نغمه‌های معجزه‌گر برای کودکان

این درحالی‌است که یافته‌ها نشان می‌دهد کاربرد موسیقی در بهبود عملکرد دانش‌آموزان مبتلا به اختلال‌های یادگیری نیز تاثیر مثبت و معناداری دارد.نمی‌توان نقش مهم موسیقی رادرزندگی کودکان نوجوانان مخصوصابه سبب تاثیردرسلامت روان آنان نادیده گرفت. موسیقی باعث تخلیه هیجانات مثبت و منفی می‌‌شود که برای کودک بسیار جذاب است. ازطرفی برای تقویت حافظه کودک نیز مهم است و زمانی که حافظه تقویت می‌‌شود، به‌دنبال‌آن شاهد سهولت دریادگیری نیزهستیم. درواقع کودکان ازهمان ابتدا و ازدوران نوزادی، تقریبا همزمان با یادگیری زبان شروع به درک صداها و ریتم‌ها می‌کنند. اما موسیقی چه اثرات مثبت دیگری برای کودکان به ارمغان می‌آورد؟یادگیری، از فعالیت‌‌های بسیار مهم برای مغز بوده و اهمیت بسیار زیادی دارد. با انجام فعالیت‌‌های متنوع و کارکشیدن از مغز می‌‌توان حافظه را قوی‌تر و ازبروز آلزایمر دردوران میانسالی و پیری جلوگیری کرد. شاید یکی دیگر از جنبه‌های تقویت عملکرد ذهن و مغز به‌خصوص برای کودکان و نوجوانان، یادگیری موسیقی است. این نوع از یادگیری می‌تواند تمام جوانب مغز را تحت تاثیر قراردهد و درتقویت حافظه و بهبود عملکرد سایر مهارت‌های فردی نیز موثر است. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که به یادگیری موسیقی می‌‌پردازند ازهوش بیشتری نسبت به همسالان خودبرخوردارند.یکی ازعلت‌های این موضوع می‌‌تواند درگیرکردن قسمت‌های مختلف ذهن درحین نوازندگی وبه‌چالش‌کشیدن هوش ومغزباشد.ازسوی دیگرموسیقی می‌تواندبه تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان منجر شود. به‌هرحال موسیقی دارای جوانب مختلفی است؛ موضوعی که زمینه گفت‌وگوی ما را با تقی ابوطالبی‌احمدی، دکترای روان‌شناسی تخصصی فراهم کرد.

 
موسیقی چه تاثیری در یادگیری و رشد کودکان دارد؟
اگر بخواهیم جدول رشد را طی فرآیندی بررسی کنیم، مجموعه عوامل محیطی در خانواده، محیط پیش از تولد و دوران بارداری و محیط پس از تولد در شکل‌گیری طرحواره‌های مثبت یا معیوب در افراد نقش دارد. موسیقی هم یکی از مواردی است که آثار آن در آرامش جنین حتی قبل از دوران تولد نقش بسزایی ایجاد می‌کند.فکر می‌کنم شنیده باشید که می‌گویند کودکانی که گریه می‌کنند با شنیدن صدای همنواخت یکی از وسایل برقی، به آرامش می‌رسند. این نشان می‌دهد که در دوران جنینی، آهنگ ملایم همنواخت و شبیه همان صدایی که بیرون می‌شنوند را در شکم مادر تجربه کردند. بنابراین آثار هماهنگ و همنوای موسیقی در ایجاد آرامش، عملکرد خوب مغز و ایجاد تمرکز دیده شده است.
 
آیا این موضوع فقط مربوط به دوران کودکی می‌شود؟ متخصصان رشد در این خصوص چه نظری دارند؟
نه، پس از تولد و در طول فرآیند رشد هم به همین شکل است. به‌صورت‌کلی موسیقی ملایم یا مرتبط با هر فرهنگ و قومیتی، آثاری را به سبب ایجاد آرامش روان و عملکرد ریتمیک و منظم سلول‌های مغزی به‌دنبال‌دارد. این موضوع هم به‌واسطه تاثیری است که کودکان ازموسیقی می‌گیرندومتخصصان رشد هم آن راردنکرده‌اند. آنها براین باورندکه موسیقی درایجاد آرامش برای کودکان‌و نوجوانان و حتی در سنین بالاتر تاثیرات بی‌نظیری دارد.حالا این نوع موسیقی همراه با متن باشد یا نه یا شدت و ضعف آن بستگی به تفاوت‌های فردی در افراد دارد.برخی با شنیدن موسیقی تمرکزشان بالارفته و عده‌ای هم برای مطالعه از آن استفاده می‌کنند. از طرفی خیلی از افراد تمرکز خود را حین شنیدن موسیقی ازدست می‌دهند.همه این موارد بستگی به اثرپذیری افرادنسبت به یکدیگر دارد اما در سنین پایین‌تر معمولا موسیقی‌ای که شنونده در آن چیزی را دنبال نکند، به افزایش تمرکز و آرامش فکری منجر می‌شود. 
 
فراگیری موسیقی در ذهن کودکان مانند یادگیری الفبای زبان اهمیت دارد.به نظر شما یک موسیقی باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟
در بحث درمان اختلالات، به آن هیپنوتیزم‌تراپی یا آرامش عضلانی می‌گویند که باید شرایطی را برای بیمار فراهم کرد تا به آرامش برسد و یک آهنگ دلنشین، ملایم و روح‌بخش می‌تواند به این امر کمک کند. البته این موضوع هم در سنین مختلف رشد متفاوت است. موسیقی‌ها باید ملایم، دلخواه وموزون باشندتا تمرکزرا ازبین نبرند.مرثیه‌سرایی ومداحی‌هاهم به همین شکل درایجادآرامش اثرگذارند. 
 
موسیقی چگونه اختلالات یادگیری کودکان را رفع می‌کند؟
اختلالات و مشکلات یادگیری دو مقوله کاملا جدا هستند. مشکل یادگیری برای کسی است که از نظر توانایی ذهنی دچار مشکل است اما اختلال یادگیری زمانی است که کودک برای مثال همه درس‌هایش را خوب متوجه می‌شود اما در مفاهیم ریاضی مشکل دارد که اینها شامل اختلالات موردی است. ارتباط موسیقی با یادگیری هم بستگی به تفاوت‌های فردی در کودکان دارد. این تفاوت‌ها هم دیگر اختلال نیست. لالایی مادر هم یک نوع ریتم ایجاد می‌کند. شاید کودک به مفهوم آن خیلی توجه نکند ولی آهنگ و صدای مادر برایش مهم است. به‌صورت‌کلی موسیقی در مواجهه با انواع اختلالات یادگیری هم می‌تواند نقش درمانگر ایفا کند.