نـسـیـم «سـحـر »ی با شـیـب تـنـد

نتیجه، شد ویدئویی که او در آن از 100 هزار نفره‌ شدن دنبال‌کننده‌های صفحه اینستاگرامش شادمانی و تشکر می‌کرد. حالا از آن روز کمتر از پنج سال گذشته و حدود سه میلیون‌ نفر، صفحه شخصی این بازیگر 41 ساله را دنبال می‌کنند. این یعنی، در کمتر از نیم‌ دهه، تعداد مخاطبان مجازی او، 30 برابر شده‌ است. نمی‌دانیم در عالم حقیقی، او چقدر توانسته به کسانی که بازی‌هایش را در فیلم‌ها و سریال‌ها و نمایش‌ها دنبال می‌‌کنند بیفزاید اما این را می‌دانیم که او مدتی است حسابی در معرض دید و رصد مخاطبان هنرهای تصویری و نیز منتقدان این هنر است.

این روزها سحر دولتشاهی با سریال «می‌خواهم زنده بمانم» حسابی به چشم آمده‌ است و اندکی پیش از این نیز همزمان با آغاز پخش این سریال، او در سریال «قورباغه» درخشیده بود. بازیگری که دقیقا در همین پنج‌ سالی که مخاطبان اینستاگرامش 30 برابر شده‌اند، دو بار سیمرغ از جشنواره فیلم فجر گرفته و بارها در کانون حواشی قرار گرفته و در نهایت توانسته، مسیر خود را با شیبی تند و تیز و مسیری نسبتا کوتاه به سمت آنچه امروز است بپیماید. به نظر می‌رسد جز انتخاب‌های درستی که چند سالی است در پیش گرفته، سه‌ عامل دیگر را باید در به‌ چشم آمدن‌های اخیر او در نظر گرفت: نخست این‌که او حواشی پیرامون خود را از جمله درباره نزدیکی‌اش با خانواده شجریان‌ها به‌‌درستی با سکوت، کنترل و مدیریت کرده. دوم این‌که او از سویی خلاف اغلب سلبریتی‌ها، خود را به تیغ جراحی‌های زیبایی نسپرده و از سوی دیگر به همان اندازه اغلب سلبریتی‌های سینما، در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام عامه‌پسند است. مرور ما از کارنامه او، چندان بلند نیست، اما به نظر می‌رسد کافی باشد.

منهای بازیگری
بازیگری، همه کاری نیست که دولتشاهی در این دو دهه صورت‌ داده است؛ البته هیچ‌یک از این فعالیت‌ها، بازیگری او را تحت‌الشعاع قرار نداده و مانند فرامتنی در کارنامه او قابل بررسی است و نه بیشتر. او صداپیشگی در نسخه صوتی کتاب «آهوی بخت من گزل» محمود دولت‌آبادی و نیز فیلم «گذشته» اصغر فرهادی را تجربه کرده است. در یک برنامه تلویزیونی به عنوان «گپ» مجری‌گری کرده و در برنامه‌ دیگری با عنوان «عقاید یک آکتور سینما» مصاحبه‌کننده بوده است. در دو برنامه تلویزیونی «رادیو هفت» و «کتاب دا» راوی و گوینده متن بوده و در فیلمی مستند با عنوان «یادداشت‌های شهر شلوغ» گزارشگری را تجربه کرده است.

بازیگری
سینما
در ابتدا: از سال 84 کار بازیگری در سینما را آغاز کرده است؛ یعنی 16 سال سابقه دارد در این حوزه. 28 فیلم سینمایی در کارنامه او دیده می‌شود. نمی‌توان گفت در سینما بازیگر پرکاری محسوب می‌شود، همان‌طور که نمی‌شود ادعا کرد کم‌کار و گزیده‌کار هم بوده است.
مسیر: با این‌که پیش از بیشتر به چشم‌ آمدن و کسب اولین جوایز، با چندین و چند کارگردان مطرح سینمای ایران همکاری کرده بود اما اولین نقطه‌ عطف کارنامه‌اش را باید در همکاری‌اش با مصطفی کیایی در «عصر یخبندان» بدانیم که برایش سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به همراه آورد. این موفقیت در حالی بود که او کمتر از یک سال پیش از آن با بازی در نقش اصلی فیلم «مستانه» محمدحسین فرحبخش نشان داده بود هنوز جایگاهی نیافته است که درصدد صیانت از شأن آن باشد.
نکته‌ای که کارنامه دولتشاهی را چندپاره و مسیر او را پرفراز و فرود می‌کند این است که او کار را با کارگردان کاربلدی چون اصغر فرهادی در سال 1384 و با «چهارشنبه‌ سوری» آغاز کرده و تا پیش از «مستانه» که نقطه‌ ضعف کارنامه‌اش محسوب می‌شود با کارگردان‌های بزرگ دیگری چون مسعود کیمیایی، بهرام بیضایی و عباس کیارستمی و نیز بهروز افخمی، رسول ملاقلی‌پور، کمال تبریزی و بهرام توکلی هم کار کرده بود. دریافت نخستین سیمرغ اما او را گزیده‌کارتر و حواس‌ جمع‌تر کرد. از آنجا به بعد او نقش‌هایی را انتخاب کرد که حرفی برای گفتن داشته باشند و او را بیشتر پیش‌ روی مخاطب سینما قرار دهند.
موفقیت‌ها: اگر بنای سنجش موفقیت در کارنامه هر بازیگری را تعداد جوایز در‌نظر آوریم باید بگوییم که او در سه فیلم «عصر یخبندان»‌، «عرق سرد» و «چهار راه استانبول» موفق‌تر بوده چون برای اولی در سی‌ و سومین دوره جشنواره فیلم فجر و برای آن دو تای دیگری در سی‌ و ششمین دوره این جشنواره، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به‌ دست آورده است. اما به این فهرست باید بازی موفق در فیلم «بارکد»، «طلا و مس» و نیز «نیم‌رخ‌ها» را هم افزود.

تئاتر
در ابتدا: در همه حوزه‌های فعالیت حرفه‌ای سحر دولتشاهی که در این دو صفحه به بررسی‌شان نشسته‌ایم، بازیگری تئاتر از همه قدیمی‌تر است. او که در دانشگاه هم ادبیات نمایشی خوانده، بازیگری تئاتر را از سال 1380 یعنی  22 سالگی آغاز کرده است. اگر این سه سال آخر را هم در تئاتر حضور داشت می‌شد 20 سال که بازیگر تئاتر است. طی 17 سال، او در 30 نمایش بازیگر بوده است و البته در یکی از نمایش‌ها، کارگردانی مشترک را هم تجربه کرده است.
مسیر: کاش می‌توانستیم بر‌ اساس قاعده مالوف و مانوس بگوییم او نیز مثل بسیاری از بازیگرانی که کارشان را از تئاتر شروع می‌کنند، موفقیت‌شان در سینما را مدیون تجارب تئاتری‌شان هستند. در بازی‌های سینمایی او، چنین قاعده‌ای پابرجا نیست. این را از سوی دیگری نیز می‌توان به نظاره نشست. او پس از سال‌ها حضور در نمایش‌های محض و واقعی، در دهه 90 مثل بسیاری از سلبریتی‌های سینما شد بازیگر نمایش‌های پر سر و صدا و بعدها هم شد بازیگر نمایش‌هایی که لاکچری لقب گرفتند، مثل نمایش «بینوایان» با کنسرت‌ـ‌نمایش «سی».
موفقیت‌ها: باز هم باید منظورمان را از موفقیت توضیح بدهیم و تفکیک ‌شده به بررسی کارنامه دولتشاهی بپردازیم؛ اگر می‌خواهیم بر‌ اساس به‌چشم‌ آمدن و فروختن، بازی‌های او را بررسی کنیم باید بگوییم در «بینوایان» و «سی» موفق بوده است اما اگر بخواهیم با استانداردهای هنرهای نمایشی موفقیت او را رصد کنیم باید برگردیم به دهه 80 و بازی در چند نمایش آتیلا پسیانی و حمید امجد اشاره کنیم و در دهه 90 نیز به حضورش در «ترن» نیما دهقان، «ترانه‌های قدیمی» محمد رحمانیان و «خشکسالی و دروغ» محمد یعقوبی بپردازیم.

تلویزیون
در ابتدا: از سال 1385 بازیگری در تلویزیون را آغاز کرد؛ یعنی 15 سال سابقه دارد در این حوزه که شامل 5 سریال، 4 تله‌ فیلم و همکاری با 3 برنامه است. در تلویزیون هم چندان پرکار نبوده اما در عین حال نمی‌توان نشانه‌ای از سلیقه یا نگاه خاصی در انتخاب نقش‌هایش یافت.
مسیر: در تلویزیون هم با کارگردان‌های صاحب‌نام همکاری کرده است؛ اولین و آخرین بازیگری او برای تلویزیون در سریال‌هایی به کارگردانی مرضیه برومند بوده است؛ سریال «کتابخانه هدهد» و «آب‌ پریا» که هر دو آثار تقریبا پرمخاطب تلویزیون بودند. در تله‌فیلم‌ها هم با کارگردان‌هایی مثل مهدی کرم‌پور و بیژن میرباقری همکاری کرده که در تلویزیون صاحب جایگاه بوده‌اند. برنامه‌های تلویزیونی سحر دولتشاهی از جمله حضور در کنار رامبد جوان به عنوان مجری برنامه گپ، راوی برنامه «کتاب دا» و گویندگی در برنامه «رادیو هفت» نیز تجربه‌ اندوزی و بازیگوشی‌های او در تلویزیون محسوب می‌شود و چندان نقش تعیین‌کننده‌ای در مسیر بازیگری او ایفا نمی‌کند.
موفقیت‌ها: کارنامه‌ای یکدست و بدون اوج و فرود، نتیجه همکاری دولتشاهی با تلویزیون است اما اگر از تمام برنامه‌ها و نقش‌هایی که برای تلویزیون ایفا کرده، یکی بیشتر از بقیه در یاد مانده باشد، نقش ناهید در سریال «مسافران» به کارگردانی رامبد جوان است که البته بخش زیادی از این موفقیت و مانایی به داستان سریال برمی‌گردد. بازی در نقش یک مامور فرازمینی که مناسبات و ارتباطات انسانی در زمین را درک نمی‌کند و با کمترین خلاقیت هم می‌تواند جذاب و دیدنی باشد ضمن اینکه دولتشاهی این نقش را با انگیزه بازی کرده است.

اینستاگرام
8 شهریور 1393: 100 هزار دنبال‌کننده
19 خرداد 1400: 2 میلیون‌ و 900 هزار دنبال‌کننده
اجازه بدهید حضور سحر دولتشاهی در اینستاگرام را هم در بخش بازیگری او مورد بررسی قرار دهیم. چرا؟ چون او هم مثل اغلب سلبریتی‌های همکارش، قاعده بازی زرد را بلد است و می‌داند چطور از این شبکه اجتماعی به عامه‌پسندترین و گاه سخیف‌ترین شکل خود استفاده کند. صفحه او نیز مانند اغلب سلبریتی‌ها، پر است از عکس‌ها و متن‌هایی به‌ ظاهر بی‌ربط به هم. از آن عکس‌های مکش‌‌‌ مرگ‌‌‌مای اینستاگرام‌ پسند، با متن‌هایی بسیار کلیشه‌ای، نخ‌نما، زرد و فلسفی‌نما. از آن دسته متن‌ها که همه از روی دست یکدیگر کپی می‌زنند و منتشر می‌کنند. در صفحه شخصی سحر دولتشاهی در اینستاگرام نیز از این متن‌ها و عکس‌ها زیاد دیده می‌شود. او تقریبا هیچ‌گاه چیزی به‌عنوان کپشن نمی‌نویسد؛ یا خبر مرتبط با فعالیت‌هایش را از متنی که روابط‌ عمومی پروژه‌ها تهیه می‌کنند کپی و منتشر می‌کند یا با شرح‌هایی یک‌خطی که آنها هم عاری از اغلاط دستوری و نگارشی نیست. با این حال، او نیز مانند خیلی‌ها آن وسط‌ ها یک پستی دارد که سر مردم غر زده است مبنی‌ بر این‌که چقدر بی‌ احترامی می‌کنند و او را آزار می‌دهند. اما او هم مثل همه کسانی که به کاربران شبکه‌های اجتماعی و رفتارهای ناهنجارشان انتقاد می‌کنند، هیچ‌گاه این فضا را رها نمی‌کند و می‌ماند، تا این‌که در کمتر از هفت سال، مخاطبانش 30 برابر شود.

شبکه نمایش خانگی
در ابتدا: خب می‌بینید که بهانه ما برای بررسی کارنامه سحر دولتشاهی، حضور توأمانش در دو مجموعه شبکه نمایش خانگی بوده است اما برای دولتشاهی تا پیش از همین دو سریال آخر، شبکه نمایش خانگی آورده‌ای نداشته است؛ نه در سریال‌های مهمی بازی کرده و نه بازی‌هایش به چشم آمده است.
مسیر: مسیر دولتشاهی از ابتدای دهه 90 به سمت شبکه نمایش خانگی کج شد. با «قلب یخی» آغاز کرد و با «عالیجناب» ادامه داد. در «ساخت ایران 2» هم حاضر شد تا شکست را کامل تجربه کرده باشد. به ‌یک‌باره اما در سال 1399 حضور در دو سریال پرطرفدار شبکه نمایش خانگی که پخش قسمت‌های آغازین دومی با پخش قسمت‌های پایانی اولی همراه بود، او را به ستاره این روزهای شبکه نمایش خانگی تبدیل کرد. بازی‌اش در قورباغه کوتاه‌تر بود اما تفاوت خود را به رخ کشید. در «می‌خواهم زنده بمانم» اما پررنگ‌تر و یکی از نقش‌های اصلی را عهده‌دار است و تغییر و تحول شخصیت را متناسب و خوب ترسیم کرده است.
موفقیت‌ها: از پنج حضور دولتشاهی به عنوان بازیگر در شبکه‌های نمایش خانگی، سه حضور اولش را می‌توان به‌ راحتی کنار گذاشت. موفقیت او در این حوزه به بازی متفاوتش در «قورباغه» و نیز بازی چشمگیرش در «می‌خواهم زنده بمانم» بازمی‌گردد.

موزیک‌ویدئو
حالا البته اگر حضور سحر دولتشاهی در موزیک‌ ویدئوها را در موتور گوگل جست‌ و جو کنید، چند موزیک‌ ویدئو می‌یابید. این موزیک‌ ویدئوها مربوط به صحنه‌هایی از حضور در نمایش «سی» و نیز سریال «می‌خواهم زنده بمانم» است. دولتشاهی در واقع در هیچ‌یک از اینها حضور نداشته است و اینها کلیپ‌هایی از آن نمایش و این سریال هستند. او تنها در یک موزیک‌ ویدئو بازیگری کرده است: «چرا رفتی» از همایون شجریان.