چرخش مودی

مودی پیش‌تر نیز از شرکت در اجلاس صلح غزه در مصر خودداری کرده و به جای خود یک مقام رده‌پایین را به قاهره فرستاده بود، در حالی که برای اجلاس آسه‌آن، جایشانکار، وزیر امور خارجه رامأمور نمایندگی هند کرد. الگوی رفتاری که چهره‌ای از یک رهبر محتاط و شاید استراتژیست را ترسیم می‌کند که ترجیح می‌دهد از تله فشارهای دیپلماتیک واشنگتن بگریزد. غیبت مودی در جاکارتا، جایی که ترامپ برای اولین باردراجلاس آسه‌آن حضور داشت، نه‌تنها فرصتی برای دیدار دوجانبه را از او گرفت، بلکه پیامی قاطع به واشنگتن فرستاد: هند زیر بار دیکته‌های خارجی نمی‌رود.
 
شکاف شخصی با ترامپ؛ از تملق تا تهدید
این تصمیم مودی ریشه در اختلافات عمیق و فزاینده با دونالد ترامپ دارد‌؛ اختلافی که از سطح سوءتفاهم گذشته و به یک گسست استراتژیک تبدیل شده است. ترامپ، با ترکیبی از ژست‌های ظاهری، صمیمیت و تهدیدهای اقتصادی، ماه‌هاست هند را برای توقف خرید نفت از روسیه تحت فشار قرار داده است. او در شبکه‌های اجتماعی مودی را «دوست خوب» و «رهبر بزرگ» می‌خواند، اما در عین حال تعرفه‌های ۲۵درصدی متقابل از جولای۲۰۲۵و یک تعرفه ثانویه ۲۵درصدی دیگر را به دلیل خرید نفت روسیه بر هند تحمیل کرده است. ادعاهای مکرر ترامپ مبنی بر میانجی‌گری آتش‌بس بین هند و پاکستان در درگیری اردیبهشت گذشته که دهلی‌نو بارها آنها را رد کرده و اصرار او بر این‌که مودی قول کاهش شدید واردات نفت روسی را داده، به تنش‌های شخصی بین دو رهبر دامن زده است. 
این اظهارات‌ که با تکذیب‌های رسمی هند همراه شده، اعتماد متقابل را فرسوده وشکاف بین دهلی‌نو وواشنگتن را عمیق‌تر کرده است. عدم سفر مودی به جاکارتا، پاسخی مستقیم به این فشارها بود. حرکتی که نشان داد هند، با وجود روابط استراتژیک با آمریکا، حاضر به قربانی کردن منافع ملی خود نیست. این گسست، زنگ خطری برای واشنگتن است؛ سیاست‌های زورگویانه آمریکا در حال رانده شدن متحدان کلیدی‌اش به سوی بازنگری در روابط است.
 
تحریم‌های نفتی؛ ضربه به روسیه یا هند؟
اعلام تحریم‌های «عظیم» آمریکا علیه روس‌نفت و لوک‌اویل در یکم آبان، تنها چند روز پیش از اجلاس آسه‌آن، این شکاف را به سطح جدیدی رساند. این تحریم‌ها، اولین اقدام مستقیم دولت دوم ترامپ علیه روسیه به دلیل جنگ اوکراین است و دو شرکت نفتی را هدف قرار داده که ۶۰درصد صادرات نفت روسیه به هند را تأمین می‌کنند. روس‌نفت، تحت هدایت ایگور سچین، متحد نزدیک ولادیمیر پوتین و لوک‌اویل، باصادرات روزانه ۳.۱میلیون بشکه،نیمی از کل صادرات نفت خام روسیه را تشکیل می‌دهند. این تحریم‌ها، که توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (OFAC)‌ اجرا می‌شود، هرگونه معامله با این شرکت‌ها را برای نهادهای آمریکایی و خارجی ممنوع کرده و خطر جریمه‌های سنگین ثانویه را به همراه دارد. مهلت ۳۰ آبان برای نهایی کردن قراردادهای موجود تعیین شده، اما پس از آن، هرگونه تعامل با شرکت‌های روسی می‌تواند به انزوای مالی منجر شود. این اقدام که یک هفته پس از تحریم‌های مشابه بریتانیا و همزمان با ممنوعیت اتحادیه اروپا بر واردات LNGروسیه اعلام شد، بخشی ازاستراتژی گسترده‌تر واشنگتن برای قطع درآمدهای نفتی مسکو است.اما این تحریم‌ها، بیش از آن‌که به اقتصاد روسیه ضربه بزند، هند بزرگ‌ترین خریدار نفت دریابرد تخفیف‌دار روسیه از سال ۲۰۲۲ را در تنگنا قرار داده‌اند. هند که ۸۸ درصد نیاز نفت خام خود (حدود ۵.۵میلیون بشکه در روز) را وارد می‌کند، از فوریه ۲۰۲۲ وابستگی‌اش به روسیه را از کمتر از یک درصد به ۳۴ تا ۳۶ درصد افزایش داده است. در ۹ ماه اول ۲۰۲۵ این حجم به ۱.۷میلیون بشکه در روز رسید و روسیه را به تأمین‌کننده اصلی نفت هند، پیش از عراق و عربستان تبدیل کرد. این مدل خرید که ترکیبی از معاملات کوتاه‌مدت و بلندمدت از طریق واسطه‌های اروپایی و آسیایی است،نمونه‌ای ازهوشمندی اقتصادی هنداست.شرکت‌های هندی،ازجمله ریلاینس اینداستریز (بزرگ‌ترین خریدار خصوصی) نایارا انرژی (با ۴۹.۱۳درصد سهام روس‌نفت) و پالایشگاه‌های دولتی مانند ایندین اویل، با بهره‌گیری از تخفیف‌های نفتی، هزینه‌ها را کاهش داده و محصولات پالایش‌شده را با سود بالا به غرب صادر کرده‌اند.
 
تخفیف‌های طلایی؛ کلید امنیت انرژی هند
تخفیف‌های نفتی روسیه که در اوایل ۲۰۲۲ تا ۲۰ دلار درهر بشکه می‌رسید، برای هند صرفه‌جویی‌های کلانی به ارمغان آورد. در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲، با تخفیف ۱۳.۶درصد(۱۳ دلار درهربشکه)،هند۴.۸۷میلیارد دلار صرفه‌جویی کرد. در ۲۰۲۴-۲۰۲۳، با افزایش حجم به ۶۰۹ میلیون بشکه، تخفیف به ۸.۸۹دلار کاهش یافت، اما صرفه‌جویی به ۵.۴۱ میلیارد دلار رسید.در ۲۰۲۵-۲۰۲۴، با رقابت جهانی تخفیف به ۲.۳دلار افت کرد،اما در سه‌ماهه اخیر ۲۰۲۵ با جهش به ۴.۶۳دلار، صرفه‌جویی ۸۴۰ میلیون دلاری به همراه داشت. این تخفیف‌ها، هند را از شوک‌های قیمتی جهانی (مانند برنت ۱۰۰ دلاری) محافظت و از افزایش ۵۸میلیارد دلاری صورت‌حساب واردات در ۳۹ ماه گذشته از جنگ اوکراین جلوگیری کرد. ریلاینس با قرارداد ۲۵ ساله برای ۵۰۰هزاربشکه خریدروزانه ازروس‌نفت،حدود۵۰درصد از ۱.۸میلیون بشکه وارداتی روزانه هند را تأمین می‌کند و سودهای کلانی از صادرات بنزین و دیزل به اروپا و آمریکا کسب کرده است. این مدل هند را به یک بازیگر اقتصادی زیرک تبدیل کرده که از آشوب‌های ژئوپلیتیکی به نفع خود بهره می‌برد.
 
هند در برابر زیاده‌خواهی آمریکا
پیروی از تحریم‌های آمریکا و توقف خرید نفت روسیه، هزینه‌های سنگینی برای اقتصاد هند به همراه خواهد داشت.این هزینه‌ها فراترازاقتصاد،به روابط استراتژیک هند آسیب می‌زند. وابستگی ۶۰ درصدی به تسلیحات روسیه و همکاری‌های دفاعی با فشارهای آمریکا به خطر می‌افتد. اما نکته کلیدی اینجاست که تحریم‌ها، به جای ایزوله کردن روسیه، شبکه‌های تجاری را بازشکل می‌دهد. نفت روسی به بازارهای سایه می‌رود و خریداران غیرغربی با تخفیف سود می‌برند، در حالی که غرب هزینه‌های بالاتر را متحمل می‌شود. این پارادوکس، دورویی آمریکا را نشان می‌دهد. در حالی که برلین برای پالایشگاه‌های روس‌نفت معافیت می‌گیرد، هند با تهدید جریمه روبه‌روست. این تبعیض‌ که در گفت‌وگوی اخیر پیوش گوییال، وزیر بازرگانی هند‌ در برلین آشکار شد، خشم دهلی‌نو را برانگیخته است. گوییال با پرسش «چرا هند را جدا کنید؟» به نابرابری در سیاست تحریم‌ها اشاره کرد؛ سیاستی که متحدان را با آمریکا بیگانه می‌کند.
عدم سفر مودی به جاکارتا، پاسخی مستقیم به این نابرابری بود. این تصمیم‌ که از دیدار با ترامپ اجتناب کرد، نشان داد هند حاضر به قربانی کردن منافعش برای جلب رضایت واشنگتن نیست. ترامپ، با فشارهایش، نه تنها هند را به سوی تنوع تأمین سوق می‌دهد، بلکه خطر از دست دادن شرکای کلیدی را به جان می‌خرد. دیپلماسی هوشمندانه مودی‌ که با حفظ روابط با روسیه و بهره‌گیری از نفت ارزان، امنیت انرژی هند را تضمین کرده، الگویی برای کشورهای در حال توسعه است. در مقابل، سیاست‌های زورگویانه آمریکا، با ایجاد شکاف با هند و دیگر متحدان، واشنگتن را منزوی‌تر می‌کند. این تحریم‌ها ممکن است جریان نفت را موقتا مختل کنند، اما نمی‌توانند اصل اقتصادی را تغییر دهند: نفت ارزان، کلید رشد است. هند‌ با زیرکی‌اش‌ این اصل را حفظ خواهد کرد‌ و آمریکا‌ با ادامه این مسیر‌ متحدانش را یکی پس از دیگری از دست خواهد داد.

خشم شهروندان مالزی از حضور ترامپ
دیروز هزاران معترض در میدان استقلال کوالالامپور که با نام داتاران مردکا شناخته می‌شود، تجمع کردند تا مخالفت خود را با سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به مالزی و همچنین حمایت او از اسرائیل اعلام کنند. این تجمع درحالی برگزار شد که ترامپ برای شرکت در نشست سران آسه‌آن به کوالالامپور سفر کرده بود. تصاویر و فیلم‌های منتشر شده از محل نشان می‌دهد که معترضان پرچم‌های فلسطین را در دست داشتند، شعارهایی در حمایت از مردم فلسطین سر می‌دادند و پلاکاردهایی با مضمون «فلسطین را آزاد کنید» و «نه به اشغالگری اسرائیل» حمل می‌کردند. این تظاهرات در ابتدا قرار بود در پارک آمپانگ، در نزدیکی محل برگزاری اجلاس برگزار شود اما به توصیه پلیس به میدان استقلال منتقل شد تا از ازدحام و اختلال در رفت‌وآمد جلوگیری شود. نیروهای پلیس در اطراف میدان حضور گسترده‌ای داشتند و برگزاری تجمع را تحت کنترل قرار دادند. با وجود فضای امنیتی، اعتراض‌ها به‌صورت مسالمت‌آمیز ادامه یافت و هیچ درگیری گزارش نشد. بسیاری از معترضان با پوشیدن کوفیه‌های فلسطینی، پرچم‌های مالزی و فلسطین را در کنار هم برافراشتند تا همبستگی مردم مالزی با آرمان فلسطین را نشان دهند. 
سخنرانان حاضر در تجمع، ضمن محکوم‌کردن سیاست‌های ترامپ و آمریکا، از دولت مالزی خواستند موضعی قاطع‌تر در قبال اسرائیل اتخاذ کند. این رویداد بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های محلی و بین‌المللی داشت و بار دیگر حساسیت جامعه مالزی نسبت به مسأله فلسطین را نشان داد. کارشناسان معتقدند که همزمانی سفر ترامپ با افزایش تنش‌ها در خاورمیانه موجب تشدید واکنش‌های مردمی در مالزی شده است و این کشور همچنان یکی از مدافعان اصلی آرمان فلسطین در جنوب‌شرق آسیا محسوب می‌شود.