ترس قرص!

ماجرا از انتشار همین عکس شروع شد، از یکی از مدارس ابتدایی هرمزگان و از توزیع کیک‎هایی که درون آنها قرصی جاسازی شده و کودکان آن را خورده بودند. هرچند ابتدا وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو این موضوع را رد کردند، اما بعد که آمارهای کشف قرص در استان‏ها بیشتر شد، همه چیز تایید شد. حالا کیک، کلوچه و بیسکویت حامل قرص در پنج استان هرمزگان، سیستان و بلوچستان، کرمان، ایلام و آذربایجان شرقی هم پیدا شده است. سخنگوی سازمان غذا و دارو عصر دیروز در آخرین اظهارنظرش‌ دراین باره در توییتی نوشت: ‌‌«40 روز پیش، فیلمی حاکی از مشاهده قرص در کیک تولیدی یک شرکت ترک‌ در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه در ایتالیا و آمریکا منتشر شد که مشابهت عجیبی از هر نظر با اولین فیلمی که مدعی وجود قرص در کیک‌های تولیدی ایران شد، دارد. این مشابهت اصلا اتفاقی نیست.»
در 12 برند کیک، کلوچه و بیسکویت، قرص‌ جاسازی شده است. بعد از انتقال هفت کودک مسموم و خواب‌آلود کرمانی به بیمارستان، همه گمانه‏زنی‎ها به سمت وجود مواد مخدر پیش رفت. قاچاق کیک‎ها و حتی مسائل امنیتی از گمانه‏زنی‌های دیگر بود. شبهه قاچاق و مواد مخدر زمانی محتمل‏تر شد که سردار محمدمسعود زاهدیان، رئیس پلیس مواد مخدر، گفت: «بررسی‌ها حاکی است قاچاقچیان با بهره‌مندی از جاسازی‌های مختلف، مواد مخدر را قاچاق می‌کنند.» آخرین گمانه‏زنی اما تا زمان تهیه این گزارش، وجود قرص برنج در کیک‎هاست. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو اما همه اینها را رد کرده است. او در بیانیه‎ای، با اشاره به شبهه وجود قرص برنج و مواد مخدر در کیک‎ها عنوان کرده است:‌ «تنها مرجع اظهار نظر در مورد محتوای این قرص و کپسول‌ها، آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و داروست و تا این لحظه گزارشی از وجود داروهای مخدر یا قرص برنج در نمونه‌های ارسالی نداریم.» او البته گفته است داروهای بررسی شده اغلب داروهای خانگی از جمله استامینوفن، بروفن، سیتریزین و ... بوده است. جهانپور تاکید کرده است جا گذاشتن قرص درون کیک، ویفر و کلوچه، تنها یک اقدام خرابکارانه بوده و در این خصوص برند خاصی هم مقصر شناخته نشده است و درنهایت در توییتی، عنوان کرد شبیه این کیک‎ها حدود 40 روز پیش در کشورهای آمریکا و ایتالیا توزیع شده‎ است.
خبری از رقبا نیست
خیلی‌ها جنگ امروز را بر سر غذا می‏دانند، حرفی که بهادر حاجی‌محمد، عضو آکادمی سم‌شناسی آمریکا و دکترای صنایع غذایی و ایمنی غذایی هم آن را تایید می‎کند. او با اشاره به وجود قرص‌ها در کیک، معتقد است این حرکت، یک کار سازمان‎یافته است. او به ما می‌گوید:‌‌ «اتفاقی که افتاده، درست تعریفی است که در تروریسم غذا انجام می‎شود و در حوزه کاری پدافند غیرعامل است.» او به مسموم شدن هفت کودک در استان کرمان اشاره و عنوان می‌کند همین مسمومیت کودکان، باعث تشویش اذهان عمومی می‏شود و به عملیاتی جنگی اشاره می‎کند که در آن سربازان، رودخانه‎ها را آلوده یا در بین مردم روستایی، غذای آلوده توزیع می‎کنند. اتفاقی که از نظر این دکترای صنایع غذایی و ایمنی غذایی، در دنیا به شدت رایج است. حاجی محمد معتقد است گذاشتن قرص درون کیک، یک کار خرابکارانه است و برای این حرفش هم مدرک دارد:‌ «درون کیک‎هایی که لایه‎ای هستند، قرص جاسازی شده است، کیک‏هایی که چون تکه‌تکه هستند، اجسام خارجی هم می‎توانند درونشان قرار بگیرد.» او معتقد است در پروسه تولید، این اتفاق نیفتاده چرا که اگر در این زمان، قرص‌ها درون کیک‎ها قرار می‎گرفتند، قرص‎ها یا پودر می‎شدند یا تغییر رنگ می‎دادند، اینها همه در حالی است که قرص‌ها سالم درون کیک باقی مانده‎اند. او می‎گوید:‌ «برای 12 برند صنایع غذایی، این اتفاق افتاده است؛ لذا این امکان وجود ندارد شرکت رقیبی، محصولات را خریداری و بعد درون آنها قرص جاسازی کرده باشد. »
آن طور که حاجی محمد می‌گوید فروشگاه‎ها تنها اجازه دارند ‌محصولاتی را خریداری کنند که نشان سیب سلامت و مجوزهای سازمان غذا و دارو داشته باشند. او اشاره می‏کند سیستم توزیع در ایران، کشوری است و ممکن است برای مثال کارخانه‏ای در شهر قم به شهرهای دیگر هم محصول خود را بفرستد. کاری که در کشورهایی که با سیستم ایالتی مدیریت می‎شود، انجام نمی‏گیرد و محصولات در همان ایالات تولید و توزیع می‏شوند و این یعنی سیستم توزیع این برندها می‎تواند از هر نقطه از ایران باشد و هرکسی هم بسته‏بندی را انجام دهد.
یک کارشناس فروش وسایل بسته‌بندی هم این نکته را تایید می‏کند و به ما می‎گوید: «هر کسی می‎تواند بسته‏بندی یک محصول را تغییر دهد. این کار سخت نیست. تنها کافی است، با دقت و ظرافت یک بسته‌بندی خاص را باز کرد و هر چیزی را داخل آن قرار داد و بعد دوباره با یک دستگاه ساده دوخت بسته‎بندی را انجام داد.» دستگاهی که در بازار قیمت آن حدود 200هزار تومان تا 400هزار تومان است. دستگاهی که به راحتی خرید و فروش می‎شود.
کارشناسی زمانبر
این که بسته‏بندی کیک‌ها باز شده و قرص را درون کیک‏ها قرار داده‌اند، محتمل‏ترین گمانه‏زنی است که از همان ابتدا مطرح شد. پوریا هوشمند، کارشناس بسته‏بندی اما نظر دیگری دارد. او به ما می‏گوید:‌ «باید کارشناسی دقیقی برای تایید این شبهه انجام شود.» او یادآور می‌شود محصولاتی که با این شکل بسته‏بندی می‏شوند، به صورت چسبی دوخت می‌خورند. این چسب‏ها باید خیلی حرفه‎ای از هم جدا شوند تا دوباره بتوان آنها را به هم چسباند. هوشمند اما می‏گوید در کنار تمام بسته‏بندی‎ها کد شناسایی وجود دارد و همین کد شناسایی هم در کنار بسته‏بندی حک می‏شود. با همین کد نیز می‎شود، شرکتی که این بسته‏بندی را انجام داده، شناسایی کرد. او البته توضیح می‏دهد در بحث کلان بسته‏بندی و در تیراژ بالا، این مساله وجود دارد و با اشاره به بسته‏بندی انبوه می‏گوید:‌ «هزینه بسته‏بندی به این شکل بالاست. در بازار آلومینیوم، پلی‌استر و رنگ خیلی گران است.» بنابراین از نظر او باید کارشناس بسته‏بندی تشخیص دهد این مشکل از بسته‏‎بندی بوده یا از کارخانه ؛ کاری که بررسی و کشف آن زمانبر است. حالا باید منتظر بود و دید بالاخر ماجرای این قرص‌ها به کجا می‌رسد؛ اصلا شاید مثل همیشه همه این اتفاقات یک ماجرای رسانه‌ای و یک شیطنت ساده باشد.

لیلا شوقی

جامعه