زندگی به روایت یتیم‌ خانه

دیگر آن قطعه زمین محصور شده بعد از آن نفس می‌کشد و مثل حیوانی که اهلی شده باشد با انسان خو می‌گیرد و یک دلبستگی به دلبستگی‌های انسان اضافه می‌کند.

دلبستگی هم که ذاتا به دنبال خودش عشق و دلتنگی و شوق و حسرت و هزار و یک جور احساس و عواطف کشنده دیگر می‌آورد و همه اینها در کنار هم قصه‌ها را می‌سازند؛ قصه‌هایی که بعدها می‌روند توی کتاب‌ها و می‌شوند افسانه‌هایی از عشق و شوق و حسرت که جوان‌های عاشق تکیه زده بر دیوار با خط بردن از آن اشک بریزند، سربازان بالای برج نگهبانی با مرور آن آه بکشند و مادران باردار بلندبلند و با اشک شوق آن را بخوانند.

قصه‌ها در دلبستگی‌ها ریشه می‌دوانند و چاردیواری‌ها از اساسی‌ترین خالقان دلبستگی در دل انسانند. همین است که مکان‌هایی که جان دارند از در و دیوارشان قصه می‌ریزد.

همین است که وقتی از میان کوچه‌ های جنگ زده با رد گلوله روی دیوارها می‌گذرید، حتی اگر سال‌ها از جنگ گذشته باشد، دل‌تان داغی ترکش را بر گرده‌اش حس می‌کند و وقتی در یک تالار عروسی قدیمی می‌نشینید، حتی اگر کاغذهای رنگی‌اش خاک گرفته باشد و سال‌ها زوجی زیر سقف آن به هم نرسیده باشند، چیزی مثل امید ته دل‌تان شروع به نوک زدن و جوانه برآوردن می‌کند.

اصلا همین است که در این شماره از هفتگ جام‌جم رفته‌ایم به سراغ روایت‌های «یتیم‌خانه». فرق موضوع یتیم‌خانه با موضوعات ظاهرا مشابهی مثل «یتیم‌ نوازی» یا «یتیم بودن» در این است که این دو مثال، صرفا کلماتی‌اند برای توصیف حالات و افعالی خاص اما «یتیم‌خانه» کلمه نیست.

یک مکان است و مکان‌ها نفس می‌کشند و قصه دارند. مکان‌ها مثل پیرمردهای بازمانده از وقایع تاریخی همیشه حرف برای گفتن دارند.

در این شماره از هفتگ جام‌جم به بیان روایت‌هایی از یتیم‌خانه‌های مختلف جهان و رسم و رسوم یتیم‌ نوازی پرداخته‌ایم.

لؤی شرف‌الدین، خواهرزاده امام موسی صدر و عضو هیات عمومی مؤسسات امام موسی صدر در لبنان از روایت‌های یتیم‌خانه این موسسه برایمان گفته و محمدهادی نعمت اللهی، مستندساز از رجب بوشی، که غریب‌ترین یتیم‌خانه را در شهر جنگ زده حلب دارد.

شاید عرض ارادتی باشد به محضر پدر یتیمان کوفه و یمامه و تمام دنیا که شب نوزدهم رمضان، لختی از اسرار حق را به سینه محراب کوفه ریخت.

علیرضا رافتی -روزنامه‌نگاری که سرگرم هفتگ جام‌جم است و روایت‌های مردم از زندگی برایش تازگی دارد / روزنامه جام جم