در مسیر بهترین انتخاب

اما شاید نداشتن آگاهی درباره روش‌های بدون درد و عارضه زایمان طبیعی است که ما را به چنین وضعیتی در اوج‌گرفتن آمار سزارین رسانده است. موضوعی که دکتر حدیث گیلانی، متخصص زنان و زایمان هم بر آن تاکید دارد و در گفت‌وگو با جام‌جم، از آینده‌ای می‌گوید که روش‌های بدون درد زایمان طبیعی می‌تواند بیشتر در بین مادران و کادر درمان جا بیفتد. 

چیزی به نام زایمان طبیعی بدون درد وجود دارد؟
زایمان در آب یکی از روش‌هایی است که تحمل مادران را در طول وضع‌حمل افزایش می‌دهد.زایمان در آب، به دو روش است. روش اول به این شکل است که مادر باردارهنگام دردهای فعال زایمانی وارد آب شده و تحمل درد برایش آسان‌تر می‌شود؛ اما روش دوم زایمان درآب است که در این روش خانم باردار درآب می‌ماند وزایمان به‌طور کامل در آب انجام و نوزاد زیر آب متولد می‌شود. آنچه من می‌دانم این است که درحال‌حاضر، در بسیاری از بیمارستان‌ها، روش اول در حال انجام است. 

یعنی به چه شکل؟
به این صورت که جکوزی از آب‌گرم پر و مادر وارد آن می‌شود. گرمای آب باعث می‌شود که دردهای انقباضات رحمی، کم و کمتر و آرامش نسبتا خوبی به مادر داده شود، اما در نهایت و برای مراحل آخر زایمان، مادر به بیرون از آب منتقل می‌شود.

و این تنها راه یک زایمان طبیعی بدون درد است؟
اما روش دیگر برای یک زایمان طبیعی بدون درد، زایمان اپیدورال است. در این روش، از مادری که در فاز زایمانی قرار گرفته است و انقباضات منظمی دارد، پرسیده می‌شود که زایمان بدون درد می‌خواهد یا نه؟ اگر پاسخ مثبت باشد، متخصص بیهوشی، وضعیت مادر را چک می‌کند و اگر ممنوعیتی نداشته باشد، می‌تواند بی‌حسی اپیدورال دریافت کند. 

چه ممنوعیت‌هایی مثلا ممکن است وجود داشته باشد؟ 
البته که ممنوعیت‌های کم و بعیدی ممکن است وجود داشته باشد. مثلا این‌که چند ساعت قبل، آمپول‌های ضد انعقاد گرفته باشد، آسپرین مصرف کرده باشد، مشکل عفونت در محل تزریق پوست داشته باشد و به‌طورکلی، محدودیت‌های بعیدی برای یک مادر در آستانه وضع‌حمل. 

و خب، این بی‌حسی اپیدورال، به مادر تزریق می‌شود و درد را کم می‌کند؟
این نوع از بی‌حسی، توسط یک سوزن خیلی باریک، شاید به اندازه یک تار موست که در قسمت پایین کمر وارد مایع نخاعی می‌شود و بی‌حسی تزریق می‌شود. 

چیزی شبیه به همان بی‌حسی در سزارین؟
به بی‌حسی در عمل سزارین، بی‌حسی اسپاینال گفته می‌شود که در آن نوع از بی‌حسی، مادر دیگر نمی‌تواند پاهایش را تکان دهد و طی بازه زمانی دوساعته، از بین می‌رود، ولی در اپیدورال این بی‌حسی قابل شارژ است و اگر مادر احساس کند که بی‌حسی کم شده و دردهایی احساس می‌کند، می‌توان آن را دوباره تزریق کرد. بدیهی است که یک زایمان طبیعی می‌تواند تا حدود ۱۰ ساعت طول بکشد و اگر بی‌حسی از بین برود، امکان دوباره تزریق وجود دارد. ویژگی بی‌حسی اپیدورال برای مادر این است که در عین این‌که باعث می‌شود انقباضات رحم را حس نکند، اما می‌تواند راه برود، حرکت کند و به‌طورکلی در فاز زایمان همکاری نماید و محدودیتی برایش وجود ندارد. 

تجربه بیماران شما چه چیزی را نشان می‌دهد؟ این‌که در چنین روشی، درد مرسوم زایمان طبیعی کاملا از بین رفته است؟
واقعیت این است که تجربه مادران در این روش کاملا متفاوت است.معمولا مادرانی که آستانه دردشان پایین است، اضطراب و ترس شدید دارند،کلاس زایمان نرفته‌اند، آگاهی از زایمان طبیعی ندارندوانتخاب‌شان سزارین بوده است وحالا تحت شرایطی، مجبوربه زایمان طبیعی شده‌اند،ممکن است دردهایی احساس کنندوآن‌قدر که باید ازاین روش رضایت نداشته باشند.اما در مادرانی که درک نسبتا خوبی از زایمان طبیعی دارند،اغلب وقتی بی‌حس می‌شوند،رضایت کاملی ازآن دارند و دردشان کاملا قطع می‌شود. 

​​​​​​​به نظرمی‌رسدکه چنین روشی،هنوز آن‌قدر مرسوم نیست واطلاعات مادران نسبت به‌وجود این روش کافی نیست؛درست است؟ 
بله؛ هنوز تا فراگیرشدن هم در بین مادران باردار و هم در بین کادر درمان، کمی فاصله داریم. ضمن این‌که برای انجام بی‌حسی اپیدورال در زایمان طبیعی، مهم است که در چه فازی از زایمان به بیمارستان رسیده باشی، چراکه گاهی ممکن است درد اصلی را کشیده باشی و دیگر فایده‌ای نداشته باشد. از طرف دیگر، متخصص بیهوشی هم باید انجام بی‌حسی اپیدورال را قبول کند. 

چرا نباید قبول کند؟
واقعیت این است که اپیدورال تکنیک خاصی دارد که ممکن است برخی از پزشکان بیهوشی، در آن سررشته نداشته باشند. البته که ریسک خاصی ندارد، اما باید آن‌قدر برای متخصص بیهوشی عادی و جاافتاده باشد که این تزریق و بی‌حسی بدون عارضه رخ دهد. شخصا فکر می‌کنم که این روش، به این دلیل اقبال زیادی ندارد که کمی برای کادر درمان دست‌وپاگیر است و نیاز به دقت و مراقبت و رسیدگی‌های نسبتا بیشتری دارد.

و شما آن را به بیماران‌تان توصیه می‌کنید؟
بله، در حالت کلی اتفاق خوبی است. وقتی می‌شودهم یک زایمان طبیعی داشت وهم درد آن راکم کردو یاحتی از بین برد، چراکه نه؟! عارضه‌های نسبتاموقتی هم دارد که با سرم‌گرفتن ومانیتورینگ و...قابل کنترل است.به‌طورکلی، این روش‌های زایمان بدون درد، نیاز به همکاری و آگاهی بیشتری از طرف مادران و فرهنگ جامعه دارد.