کتاب‌های مذهبی در صدر دریافت مجوز نشر در خراسان رضوی

به گزارش جام جم آنلاین، یوسف امینی اظهار کرد: روند اخذ مجوز برای چاپ کتاب صرفاً از طریق سامانه جامع ناشران به نشانی ketab.samandehi.ir و به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شود. این سامانه در اختیار ناشران قرار دارد و در آن برای هر ناشر یک کد کاربری تعریف شده است. ناشر با ورود به سامانه، اطلاعات کتاب موردنظر برای دریافت مجوز نشر را ثبت می‌کند.

وی افزود: پس از ثبت اطلاعات، کارشناسان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محتوای کتاب بارگذاری شده را بررسی می‌کنند. در صورت نیاز به اصلاح، از طریق صفحه کاربری به ناشر اعلام می‌شود و پس از رفع نواقص، ارزیابی مجدد انجام می‌گیرد تا در نهایت مجوز چاپ صادر شود. در مواردی که کتاب از ابتدا از نظر محتوایی، فنی، صفحه‌آرایی و فهرست‌نویسی کامل باشد، مجوز چاپ بلافاصله صادر می‌شود که از آن به عنوان «مجوز قبل از چاپ» یاد می‌شود.

امینی با اشاره به اینکه پس از صدور مجوز، ناشر کتاب را به مراکز چاپ ارسال می‌کند، خاطرنشان کرد: پس از آنکه کتاب چاپ شد، ناشر موظف است برای ثبت اطلاعات کتاب در کتابخانه ملی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعلام وصول انجام دهد. در این مرحله، ناشر باید تیراژ، نام چاپخانه و سایر مشخصات فنی کتاب را در سامانه ثبت کند. اطلاعات کتاب سپس در سامانه خانه کتاب ثبت و به عنوان سابقه کاری ناشر یا نویسنده در دسترس قرار می‌گیرد. به طور کلی تمامی مراحل صدور مجوز قبل و بعد از چاپ کتاب در همین سامانه جامع ناشران انجام می‌شود.

اهمیت دریافت فیپا و شابک در روند چاپ کتاب

او با تاکید بر دو نکته فنی در اجرای این روند، افزود: نخستین نکته، موضوع دریافت فیپا (فهرست‌نویسی پیش از انتشار) است که ناشران باید برای آن از طریق سامانه مربوطه در کتابخانه ملی اقدام کنند. پس از آن، دریافت شابک از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان شناسه ملی یا بین‌المللی کتاب صادر می‌شود و همانند شماره پلاک برای کتاب عمل می‌کند.

معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، تصریح کرد: با توجه به الکترونیکی شدن فرآیندها، آمار نیز از طریق سامانه دریافت می‌شود. بر اساس این اطلاعات دریافتی، در ۶ماهه نخست امسال ۲۲۵۰ عنوان کتاب توسط ناشران خراسان رضوی مجوز نشر دریافت کرده‌اند. از میان این آثار، بیشترین فراوانی مربوط به کتاب‌های مذهبی با ۳۲۰ عنوان بوده است. پس از آن، کتاب‌های کودک و نوجوان، آثار علمی و آموزشی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
امینی درباره وضعیت صادرات کتاب و محصولات چاپی، بیان کرد: در این حوزه مراوداتی با کشور افغانستان وجود دارد. با توجه به اشتراک زبانی، برخی از کتاب‌ها توسط ناشران یا نویسندگان افغان در چاپخانه‌های مشهد چاپ و بدون توزیع در داخل ایران در افغانستان منتشر می‌شوند. علاوه بر این، تعدادی از ناشران خراسانی نیز در زمینه چاپ کتاب آثار مذهبی و بخشی نیز شامل کتاب‌های علمی و آموزشی دارند. همچنین برخی فعالان فرهنگی افغانستان که با ایران ارتباط دارند، این آثار را می‌شناسند و زمینه انتشار آنها را در کشور خود فراهم می‌کنند.

وی افزود: علاوه بر کتاب، صادرات فرآورده‌های چاپی غیرکتاب مانند بسته‌بندی و لفاف محصولات نیز انجام می‌شود. این محصولات در چاپخانه‌های خراسان رضوی تولید و به کشور‌های عراق، افغانستان و آسیای میانه صادر می‌شوند. ارزش ریالی صادرات این فرآورده‌ها در ۶ ماهه نخست سال جاری ۲هزارمیلیارد تومان و از لحاظ وزنی ۵ میلیون کیلوگرم بوده است.

نقش دیپلماسی فرهنگی در توسعه همکاری با کشور‌های همسایه

امینی درباره عوامل مؤثر بر افزایش یا کاهش صادرات گفت: یکی از مؤلفه‌های مهم، دیپلماسی فرهنگی است. رایزنان فرهنگی می‌توانند با معرفی ظرفیت‌های ناشران و چاپخانه‌های استانی در خارج از کشور، زمینه توسعه همکاری‌ها را فراهم کنند. معرفی ظرفیت‌ها از طریق رسانه‌ها، صدا و سیما، رایزنان فرهنگی و برگزاری نمایشگاه‌ها، نقش مهمی در رونق صادرات محصولات فرهنگی دارد.

معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با اشاره به تفاوت ماهوی میان کتاب و سایر فرآورده‌های چاپی گفت: کتاب، موضوعی کاملاً فرهنگی است، اما محصولات چاپی غیرکتاب ممکن است مربوط به حوزه‌هایی مانند صنایع غذایی یا سایر بخش‌های تولیدی باشند و ارتباط مستقیمی با حوزه فرهنگ نداشته باشند.

وی افزود: مهم‌ترین مسئله در این زمینه، به‌روز بودن صنایع چاپ کشور است. چاپخانه‌ها باید از نظر نوسازی تجهیزات و کیفیت تولید در سطح مطلوبی قرار داشته باشند؛ زیرا مشتریان یا سفارش‌دهندگان خارجی، چه در حوزه کتاب و چه سایر محصولات چاپی، دو عامل را همواره مدنظر قرار می‌دهند؛ نخست کیفیت بالای محصول نهایی و دوم قیمت مناسب در مقایسه با سایر بازارها.

امینی با تاکید بر اهمیت فناوری در بالابردن کیفیت محصولات، خاطرنشان کرد: سفارش‌دهندگان از کشور‌هایی مانند عراق و افغانستان با بازار‌های مختلفی در ارتباط هستند و معمولاً کیفیت و هزینه چاپ در ایران را با سایر کشور‌ها مقایسه می‌کنند. از این‌رو، لازم است صنایع چاپ ایران از نظر فناوری و کیفیت رقابتی باشد. بنابراین، حمایت بانک‌ها در ارائه تسهیلات به چاپخانه‌ها برای نوسازی دستگاه‌ها و ارتقای فناوری چاپ از عوامل مؤثر در افزایش صادرات به شمار می‌رود.