پای لنگ اشتغال فارغ‌التحصیلان

ازنگاه بسیاری از کارشناسان، دلیل اصلی بیکاری تحصیل‌کرده‌ها قطع ارتباط میان صنعت و دانشگاه است و اگر تربیت نیروی انسانی بر مبنای نیاز بازار کار باشد این معضل به حداقل می‌رسد. این کاری است که در جهاد دانشگاهی انجام می‌شود. سال۶۹شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به شرایط جدید دانشگاه‌ها مصوبه‌ای را به تصویب رساند که در آن جهاد دانشگاهی به‌عنوان پلی میان دانشگاه وبخش صنعتی و خدماتی کشور معرفی شد که در همین راستا مشارکت در ایجاد زمینه‌های مناسب برای اشتغال بیشتر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نیزیکی ازوظایف مهم آن تعریف گردید.به بهانه چهل‌وچهارمین سالگرد تاسیس این مجموعه سراغ دکتر حسن مسلمی‌نایینی، رئیس جهاد دانشگاهی رفتیم و در خصوص اقدامات این مرکز در راستای مهارت‌افزایی و به‌دنبال‌آن کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان با وی به گفت‌وگو نشستیم.

جهاد دانشگاهی به‌عنوان پل میان صنعت و دانشگاه تاکنون چه اقداماتی در راستای اشتغال‌زایی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان انجام داده است؟
درحال‌حاضر جهاد دانشگاهی ۱۶۰شبکه آموزشی در کل کشور دارد ودربحث اشتغال‌زایی تاکنون فعالیت‌های مختلفی انجام شده است. یکی از این کارها، برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت و مهارتی است که سالانه حدود ۸۰۰هزار نفر از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان از این طریق تقویت و برای ورود به بازار کار آماده می‌شوند. همچنین در حوزه پژوهشی نیز جهاد دانشگاهی سه پارک فناوری بزرگ دارد که بیش ۵۰۰ نفر ازجوانان صاحب ایده در حوزه‌های مختلف را پشتیبانی می‌کند و این افراد می‌توانند با فضا و تسهیلاتی که جهاد دانشگاهی در اختیار آنها گذاشته است، ایده‌های خود را بپرورانند و وارد بازار کار شوند. 

دوره‌ها بر چه اساسی نیازسنجی می‌شود؟
دوره‌ها در حوزه پزشکی معمولا از طریق همکاری با وزارت بهداشت و مرکز آموزش آن در شهرهای مختلف نیازسنجی و برگزار می‌شود. در حوزه فنی و مهندسی متاسفانه ارتباط تنگاتنگی با وزارت علوم وجود ندارد اما جهاد دانشگاهی با صلاحدید خود یک‌سری از تخصص‌ها را به دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت تبدیل می‌کند و آنها را ارائه می‌دهد. درحال‌حاضر یکی از ویژگی‌های مهم جهاد دانشگاهی به‌ویژه مراکز آموزشی حرکت به سمت تخصص و مهارت است؛ یعنی دانشکده‌ها و مراکز پژوهشی را با یکدیگر مرتبط کرده. مثلا در دانشگاه علم‌وفرهنگ ارتباط بسیار خوبی بین پژوهشگاه رویان و دانشکده زیست‌فناوری ایجاد شده است. به‌همین‌دلیل بسیاری از متقاضیان تحصیل در حوزه زیست‌فناوری به‌دلیل این ارتباط دانشگاه علم‌وفرهنگ را برای تحصیل انتخاب می‌کنند.

در خصوص آمایش مراکز آموزش‌عالی آیا تاکنون مرکزی از جهاد دانشگاهی ادغام یا تعطیل شده است؟
به‌طورکلی جهاد دانشگاهی در آموزش رسمی دو دانشگاه و شش موسسه دارد. در خصوص بحث آمایش مراکز تاکنون نه در کشور و نه در جهاد هیچ اقدامی انجام نشده است. البته ما به‌دنبال یک ساماندهی و برنامه‌ریزی برای دانشگاه‌های‌مان هستیم و در این مسیر شاید برخی موسسه‌ها به‌دلیل نداشتن دانشجو تعطیل و منحل شوند. البته ما برای این‌که بتوانیم دانشگاه‌هایمان را به سمت نسل ۳ و ۴ ببریم ارتباط بین مراکز صنعتی و پژوهشگاه‌ها با دانشگاه‌ها را ایجاد کردیم و در تلاش هستیم تا براساس اطلاعات علمی به‌دست‌آمده از جهاد، رشته‌ها را تنظیم کنیم اما این موضوع هنوز نهایی نشده است. نسل یک دانشگاه‌ها مبتنی بر آموزش صرف و نسل ۲ دانشگاه مبتنی بر پژوهش درکنار آموزش است. نسل ۳ کارآفرینی و نسل ۴ در کنار همه اینها استفاده از فناوری را هم در دستورکار خود قرار می‌دهد. 

یکی از چالش‌هایی که در جامعه نخبگانی با آن مواجه هستیم بحث مهاجرت نخبگان است. آیا شما برای نگه‌داشتن نخبگان و مهاجرت معکوس برنامه‌ای دارید؟
یکی از پروژه‌هایی که بخشی از آن با معاونت علمی ریاست‌جمهوری در حال انجام است، آزمایشگاه ملی تحقیقات مغز در محدوده شرق و منطقه پردیس تهران است که یکی از بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین مراکز در این حوزه خواهد بود و اکنون در پی آن هستیم که تا چند ماه آینده بخشی از آن شروع به فعالیت کند. محوریت کلی فعالیت این مرکز مبتنی بر هوش‌مصنوعی، هوش‌طبیعی، علوم‌شناختی و رباتیک است و این موضوع با توجه به این‌که جمعیت کشور به سمت سالمندی در حرکت است و مشکلات مغزی پیش‌روی افراد است تا حد زیادی می‌تواند در جلوگیری و بهبود تبعات این موضوع موثر باشد. برای کار روی مغز انسان در این پروژه از میمون‌ها به‌عنوان نخستین‌سانان که از نظر ژنتیکی شباهت‌هایی با انسان دارند، استفاده شده است. این طرح یکی از پروژه‌های بزرگ جهاد است که فرصتی برای جذب متخصصان داخلی و خارجی فراهم می‌کند، به‌طوری‌که تاکنون بسیاری از متخصصین خارجی از کشورهای مختلف نظیر آمریکا برای فعالیت در این مرکز اعلام آمادگی کرده‌اند. درواقع راه‌اندازی و تکمیل آزمایشگاه این مرکز می‌تواند مهاجرت معکوس در کشور را در پی داشته باشد و جهاد دانشگاهی می‌تواند به محلی برای تجمیع نخبگان تبدیل شود و با استفاده از تجارب محققان جهاد دانشگاهی سطح علمی خود را افزایش دهند و در این سازمان جذب شوند یا برای فعالیت به سازمان‌های علمی دیگر مراجعه کنند.

آیا پروژه‌های دیگری هم در دست دارید؟
بله، پروژه دیگری که با حمایت دولت همراه شده، بحث شکاف هیدرولیکی است که درباره احیای چاه‌های نزدیک به موت است. درحال‌حاضر علم‌ودانش انجام این پروژه فراهم است وتنهابه حمایت مالی دولت نیازدارد.البته دکترمخبر،معاون سابق ریاست‌جمهوری دستور انجام آن را داده‌اند و به سازمان بودجه نیز ارسال شده است. پروژه دیگر، مولدسازی معادن است که دولت دستور آن را داده است. به‌این‌ترتیب که بتوانیم ازاین طریق هماتیت مگنتیت مورد نیاز کشور را تامین کنیم که این پروژه نیز هم‌اکنون در حال انجام است. به‌طورکلی پروژه‌های کلان در دست جهاد نیاز به حمایت مالی نهایی دارد و در صورت تامین مالی کار آن آغاز می‌شود.

بودجه این پروژه‌ها چقدر است؟
بودجه یکی از این پروژه‌ها ۲۵میلیون یورو است که مبلغ بالایی است و حتما باید بر پروپوزال اولیه آن به‌خوبی کار شود تا بعدا مشکلی پیش نیاید.

​​​​​​​سرنوشت این پروژه‌ها در دولت چهاردهم چه می‌شود؟
ما همچنان در حال رایزنی با وزارت نفت و وزارت صمت هستیم و امیدواریم دولت چهاردهم نیز این طرح‌ها را بپذیرد و ما بتوانیم آنها را عملیاتی و اجرا کنیم. چون این طرح‌ها پروژه‌های علمی مهمی است و کشور به آنها نیاز دارد.