کتابی که نگاه مجدد و دوباره‌ای به کارنامه علی نصیریان دارد

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از هنرآنلاین، اوایل سال گذشته خبری منتشر شد مبنی بر انتشار کتاب زندگی‌نامه علی نصیریان هنرمند تئاتر، سینما و تلویزیون. این کتاب که به کوشش محمدعلی منصوری تدوین شده این روزها طراحی گرافیک آن انجام می‌شود و قرار است از سوی انتشارات فرهنگستان‌ هنر نشر یابد. منصوری با سابقه آشنایی که با حوزه نمایش و علی نصیریان داشته تصمیم به تدوین این کتاب می‌گیرد که پس از 7- 8 سال به سرانجام می‌رسد.

منصوری در مورد این کتاب به هنرآنلاین، گفت: بخش نخست کتاب گفت‌وگوی بلندی در مورد زندگی‌ این هنرمند است. در بخش دیگر مروری بر کارنامه نمایشی نصیریان همراه با تامل بر برجسته‌ترین نقاط کارنامه پربار او داشتم. تک‌نگاره‌ای در مورد برخی اجراها نیز در کتاب ارائه شده است. بخش نخست که جنبه زندگی‌نامه دارد مروری بر سال‌های زندگی او به عنوان هنرمند است. زمینه‌های گوناگون فعالیت او در هنر نمایش با نیم نگاهی به شرایط و امکانات نمایش آن روزگار محور این گفت‌وگوست. چند هنرمند نیز یادداشت‌های متفاوتی در این باب نوشته‌اند. بخش دیگر به حجم قابل‌ توجهی از اسناد شامل عکس‌ها، پوسترها و ... اختصاص دارد.

او با این توضیح که علی نصیریان در چند حوزه مختلف فعالیت داشته، ادامه داد: به‌عنوان نمایشنامه‌نویس او از پیشگامان نمایش‌نامه‌نویسی با فرم و صورت مدرن و امروزی است. ضمن این که با استفاده از عناصر نمایش سنتی و استفاده از آن‌ها در آثارش، امکان حضور این گونه‌های نمایشی را بر صحنه تئاتر متصور ساخته است. نکته بعدی حضورش به‌عنوان کارگردان و بازیگر این‌گونه از نمایش‌ها بوده. برخلاف بسیاری از همکاران این هنرمند، نصیریان فقط بازیگر نبوده و در هر یک از این بخش‌ها حضور پررنگی داشته هر چند در سال‌های اخیر کمتر به آن‌ها پرداخته است.

منصوری به کم‌توجهی به کارنامه بازیگری علی نصیریان اشاره کرد و افزود: این هنرمند نقش‌های متفاوتی بازی کرده که به‌خاطر تفاوت زیاد نیازمند تحلیل است. در قالب نقش‌هایی که او در این سال‌ها بدان‌ها پرداخته، ما بارها شاهد آشنایی‌زدایی با شمایل شناخته بازیگری او هستیم است ولی در کمال تعجب به این تفاوت‌ها خیلی کم پرداخته شده و حتی به‌نظر می‌رسد در دوره‌هایی مورد کم‌توجهی قرار گرفته است. 

او انتشار این کتاب را نگاه مجدد و دوباره‌ای به کارنامه نصیریان دانست و تصریح کرد: این هنرمند و نسل او در سال‌هایی به نمایش پرداخته‌اند که شاید باید گفت چرخ را از نو اختراع کردند. در دوره‌ای شروع به کار کردند که نمایشنامه‌ای به‌عنوان متن فارسی وجود خارجی نداشت. بعد از این نسل است که نمایشنامه‌نویسی به شکل امروزی و با نگاه به الگوهای مدرن نمایشنامه‌نویسی اروپایی مورد توجه قرار می‌گیرد و با تجربه‌های نمایشی ایرانی ادغام و آثار متفاوتی خلق می‌شوند. این نسل حتی سالن اجرا برای نمایش نداشته. اولین سالن‌ها بعد از آغاز فعالیت این  نسل تاسیس شدند. اداره هنرهای‌ دراماتیک و دانشکده هنرهای‌ زیبا سال‌ها بعد تاسیس می‌شود. در واقع آنچه که این نسل تجربه کردند بیشتر شبیه مسیر سنگلاخی است که با صبر، عشق و علاقه هموار شده است. شاید تجربیات ارائه شده در این کتاب بتواند برای خیلی‌ها که در این حوزه می‌خواهند فعالیت کنند و علاقه‌مند هستند راهگشا باشد.

منصوری که کتاب "درخت تبریزی دوم و چند نمایشنامه دیگر" را نیز با محوریت آثار نمایشی که داوود رشیدی به فارسی برگردانده و تدوین کرده، اظهارداشت: این اثر توسط انتشارات افراز در سال 1392 منتشر شده است. به‌زودی تک‌نگاره‌ای از "در انتظار گودو" بکت که نقطه عطف اجراهای کارنامه نمایشی رشیدی در سال 1347 است از سوی نشر دف منتشر می‌شود. شاید رشیدی را صرفا به‌عنوان بازیگر بشناسند ولی او کارگردان بسیار تاثیرگذاری در حوزه نمایش مدرن بوده و هم‌چنین مترجم بسیاری از متون نمایشی که نخستین‌ بار توسط او معرفی شده است.