قدیمی‌ترین گورستان دوران اسلامی اسپانیا کشف شد+عکس

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از زومیت، با کشف ۴۳۳ قبر در یک محوطه باستانی در شمال شرقی اسپانیا که قدمت آن به سده‌ی اول حکومت مسلمانان در شبه‌جزیره‌ ایبری برمی‌گردد، باستان‌شناسان عملا موفق شدند به یکی از قدیمی‌ترین گورستان‌های مسلمانان در این کشور دست پیدا کنند. یافته‌های جدید تأیید می‌کند که این منطقه در دوران پرتلاطم قرون وسطی که جنگ مسلمانان و مسیحیان در جریان بود، برای مدت مدیدی تحت سلطه‌ی مسلمانان بوده است؛ ولی بعدا که حاکمان مسیحی منطقه را بازپس گرفتند، تاریخچه‌ی آن به دست فراموشی سپرده شده است. باستان‌شناسان این قبرستان باستانی مسلمانان را که قدمت آن به سده هشتم تا دوازدهم میلادی بازمی‌گردد، در شهر تاوست در درّه ایبرو (حدود ۴۰ کیلومتری شمال غربی ساراگوسا) کشف کردند.
بقایای کشف‌شده در این قبرستان نشان می‌دهد که تمامی مردگان مطابق با آداب و رسوم خاکسپاری مسلمانان تدفین شده‌اند. یافته‌های اخیر حاکی از آن است که با وجود اینکه هیچ اشاره‌ای در تواریخ نشده، این شهر به مدت صدها سال عمدتا مسلمان‌نشین بوده است. به گفته باستان‌شناسان، شمار افرادی که در این گورستان دفن شدند و همچنین مدت حضور مسلمانان در آن، گواه آن است که تاوست در روزگار اسلامی، شهری مهم در منطقه‌ ایبرو بوده است.
آخرین کاوش‌ها در این محوطه توسط «انجمن فرهنگی اِل‌پاتیاز» انجام گرفته است. بودجه این انجمن از سوی مردم تاوست تأمین می‌شود و هدف آن تحقیقات بیشتر درباره تاریخچه شهر است. اولین اکتشافات باستان‌شناسی که در سال ۲۰۱۰ در این قبرستان باستانی ۵ هکتاری انجام گرفت، نشان داد که ممکن است بیش از ۴۵۰۰ نفر در آن دفن شده باشند. اما بودجه محدود انجمن سبب شد در طی ۴ سال، تنها ۴۶ قبر حفاری شوند.

 

باستان‌شناسان تصور می‌کنند که بیش از ۴۵۰۰ نفر در اینجا مدفون باشند 

 

به عقیده باستان‌شناسان آخرین یافته‌ها حاکی از آن است که به احتمال زیاد  قبرهای بیشتری در آینده در این محوطه کشف کشف خواهند شد. درواقع‌ باستان‌شناسان اکنون اطلاعاتی دارند که نشان می‌دهد وسعت این قبرستان باستانی از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، بیشتر است.
قدمت این قبرها به زمانی بازمی‌گردد که مسلمانان شمال آفریقا که از متحدان خلافت اموی دمشق بودند، در سال ۷۱۱ م به اسپانیا حمله کردند. مسلمانان قسمت اعظم سرزمین‌های شبه‌جزیره ایبری (اسپانیا و پرتغال امروزی) را فتح کردند. در این میان، تنها نواحی کوهستانی در شمال غربی شبه‌جزیره همچنان در سیطره‌ی مسیحیان ماند. مسلمانان که مسیحیان به آنان «مورو» یا «مور» می‌گفتند، بعدا سعی کردند گل (فرانسه کنونی) را نیز فتح کنند. ولی ابتدا در سال ۷۲۱ و سپس در نبرد تور در سال ۷۳۲ از ارتش کوچک‌تر فرانک‌ها به فرماندهی شارل مارتل شکست سختی خوردند. سواره‌نظام سنگین فرانک‌ها در آن پیروزی نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرد.
پس از آن، مسلمانان که سرزمین‌های زیادی را از دست داده بودند، حکومت خود را عمدتا در جنوب بارسلون و رشته‌‌کوه پیرنه برقرار کردند؛ اما درّه‌ی ایبرو در اطراف سارگوسا همچنان در دست مسلمانان ماند. منطقه تحت‌ سلطه مسلمانان به «اَندلُس» معروف شد؛ اَندل احتمال از نام وَندال‌ها (قبایل ژرمن) گرفته شده است که مسلمانان توانسته بودند سرزمین‌هایش را اشغال کنند. دوره‌ی اوج فرهنگی مسلمانان اندلس به سده‌ی دهم بازمی‌گردد که پیشرفت‌های شگرفی در ریاضیات، نجوم و پزشکی داشتند.
به نظر مورخان، حکومت‌های مسلمانان در این منطقه نسبتا بی‌خطر بودند. اگر یهودیان یا مسیحیان منطقه نمی‌خواستند به اسلام بگروند،  به شرط پرداخت جزیه یا خراج، مجاز بودند دین خود را نگه دارند. البته با پیروان سایر ادیان ابراهیمی همان رفتار نمی‌شد و آنان عمدتا طبقه‌ اجتماعی پائین‌تری از مسلمانان داشتند.
مسلمانان از سده‌ یازدهم رفته‌رفته بخش‌هایی از سرزمین‌های خود را از دست دادند و پادشاهی‌های مسیحی در شمال شبه‌جزیره‌ قدرت بیشتري گرفتند. آخرین امیرنشین گرانادا در جنوب اسپانیا در سال ۱۴۹۲ توسط ارتش کاستیا و طی آخرین نبرد بازپس‌گیری اندلس به دست مسیحیان افتاد. رهبری پادشاهی مسیحی را در این دوران تعیین‌کننده ایزابلای یکم کاستیا و فردیناند دوم آراگون، اولین ملکه و پادشاه اسپانیا برعهده داشتند. پس از شکست مسلمانان، اسلام در منطقه غیر قانونی اعلام شد و مسیحیان که قرن‌ها تحت سلطه‌ی مسلمانان بودند، دست به آزار و اذیت آنان زدند؛ آزار و اذیت‌ گاهی بسیار خشونت‌آمیزی که تا اوایل سده هفدهم ادامه یافت. قبلا مشخص شده بود که مسلمانان در نواحی همجاور نفوذ زیادی داشته‌اند؛ ولی در تواریخ و اسناد اشاره‌ای به استیلای مسلمانان در شهر تاوست نشده بود.

 

مسلمانان ساکن منطقه تماما مطابق آداب و رسوم اسلامی و فارغ از جایگاه اجتماعی با کفن سفید به خاک سپرده می‌شدند. باستان‌شناسان تصور می‌کنند بیش از ۴۵۰۰ نفر در اینجا مدفون باشند 

 

قبلا گورهای باستانی گاه‌به‌گاه در این شهر کشف می‌شدند؛ ولی تصور می‌شد این گورها متعلق به کسانی باشند که بر اثر همه‌گیری وبا جان خود را از دست داده‌اند. شیوع گسترده‌ی وبا در اسپانیا بین‌ سال‌های ۱۸۵۴ و ۱۸۵۵ جان بیش از ربع میلیون نفر را گرفت. قبلا برخی از محققان انجمن ال‌پاتیاز به ریشه‌های اسلامی برج کلیسای قرن یازدهمی در این شهر مشکوک بودند. بعدا این سوءظن تأیید و ثابت شد که این برج درواقع مناره‌ای است که به تأسی از معماری اسلامی بنا شده.
با شروع حفاری‌ها، باستان‌شناسان متوجه شدند کسانی که اجسادشان در این گورستان کشف شده، مطابق آداب و رسوم تدفین اسلامی به خاک سپرده شده‌اند و اصلا خبری از گور دسته ‌جمعی نیست که در برهه‌ی مصیبت بزرگی همچون همه‌گیری وبا قابل انتظار است. در هر قبر به تفکیک بقایای استخوانی تنها یک نفر پیدا شد. این افراد به پهلوی راست خوابانده شده‌اند تا رو به قبله باشند و رویشان را با خاک پوشانده‌اند. ممکن است روی برخی قبرها را با چوب پوشانده باشند که با توجه به تجزیه‌ی چوب، اثری از آن باقی نمانده است.
اجساد فارغ از موقعیت اجتماعی خود تماما در کفن‌های سفید به خاک سپرده شده‌اند. در آداب و رسوم تشییع جنازه مسلمانان مرسوم نیست که به همراه مردگان، کالاهایی دفن شوند. ولی در حفاری‌هایی که در سال ۲۰۱۰ در این محوطه‌ انجام گرفت، قطعات سرامیکی پیدا شد که قدمت آن‌ها بین قرن هشتم تا دوازدهم است؛ یعنی همان دوره‌ای که این منطقه تحت سلطه‌ی مسلمانان بود. در اکتشافات گذشته مشخص شده بود که در این منطقه گورستان اسلامی وجود دارد؛ ولی آنچه باستان‌شناسان نمی‌دانستند، ابعاد و شمار زیاد قبرها بود. کشف این موضوع منتظره و هم‌زمان غیر منتظره بود. آخرین اکتشافات که اخیرا تصادفا طی احداث جاده‌ای در این منطقه‌ انجام شد، به‌خوبی نمایانگر نفوذ مسلمانان طی چند قرن در این شهر است. باستان‌شناسان گمان می‌کنند این قبرستان برای مدت بیش از ۴۰۰ سال به‌طور مداوم مورد استفاده قرار ‌گرفته است. بنابراین قابل تصور است که در اینجا و طی سده‌های هشتم تا دوازدهم، همواره یک گروه ثابت از مسلمانان زندگی می‌کردند.