گفت‌وگو با احمدتیموری، استاد خوشنویسی

همه در قلمرو « قلم » هستیم

بای بسم ا... نام و آوازه استاد احمد تیموری طنینی ویژه داشت و دارد نه فقط به عنوان خوشنویسِ سرآمد بلکه به عنوان انسانی والا و بخشنده و این که خودش را وقف هنر و پرورش هنرجویان ساخته و تنها به آموزشِ البته رایگان شان بسنده نکرده. زمانی می‌خواستم ارمغانی به یکی از استادان ادبیات بدهم (آن بزرگوار به این کمینه، مأخذشناسی و روش‌های پژوهش ادبی را آموخت) و چه هدیه‌ای بهتر از قطعه‌ای خوشنویسی استاد تیموری. بر صفحه‌ای تذهیب کاری شده (اثر دست یکی از سرشناسان تذهیب‌کار) شعر حافظ را سر فرصت قلمی کرد بی‌آن‌که هیچ حق‌الزحمه‌ای بگیرد همان زمان یکی از خوشنویسانِ هم‌تراز ایشان برای نوشتن یک کلمه لوگوی روزنامه... مبلغی بزرگ گرفت و... بلندهمتی یکی از بسیار ویژگی‌های استادی است که می‌توان درباره‌اش بی‌اغراق به تحسین و آفرین مبادرت کرد و ملامت نشد چرا که چرب‌زبانی در خصوص برخی چهره‌ها نشانگر معرفت و بینادلی گوینده است نه پادرمیانی مجیز و غلو. و اما گفت و گوی ما که از فرسنگ‌ها فاصله شکل گرفت و با همدلی پیش رفت و به این ثمر شیوا و خواندنی انجامید.

کد خبر: ۱۲۴۰۸۵۱

وقتی چیزی به ذهن‌تان نمی‌رسد؟
کاری نمی‌کنم.
وقتی فقط مشق می‌کنید و مشق می‌کنید؟
مشق با عشق، دقت و تمرکز و تلاش برای بهتر شدن.
وقتی که خوشنویسی خودش سراغ‌تون میاد؟
در هر شرایط که بتونم پذیراش هستم.
وقتی بخواهید نامه‌ای را سریع بنویسید باز همان زیبایی را خط‌تون داره؟
نه، مگه این‌که نامه یا درخواست مهمی باشه.
اگر می‌شد دوست داشتین کدام قطعه یا تابلو خوشنویسی بودین؟
نمیشه فقط یه تابلو نیست زیادن، تجلی عشق و قلب در آنها متجلی است.
یا کدام قطعه یا شاهکار مال شما بود؟
من اکثر قطعاتم رو دوس دارم و به شاهکار هم فکر نمی‌کنم گرچه یک سطر باشه.
یا کدام کار سترگ را به شما اهدا می‌کردند؟
من دنبال هیچ اهدایی تا حالا نبودم این کار مجموعه‌دارهاست، ولی از بسیاری ترکیب‌های استادان لذت می‌برم.
وصفی از سکوت لحظات مشق؟
آرامش توام با دقت و تمرکز.
و آن آرامش؟
آرامشی که در کاغذ و قلم و مرکب خلاصه میشه...
صدای صریر یعنی؟
صدای قلم در وقت تمرین مشق که مقدسه.
این صدا چه چیزی را فریاد می‌زند؟
این صدا در حقیقت زیبا و معنایی به وسعت تاریخ داره، برای من مقدس و محترمه.
این که مشق خوشنویسی بسی توان‌فرسا سخت دیربازده و دیریاب‌ است؟
حقیقت همینه.
پس از عمری تلاش معلوم نیست مشاقِ نستعلیق به‌جایی برسد یا نرسد؟
بستگی به کمانی دارد که فرد در مسیر هدفش می‌کشه.
این که وضع اقتصادی اهالی نقاشی خط بسی بهتر از خوشنویسان سنتی‌گراست؟
شاید برای بعضی این‌طوری باشه، ولی مهم نیست حتما هنرمندش شایستگی لازم را در ابعاد مختلف داره...
با خوشنویسی کدام قلمروهای درونی‌تان را کشف کردین؟
آدمی که قلمروهای متعددی داره نمیتونه فقط به درون خودش فکر کنه، ولی قلب و روح آدم رو تسخیر می‌کنه.
و کدام‌شان را آباد ساختین؟
همه آدم حس تعالی‌طلبی دارند و نگاه افراد نسبت به آبادساختن متفاوته.
اخلاق خوشنویسان؟
من که خوب نیستم، امیدوارم بقیه خوب و زیبا باشند.
اصلا شده جوش بزنین و داد و هوار راه بیندازین؟
بله. گاهی لازمه، ولی باید کنترل بشه.
روح‌تان با کدام آثار هماهنگ‌تر می‌زند؟
باخلق آثار مقبول خودم و دیگران سعی می‌کنم با رفقا و دوستانی که در گذشته و حال از صمیم قلب دوسشون دارم هماهنگ باشم. به‌خصوص قدیمیا.
در قلمرو خوشنویسی کجا ایستاده‌این؟
معتقدم جای واقعیم ربوده شده، در خوشنویسی شهرم همدان، زیاد تلاش کردم موثر باشم و خدارو شکر ثمرش رو دیدم و ایستادم به‌رغم بعضی افراد که جای بحث نداره.
کجاش خونه دارین؟
در سایه‌سارش و الان در زیرسایه هنرمندان جوان قرار دارم.
برای تفریح و تفرج کجای این قلمرو سرکشی می‌کنین؟
یکی می‌گفت سیاه‌مشق. بله، چون فضاسازی‌های زیبا و چشم‌نوازی داره و قالبی بین‌المللی محسوب میشه و با این کار میشه به فرامرزها هم فکرکرد، اما نباید تبدیل به آفت بشه و به‌صورت افراطی در آن سیر کرد، چون هنرخوشنویسی در پاکنویس معنی واقعی و حرمت بیشتر داره.
یک ارزیابی از خودتان؟
ارزیابیم همان هنرمند خوشنویس هست. معمولی مثل بقیه آدما سعی می‌کنم مشوق باشم، ولی در موضع دفاع از این هنرم با استدلال گارد می‌گیرم و اجازه نمی‌دم بعضی افراد شناخته‌شده زیاده‌روی کنند و افتخار می‌کنم که شاگرد استادان بزرگی بوده و هستم، ضمن آن‌که مدافع خط درست از هر کسی باشه حتی کسانی‌که به من آسیب‌زدن شایستگی آنها و خدماتشان را قدردانی می‌کنم.
نسبت راز و رمزهای کشف‌ خویشتن خویش و مشق؟
این سؤال جواب طولانی داره و باز سعی می‌کنم در حد توان بیشتر خودم را بشناسم.
سعادت خوشنویس در چیست به چیست؟
گریز از رذایل و رسیدن به فضایل.
پاداش خوشنویس؟
رضایت از مبدا هستی خداوند بزرگ که همیشه یارم بوده.
کیفر‌ خوشنویس برای؟ چه وقت چوب می‌خورد؟
مغضوب حاسدان و مغلوب زمان به جهات مختلف.
و چه وقت خستگی‌اش در می‌رود؟
زمانی که به حقش برسه و دیده بشه، ولی اگه نشه ارزش غم خوردن نداره.
و چه وقت حس می‌کند بی‌نیاز است از دوجهان؟
وقتی عاشق باشه به‌قول شاعر: دنیا و آخرت به نگاهی فروختیم ــ سودا چنین خوشست که یک یکجا کند کسی.
پرسش‌ها سخت که نیست؟
نه. هرکس به‌وسع خودش پاسخ میده.
یک خوشنویس کی به اوج خودش می‌رسه؟
اگه عاشق باشه هیچ‌وقت.
چه چیزی مانع پیشرفتشه؟
موانع مدیریتی.
و چه چیزهایی الهام‌بخش یک راه و روش خاصه؟
بهره‌گیری از فرهیختگان و مشورت با عاقلان.
حس‌تان از چلیپا؟
چلیپا زیباترین و دشوارترین قالب خط نستعلیق است.
و سرمشق؟
آموزش و پرورش.
این که جور استاد بِه ز مِهرِ پدر؟
یکی از زیباترین و مهم‌ترین پندهای ایران.
اگر کلمه‌ها و الفبا علیه‌تون شورش کنن؟
سعی می‌کنم مقاومت کنم.
وقتی که دست و قلم، تن به کار نمیدن؟
اتفاق میفته، ولی باید باها‌ش کنار آمد.
وقتی که آب‌ها تازه به آسیاب افتاده و قراره اتفاقی توی مشق‌تون بیفته؟
یکی از بهترین لحظات همینه.
وقتی که حس می‌کنین نویسه شما روح نداره؟
سفارشیه.
وقتی از معنایی که باید مخاطب برداشت کنه (حس می‌کنین)چیزی سر در نیاورده؟
در وقتش سر درمیاره.
حس و دریافت‌تان از سیاهی مرکب؟
بالاتر از سیاهی رنگی نیست.
قَط‌زدن؟
لحظه خوبیه.
تراش دادن نی؟
آغاز سبز شدن.
و این: بشنو این نی (برخی میگن بشنو از نی که غلطِ رایجه)؟
نظر‌ها متفاوته...
خودِ نی خوشنویسی که سبز می‌شه و سیاه می‌نویسه؟
اون سیاه، سیاه نیست، بلکه سفیده.
نی شما چه وقت به
نور افشانی میفته؟
تا تفسیر جنابعالی از نور چی باشه.
چه وقت می‌سوزه و می‌گدازه؟
این‌هم برای من مستور و ناپیداست.
و چه وقت حس می‌کنه مخاطبی نداره؟
نی از بدو تولد تا ابد مخاطب داره.
گوش شنوایی براش نیافتین؟چی بود؟
حالا که دارم، مثل شما.
تابلوهای خوشنویسی زیر غبار و گرد و خاک؟
طبیعیه و یه روز رو میشه شاید.
گنجینه‌ای از قطعات ارزنده گوشه گنجه... بی‌دیدار و تماشا؟
اگه گنج باشه روزی به صاحبش ثمر میده.
حتما به چند شعر مهمون‌مون کنین که خیلی گویای احوال و روحیات‌تون بوده؟
اشعار زیادی هست مثلا، حافظ: رسید مژده که ایام غم نخواهد ماند/ چنین نماند و چنین نیز هم نخواهد ماند. و باز حافظ: کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد/ یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد. و باز: در کار گلاب و گل حکم ازلی این بود/ کاین شاهد بازاری وان پرده‌نشین باشد و باز: باغبان گر چند روزی صحبت گل بایدش/ برجفای خارهجران صبر بلبل بایدش/ ای دل اندر بند زلفش از پریشانی منال/ مرغ زیرک چون به‌دام افتد تحمل بایدش. و کلیم کاشانی فرموده: افسانه حیات دو روزی نبود بیش/ آنهم کلیم با تو چه گویم چه‌سان گذشت، یکروز صرف بستن دل شد به این و آن/ روز دگر به کندن دل زین و آن گذشت/ طبعی بهم رسان که بسازی به عالمی/ یا همتی که ازسرعالم توان گذشت ووووو
بفرمایین از وقتی الفبا به رقص در میان و واژه‌ها مست و از خودبیخود میشن؟
این سؤال عارفانه‌ست و من عارف نیستم.
از آمادگی‌های پیش از مشق؟ از عادت‌های هنگام مشق؟
اندیشه سالم خیرخواهانه و آگاهانه.
از ضرورت‌هایی که باید یه خوشنویس رعایت کنه؟
سعی کنه تا حد مقدور از ابزارخوب استفاده کنه، قدر وقت را بدونه و با دقت و ملایمت کار کنه.
الانه به چه می‌اندیشین؟
به این‌که سعی کنم مفید باشم.
از انتظاراتی که جامعه از خوشنویس‌ها داره و شما خوش‌تون میاد ازش؟
مسلما همین‌طوره و من سعی می‌کنم.
و البته خوش‌تون نمیاد؟
درخواست‌های آبکی.
اگه فرشته‌ها تق‌تق در بزنن که استاد تیموری بفرما بریم سرای دیگر (جهان آخرت)؟
اتفاق مبارکیه.
چه جور آدمی را نمیشه با صدمن عسل خورد؟
احتمالا خودم و این هم طبیعیه و وجود داره.
از رفتارهای مشهور همدانی‌ها؟
در بیان کلمات بیشتر از کسره استفاده می‌کنند که گویش خوبیه، ولی رفتار خاصی الان در ذهنم نیست.
یک ضرب‌المثل همدانی؟
همدان شهره منه یی تمنم یی تمنه. (یک تومن هم یک تومن است؛ به هر حال ارزشی دارد گرچه کم‌ارزش است)
یک غذای همدانی؟
آبگوشت، آش رشته ووو
یک رسم همدانی؟
رسم خاص در ذهن ندارم، ولی همدانی‌ها خارج از همدان بیشتر هوای هم را دارن.
یک دیدنی همدانی که اصلا مشهور نیست البته؟
گنبد علویان.
از خوبی‌های همدان؟
سابقه تاریخی چند هزارساله شهر باباطاهر و مدفن حکیم ابوعلی سینا، عین القضات وووو
چرا به همدان میگن شهر خوبان؟
این شاید تعصب باشه در همه جا خوب و بد هست. من امیدوارم این‌طور که شما میگید باشه.
یک نکته دلی؟
از شما و همکارانتان سپاسگزارم که یادم کردید.
عشق‌ست؟
بله. صد درصد.