فضای‌مجازی آفت شب‌یلدا

سال‌هاست جشن شب یلدا با زندگی مردم رقم خورده است. اصولا اعضای یک خانواده و یا فامیل در منزل پدربزرگ و مادر بزرگ جمع می‌شوند و این شب را در کنار هم به صبح می‌رسانند. این شب به عنوان یک سنت، هزار سال است که پابرجاست و با آن‌که خیلی از ما در زندگی ماشینی گرفتار شده‌ایم اما باز هم این آیین و جشن و سنت باقی مانده و رمز ماندگاری آنها هم تبدیل شدن شان به فرهنگ است که در دل ها جا خوش کرده‌اند.

برگزاری جشن یلدا از رسوم ما ایرانی ها

هر کشوری به فراخور فرهنگ و آداب و رسوم خود جشن‌هایی را برگزار می‌کند که مخصوص همان کشور است. جشن یلدا نیز از جمله مراسم و آیین‌هایی است که مخصوص کشور ما بوده و سابقه برگزاری آن به سال‌ها قبل بر می‌گردد.

اما دو سالی که کرونا زندگی همه ما را تسخیر کرد و همه را از ترس همه‌گیری این ویروس لعنتی خانه‌نشین کرده بود این جشن تا حدودی تحت‌تاثیر آن قرار گرفت، به این معنا که مردم کمتر دور هم جمع می‌شدند و دیدارها به شبکه‌های مجازی محدودشده‌بود .محمد‌نبی صالحی، روان‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: «در کنار کرونا یک آسیب دیگر هم وجود داشت و آن فضای مجازی و اعتیاد به اینترنت بود که در واقع کرونا این وضعیت را بین مردم تشدید کرد و نتیجه‌اش این بود که از اقوام و دوستان و آشنایان فاصله حضوری بگیریم.»

او معتقد است که انسان ذاتا موجودی اجتماعی است و نیاز به این جمع‌ها دارد و توضیح می‌دهد چه در قدیم که زندگی‌ها اینقدر گسترده نشده بود و چه در دنیای پیچیده امروز نیاز به دورهمی و ملاقات‌های چشم در چشمی وجود دارد و علت آن هم این است که این ملاقات‌ها می‌تواند به ما هیجانات و احساسات مثبت بدهد.
صالحی با تاکید بر این‌که فضای جام‌جهانی هم یک نمونه دورهمی است، ادامه می‌دهد‌: «‌شما به نشاط و شادی که در این دوره جام‌جهانی بین مردم وجود داشت توجه کنید، ببینید تا چه میزان می‌توانست هیجانات مردم را افزایش دهد. حالا وقتی ما در فرهنگ ایرانی و اسلامی خودمان چنین جشن‌ها و مراسمی داریم که می‌تواند پیوندهای محبت و دوستی را بین ما تقویت کند باید قدر آنها را بدانیم.» او به اهمیت این دورهمی‌ها در دوران پسا کرونا اشاره کرده و می‌گوید: « دو سال مردم با کرونا جنگیدند و قرنطینه‌ها آنها را از هم دور کرده بود و امسال می‌توان با توجه به کاهش آمارها، این دورهمی‌ها را مثل گذشته برگزار کرد و سنت شب یلدا را با شکوه بیشتری برگزار کرد تا محدودیت‌های قبل جبران و صمیمیت‌ها جایگزین این دوری‌های دو ساله شود. اما باید حواس‌مان هم باشد که هر چیزی که در آن افراط زیاد صورت بگیرد می‌تواند پیامدهای منفی هم داشته باشد. »

فضای مجازی در شب یلدا کاربرد ندارد

تلفن‌های همراه به جزو جدایی‌ناپذیر زندگی ما درآمده‌اند اما یک وقت‌هایی، در یک جاهایی باید دور این وسیله دیجیتال را خط کشید. صالحی می‌‌گوید:«مهم‌ترین هدفی که این شب می‌تواند با خود همراه داشته باشد این است که محبت کنیم و گفت‌وگو -همان موضوعی که این روزها همه از آن رنج می‌بریم - نهادینه کنیم؛ چرا که چیزی غیر از محبت و صمیمیت نمی‌تواند فضای روابط ما را در این عصر تلطیف کند . فضای مجازی در سال‌های گذشته ضربات بسیار جانکاهی را بر پیکره زندگی همه ما زده است و چه خوب است که این شب‌ها دور بودن از فضای مجازی و تلفن‌ها و تبلت‌ها بهانه‌ای باشد تا دوباره جای این زخم‌ها را ترمیم کنیم.»

سفره یلدا روی کرسی

قدیم‌تر‌ها نه خبری از گاز بود و نه بخاری‌های گازی. بخاری‌ها همه نفتی بودند و کرسی محفلی بود که همه برای گرم شدن زیر آن می‌نشستند‌. همیشه کرسی خانه پدر بزرگ و مادر بزرگ از همه بزرگ‌تر بود و شب‌های یلدا این کرسی می‌شد سفره شب چله. تنقلات این شب بی‌پیرایه بود و دست‌ساز مادر بزرگ. تخمه آفتابگردان و برگه‌های زردآلوی مادر بزرگ که آنها را در تابستان روی پشت‌بام خشک کرده بود، می‌شد آجیل شب چله. پرتقال و انار هم مهمان هر شب کرسی‌ها بودند و آن شب شاید به تعداد بیشتر روی کرسی داخل سینی روحی مادربزرگ چیده می‌شد. آنها که هنر نان پزی داشتند، نان‌محلی هم می‌پختند و سفره را پر آب و رنگ‌تر می‌کردند و آنها هم که در حیاط‌شان درخت خرمالو داشتند چند خرمالوی گس را هم سر میز می‌چیدند که آن موقع مشتری کمتری داشت.

روزنامه جام جم