ جهانی بالاتر اعلام می‌شود. او اضافه کرد: «این شیوه قیمت‌گذاری نه‌تنها منطقی نیست، بلکه تولیدکننده را ناچار می‌کند مواد اولیه را در رقابت‌هایی خریداری کند که گاهی تا ۱۲۰ درصد بالاتر از قیمت پایه می‌رسد.»

مدیریت عرضه؛ بازار عمداً تشنه نگه داشته می‌شود

به گفته نایب‌رئیس سندیکای صنایع نساجی اصفهان، مشکل به قیمت‌گذاری محدود نمی‌شود. او مدیریت نادرست عرضه‌ها—از کاهش‌های دوره‌ای تا تعویق‌های بدون توضیح—را یکی از عوامل اصلی التهاب بازار دانست و گفت: «بازاری که عمداً تشنه نگه داشته شود، به‌طور طبیعی به سمت رقابت‌های شدید و افزایش غیرمنطقی قیمت حرکت می‌کند؛ سودی که نصیب عرضه‌کنندگان می‌شود و زیانی که تولیدکنندگان باید بپردازند.»

رقابت‌های ۲۰۰ درصدی؛ سودهای چندبرابری برای عرضه‌کنندگان

قزوینی یادآور شد که حذف سقف رقابت، زمینه‌ساز افزایش‌های افسارگسیخته شده است. او گفت: «قبلاً سقف رقابت ۱۰ تا ۱۵ درصد بود، اما با حذف آن شاهد رقابت‌های تا ۲۰۰ درصد هستیم؛ رقابت‌هایی که سود شرکت‌های پتروشیمی را حتی تا ۵۰۰ درصد افزایش داده است.»

بار گرانی بر دوش مصرف‌کننده

به گفته او، این افزایش‌های غیرمنطقی در نهایت به قیمت مصرف‌کننده منتقل می‌شود. «اگر تولیدکننده مواد اولیه را با رقابت ۵۰ درصدی بخرد، این افزایش در هر حلقه زنجیره تولید تقویت می‌شود و در بازار نهایی می‌تواند قیمت کالا را تا دو برابر بالا ببرد؛ موضوعی که مستقیماً به کاهش قدرت خرید خانوار و تشدید تورم ساختاری منجر می‌شود.»

راهکارها روشن است، اراده اجرایی لازم است

قزوینی تأکید کرد که راه‌حل‌ها مشخص‌اند: بازگرداندن سقف منطقی رقابت، مدیریت علمی عرضه‌ها، استفاده از واردات برای کنترل قیمت در مواقع ضروری، شفاف‌سازی فرمول تعیین قیمت پایه و الزام عرضه‌کنندگان به رعایت حداقل عرضه بر اساس نیاز واقعی بازار. اما به گفته او، با وجود ارائه این پیشنهادها، تاکنون اقدام جدی برای اصلاح شرایط انجام نشده است.

یک هشدار جدی به سیاست‌گذاران

او در پایان تأکید کرد: «زمان اصلاحات فرا رسیده است. اگر سازوکار بورس کالا به‌درستی اصلاح نشود، تولید داخلی تضعیف خواهد شد، قیمت‌ها روند صعودی خود را ادامه می‌دهد و فشار بیشتری بر مصرف‌کنندگان وارد می‌شود. اصلاح این روند باید فوراً در دستور کار قرار گیرد، پیش از آنکه پیامدهای آن ضربه‌ای جدی‌تر به اقتصاد کشور وارد کند.

/*هاجر مقضی خبرنگار جام جم آنلاین اصفهان