کدام رادار ایرانی «سوپرهورنت» مشکوک را شناسایی کرد؟ (+عکس)

به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان، اگرچه پایش شبانه روزی آسمان ایران در مناطق مختلف کشورمان، یکی از ویژگی‌های مهم و پرافتخار یگان‌های مختلف نیرو‌های مسلح است، اما هر بار که نکته و خبر جدیدی از این رزمندگان در رسانه‌ها منتشر می‌شود، اهمیت و حساسیت این رصد بیش از پیش مشخص و عیان می‌شود.

حالا نیز انتشار تصاویری که اشراف اطلاعاتی مرکز پدافند هوایی ارتش در تنگه هرمز را به مردم کشورمان آنهم در ساعات منتهی به تحویل سال ۱۳۹۹ نشان داد، ارزش و جایگاه این نهاد و پرسنل آنرا بیش از پیش به نمایش گذاشت.

تصاویر مذکور که از رسانه ملی منتشر شد، نمایانگر آن بود که با اقدام قاطع یکی از مراکز اشراف و رصد قرارگاه پدافند هوایی ارتش، یک جنگنده F۱۸ ابتدا شناسایی و سپس با هشدار قاطع مبنی بر شلیک موشک به آن، از نزدیکی مرز‌های کشورمان دور کرد. بر اساس این گزارش، اعلام شد که مرکز پدافند هوایی ارتش در جنوب کشورمان، در عمق ۵۰ متری زمین در نزدیکی بندرعباس واقع شده و سامانه‌های مختلفی برای شناسایی هواپیما‌های بیگانه و خودی در اختیار دارد.

آنطور که در گزارش منتشره مشخص شد، یک فروند جنگنده اف ۱۸ ارتش آمریکا در حال نزدیک شدن به مرز‌های هوایی کشورمان بود که با اخطار به موقع مدافعان آسمان ایران، مجبور شد مسیر خود را اصلاح کرده و آنرا تغییر دهد.

سوپر هورنت آمریکایی در حوالی مرز‌های ایران

اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی بود و نیروی دریایی امریکا با تعداد زیادی جنگنده قدیمی مواجه بود که با شرایط جدید میدان جنگ هماهنگ نبوده و عمر مفید آن‌ها نیز به پایان رسیده بود. تنها طرح موجود که با شرایط آن‌ها تطبیق می‌کرد پروژه‌ای با نام هورنت ۲ بود؛ لذا در سال ۱۹۹۲ دولت امریکا تصمیم به سفارش چند پیش نمونه هورنت ۲ که شامل نسخه تک سرنشین و دو سرنشین اموزشی و رزمی بود و بعد‌ها سوپر هورنت نامیده شد، گرفت. جنگنده جدید قرار بود جایگزین‌ای ۶، اف۱۸ هورنت، اف۱۴ تامکت و چند نمونه دیگر شود.

جنگنده جدید که در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی اولین پرواز خود را انجام داد سوخت بیشتری حمل می‌کرد و و توان حمل تسلیحات بیشتری داشت. تلاش شده بود تا در جنگنده جدید یعنی سوپر هورنت، از تسلیحات هدایت شونده بیشتری استفاده شده و موتورهایش نیز پرقدرت‌تر بودند در عین حال، کاهش میزان امواج برگشتی رادار و سطح مقطع راداری نیز مورد توجه طراحان قرار گرفته بود.

بالاخره در اوایل قرن جدید، سوپر هورنت وارد ارتش شد و تا چند سال قبل، مجموعا بیش از ۵۰۰ فروند از این هواپیما، تحویل نیروی دریایی امریکا شد. البته در طول سال‌های گذشته، بخش‌های الکترونیکی و راداری این جنگنده نیز ارتقاء پیدا کرده و مدل‌هایی از اف-۱۸‌های جدید از مدل‌های جدیدتر سامانه جنگال و ایجاد پارازیت هم بهره می‌برند.

نسخه دو سرنشین سوپر هورنت به دلیل توان بالا در انجام عملیات‌های شبانه، در نیروی دریایی امریکا محبوبیت زیادی دارد. سوپر هورنت در حل حاضر در کنار اف۳۵ بسیاری از وظایف و ماموریت‌های نیروی دریایی ارتش آمریکا را بر عهده داشته و عملا آچار فرانسه آن‌ها محسوب می‌شود.

البته انتقادات زیادی در سال‌های اخیر به این جنگنده و نحوه عملیاتی شدن آن وارد شده به گونه‌ای که سی ان ان، در گزارشی سال ۱۳۹۵ خود اعلام کرده بود جنگنده سوپر هورنت برای شش هزار ساعت پرواز طراحی شده، اما اکنون به دلیل نبود جنگنده‌های جایگزین و مشکلاتی که برای جنگنده‌های پرهزینه اف-۳۵ بوجود آمده، از این جنگنده‌ها بین هشت تا ۹ هزار ساعت پرواز کار کشیده شده که بیش از سقف مجاز طراحی شده برای آن‌ها محسوب می‌شود.

سی ان ان در حالی از نگرانی و هراس‌های روانی خلبانان جنگنده‌های اف-۱۸ نیروی دریایی آمریکا خبر می‌دهد که در گزارشی دیگر، عنوان کرده بود که دو سوم از این جنگنده‌ها به دلیل نبود قطعات یدکی و تاخیر در تعمیرات قادر به پرواز نبوده و زمین گیر شده اند.

این رسانه آمریکایی در آن گزارش خبر داده بود که دریاسالار «ویلیام موران» (William Moran) معاونت فرماندهی عملیات نیروی دریایی آمریکا به نمایندگان کمیته خدمات نظامی سنا گفته است:«کارخانه‌های کشتی سازی و هواپپمایی ما به دلایل گوناگون در تعمیر به موقع ناو‌ها و جنگنده‌ها با مشکل مواجهند و اکنون ۶۲درصد از جنگنده‌های اف-۱۸ نیروی دریایی آمریکا قادر به پرواز نیستند و همچنین ۵۳ درصد از مجموع ناوگان هوایی نیروی دریایی آمریکا نیز زمین گیر است».

اگرچه به طور دقیق مشخص نبود که مرکز SOC قرارگاه پدافند هوایی، با کدام سامانه راداری جنگنده آمریکایی را در روز اول فرودین امسال شناسایی کرد، اما با توجه به نمایش تصاویری از یکی از رادار‌های جدید و مدرن ایرانی با نام «فتح ۱۴» در این گزارش، به نظر می‌رسد با همین سامانه، شناسایی مذکور انجام شده و با توجه به اینکه این جنگنده در نیمه‌های شب و علی رغم مجهز بودن به انواع سامانه‌های جنگ الکترونیک، با رصد دقیق یگان‌های پدافندی کشورمان مواجه شده، این اقدام، علاوه بر داشتن ارزش عملیات روانی و بالا بردن اعتماد به نفس پرسنل، از نظر فنی نیز حائز ارزش باشد.

«فتح ۱۴» یکی از جدیدترین رادار‌های تحویلی به یگان‌های پدافند هوایی ارتش است که مهرماه سال ۱۳۹۴ و در جریان رزمایش محرم در غرب کشور رونمایی و عملیاتی شد.

این رادار با برد ۶۰۰ کیلومتر قابلیت کشف اهداف ریزپرنده را در ارتفاع بالا دارد. تحرک بالا و اتصال سریع به شبکه فرماندهی و کنترل از جمله ویژگی‌های این رادار نیمه هادی است که می‌تواند تمام اهداف استراتژیک دشمن را در همه زوایا در فاصله صد‌ها کیلومتری شناسایی کند.

بنا بر اطلاعاتی که در ان ایام توسط سخنگوی وقت قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) اعلام شد، این سامانه اطلاعات را در کمترین زمان ممکن به مراکز تصمیم‌گیری ارائه می‌دهد و برای سامانه‌های موشکی بهترین رادار محسوب می‌شود.

فتح۱۴ به شدت در برابر جنگ الکترونیک مقاوم است و در قواره‌های ثابت و تاکتیکی تعبیه شده؛ که اولین نمونه ثابت آن در منطقه غرب کشور در ان زمان نصب شده بود.

این سامانه که در غرب آسیا برای نخستین بار مورد استفاده قرار می‌گیرد، قابلیت اتصال سریع به شبکه فرماندهی و کنترل و جابجایی را داراست و می‌تواند اهداف را در تمامی زوایا و در ارتفاعات مختلف اعم از متوسط و بلند مورد شناسایی قرار دهد.

 با توجه به نصب یکی دیگر از نمونه‌های این رادار در منطقه تنگه هرمز، به نظر می‌رسد تولید انبوه و استقرار این رادار مدرن، با موفقیت در کشورمان اجرا شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد این رادار پیشرفته اواخر سال ۱۳۹۲ در شیراز معرفی و توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ساخته شده است.

با تولید و عملیاتی شدن فتح ۱۴ به عنوان رادار هشدار اولیه در شبکه پدافند هوایی، توان مراقبت هوایی کشورمان بیش از پیش تقویت شده و علاوه بر نمونه‌ای از این رادار که به صورت ثابت روی زمین نصب شده و پایه آن با چرخش ۳۶۰ درجه امکان پوشش فضای اطراف را در صفحه افقی فراهم کرده، دارای نمونه متحرک نیز می‌باشد.

۶۴ المان که هر یک به شکل ۶ ضلعی است روی آنتن این رادار در ۴ ردیف و ۱۶ ستون نصب شده که با توجه به ابعاد آن‌ها می‌توان گفت قاعدتاً رادار در محدوده فرکانس‌های VHF عمل می‌کند.

نوع آنتن به کار رفته در این رادار از نوع آرایه‌ای هارچنکوف (یا خارتچنکوف)، معرفی شده بود. همچنین آنتن سامانه تشخیص دوست از دشمن که قبلاً در رادار‌های دیگر مانند آخرین نمونه مطلع الفجر-۱ و کاشف-۲ دیده شده بر فراز این رادار نیز وجود دارد.

بنا بر اطلاعاتی که قبلا در خصوص این سامانه اعلام شده، دستکم ۵ روش ویژه مقابله با ضد جنگ الکترونیک یا ECCM در این رادار به کار گرفته شده است. فتح-۱۴ یک رادار برخوردار از فناوری حالت جامد بوده و قابلیت ردگیری بیش از ۴۰ هدف را حین جستجو داراست.

اگرچه در روز‌ها و هفته‌های اخیر، عمده توجهات و انتشار خبرها، معطوف به شیوع کرونا در ایران و جهان است و حتی نیرو‌های مسلح کشورمان هم حضور جدی و شبانه روزی در این موضوع دارند، اما نباید از اهمیت و ارزش فعالیت سایر جهادگران فعال در ایران اسلامی همچون پرسنل شجاع و ایثارگر پدافند هوایی یا مرزبانان زمینی کشورمان نیز غافل شد که امنیت و آرامش نقاط مختلف این سرزمین، مدیون خدمات بی نظیر آنهاست.