وقتی دانش به داستان تبدیل می‌شود

لوکا نوولی، نویسنده و تصویرگر ایتالیایی این مجموعه، در چهار کتاب علمی خود میکوشد به چند پرسش از مهمترین پرسشهای کودکان و نوجوانان پاسخ دهد و از طریق این داستانها آنها را به آثار علمی علاقهمند کند. این کتابها حاصل ۳۰سال تحقیق و پژوهش این نویسنده است که با زبانی ساده و جذاب همراه با طنزی شیرین نوشته شده است.کتاب «سلام، من زمین هستم» ماجرای زندگی کرهزمین و تاریخچه آن است که از زبان کرهزمین روایت میشود. ماجرای زندگی زمین که از ۴.۵میلیاردسال قبل آغاز شده و قهرمان داستان درباره جنس خود، مسطح یا کروی بودن، خشکیها و اقیانوسها توضیح میدهد. سپس پیرامون منظومه شمسی و سیارههای آن و مقایسه آنها با کرهزمین، اتمها و مولکولها، سلولها، دیانای، تشکیل قارهها، ایجاد اکسیژن، تشکیل کلروفیل، تولد نخستین گیاهان در اعماق دریا، جلبکها، تولد نخستین جانداران ابتدایی، دوزیستان، خزندگان، دایناسورها، ماهیها، پرندگان، حشرات و... برخورد شهابسنگ به کرهزمین، انقراض دایناسورها و دورههای یخبندان با زبانی شیرین و جذاب صحبت میکند. تولد نخستین انسانها، تکامل انسان و تولد انسانهای هوشمند و... از دیگر بخشهایی است که زمین به شکل داستانی برای ما روایت میکند.درکتاب سلام، من زمان هستم، داستان زندگی و سرگذشت مفهومی به نام «زمان» را میخوانیم که از زبان خود او روایت میشود. او ابتدا صحبت از پیدایش جهان و زمان کرده و در ادامه ویژگیهای خود را بیان میکند؛ ویژگیهایی چون تکرار شدن و در همهچیز و همهجا حضور داشتن. در ادامه مفهوم روز، ماه، سال، حرکت زمین، خورشید و ماه را به زبان ساده توضیح میدهد. او پیرامون تقویمهای گذشتگان، اختراع اولین ساعتها و مفهوم سال کبیسه هم صحبت میکند. اصلاح تقویم، اختراع ساعتهای آونگی و مکانیکی، خورشیدی و آبی و ساعتهای دیجیتال و اتمی هم از بخشهای دیگر این داستان جذاب و پر ماجراست.در ادامه داستان، با معرفی اینشتین، نظریه نسبیت زمان به زبان ساده و با مثال توضیح داده میشود. مفهوم و ماهیت زمان در سیاهچالهها و در سیارات دیگر، گذشته، امکان سفر به گذشته و آینده و اختراع ماشین زمان از دیگر بخشهای جذاب و خواندنی این کتاب است.در کتاب سلام، من صفر هستم؛ داستان چگونگی تولد و زندگی «عدد صفر» و تاریخچه آن را از زبان عدد صفر میخوانیم. او ابتدا خود را معرفی میکند و میگوید که من «هیچ» هستم و قبل از همهچیز و حتی قبل از انفجار بزرگ و تولد انسان روی کره زمین وجود داشتهام. در فصلهای بعدی این کتاب، ماجراهای جالبی درباره هزاران سال قبل، زمانی که انسانها تازه شمردن را یاد گرفته بودند، اعداد در تمدنهای باستانی از جمله مایاها که اولین کسانی بودند که ارزش صفر را کشف کردند، میخوانیم. قهرمان داستان، تعریف میکند که چگونه از راه دریا به اروپا راه یافته و در ادامه از نقش و کارکرد خود (یعنی عدد صفر) در مجسمهسازی، نقاشی، محاسبه وزن، حجم، نسبت، درصد و سایر علوم و هنرها میگوید. همچنین او درباره مفهوم «بینهایت» هم صحبت میکند.در این کتاب داستان زندگی ربات و تاریخچه و سیر تکامل آن از نخستین ماشینهای ساده و آدمآهنیهای اسباببازی تا پیشرفتهترین دستگاهها را میخوانیم که از زبان یک ربات بهعنوان شخصیت اصلی داستان و دوست الکترونیکی روایت میشود. او به نیاکان خود اشاره میکند؛ پرندههای مکانیکی در باغهای امپراتوران چین یا آنوبیس در مصر که میتوانست دهان خود را باز و بسته کند یا تالوس، مجسمه برنزی که از ساحل جزیره کرت محافظت میکرد.در ادامه از دانشمند مسلمانی به نام «الجزری» نام میبرد. او به تقاضای خواجه نصیر طوسی کتابی درباره مکانیک اجسام نوشت و ماشینهای جالب و سرگرمکنندهای مثل ساعت بزرگ فیلی ساخت. قهرمان داستان ما، مراحل تکامل و پیشرفت رباتها را به زبان ساده بیان میکند و توضیح میدهد که رباتها با چه اهدافی طراحی شدهاند و میتوانند کارهایی را که برای انسانها خطرناک یا غیرممکن است انجام دهند، مثل حفر تونل در معدن یا فضانوردی.بخش آخر هر کتاب به معرفی «نقشآفرینان و شخصیتها» اختصاص دارد و شخصیتهای هر داستان با توضیحاتی ساده و کوتاه به همراه تصاویر آنها، معرفی میشوند.استفاده مناسب و خلاقانه از تصاویر و نقاشیها برای کمک به درک مفاهیم علمی کتاب، ترجمه روان و شیرین و کتابسازی باکیفیت از نقاط قوت این مجموعه چهار جلدی است.شایان ذکر است این مجموعه با خرید حق نشر از ناشر ایتالیایی آن از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با ترجمه حسین ابوالقاسمی و علی خاکبازان به چاپ رسیده است.