هنر برتر از نفت آمد پدید

اما این کشفیات، اتفاق شگرف و تازه‌ای نیست و با این شرایط تحریمی که در کشور داریم شاید جزو بدیهیات باشد، این‌که دیگر خبری از فروش نفت و ورود پول آن به کشور نیست و بسیاری از صنایع کوچک و بزرگ از جمله صنایع پتروشیمی مان تحریم شده و راه صادرات تولیدات داخلی یا بسیار سخت یا مسدود شده است. اما فرارسیدن این روزهای سخت هم قابل پیش‌بینی بود و مهم‌تر این‌که سال‌هاست رهبر معظم انقلاب به بخش‌های مهم نظام از جمله دولتیان در دوره‌های متوالی توصیه کرده‌اند که وابستگی مالی خود به صنایع نفتی را کاهش داده یا کلا قطع کنند، توصیه و درخواستی که به دنبالش این پرسش می‌آید که چه جایگزینی برای درآمدهای سرشار نفتی می‌توانیم داشته باشیم و پاسخ‌ها البته کم نیستند و یکی از آنها توجه به تولید صنایع‌دستی و یافتن بازار جهانی و صادرات این صنایع ارزشمند است که ایران را در رده نخست جهان به لحاظ تنوع تولیدات هنرهای سنتی و صنایع‌دستی و باکیفیت جهان قرار داده است؛ برنامه‌ای که متاسفانه هیچ‌گاه جدی گرفته نشد و تازه این روزها مورد توجه وزارت خارجه کشورمان قرار گرفته و در وزارتخانه اداراتی خاص برای بحث بازاریابی و صادرات صنایع‌دستی و هنری تشکیل شده است.

جایگاه ویژه صنایع‌دستی
این ادارات البته محدود به بخش صنایع‌دستی نمی‌شود و گردشگری و تبلیغ و اطلاع‌رسانی در این خصوص را هم شامل می‌شود؛ اتفاق خوشایندی که معاون سیاسی وزارت خارجه کشورمان به آن اشاره کرده است.
سیدعباس عراقچی خبر تشکیل این ادارات ویژه را در مراسم افتتاحیه نخستین شعبه فروشگاه صنایع‌دستی شرکت تعاونی حامیان اعلام و بر وظیفه‌ای تاکید کرد که باعث شده این وزارتخانه جایگاه ویژه‌ای را برای صنایع‌دستی و فرش قائل باشد و معاونت اقتصادی‌اش هم اداراتی را به همین منظور تشکیل دهد.
این‌که چرا چنین موضوع مهمی تاکنون در برنامه وزارت خارجه نبوده یا این‌که چرا از معاونت صنایع‌دستی وزارتخانه میراث فرهنگی از زمان تاسیس (یعنی همین چند ماه پیش)، تاکنون خبری نیست، بماند، مهم این است که اکنون شاهد دو اتفاق مهم در کشورمان بودیم؛ اول تشکیل ادارات خاص برای حمایت و صادرات صنایع‌دستی و گردشگری در وزارت خارجه و دوم افتتاح نخستین شعبه فروشگاه زنجیره‌ای شرکت تعاونی حامیان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است که چند روز پیش شاهدش بودیم و قرار است توسعه بازارهای صنایع‌دستی را به دنبال داشته باشد، آن هم صنایع‌دستی‌ای که به گفته امیرمهدی طاهری‌فر، مدیرعامل شرکت تعاونی حامیان میراث فرهنگی ایرانیان، از کارگاه برترین تولیدکنندگان صنایع‌دستی در سراسر کشور تهیه و خریداری می‌شود.

جای خالی مردم
البته هر ذهن آگاهی می‌داند که درآمدزایی از طریق فروش صنایع‌دستی تنها با افتتاح فروشگاه صنایع‌دستی یا تشکیل ادارات ویژه در یک وزارتخانه امکان‌پذیر نیست، کما این‌که معاونت صنایع‌دستی کشورمان با تمام راه‌های رفته و نرفته‌اش، همچنان در بن‌بست مشکلات متعدد تولیدکنندگان از هزینه‌های تولید گرفته تا نبود بازار فروش در داخل و خارج گیر کرده است.
کارشناسان معتقدند برای رونق در تولید و کسب‌وکار صنایع‌دستی نه تنها عزم و اراده‌ای جدی در همه بخش‌ها لازم است که حمایت جدی سه رکن مهم جامعه یعنی دولت، بخش خصوصی و مردم باید در صحنه باشد تا بتوان امیدی به رونق جدی بازار صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و درآمدزایی و ارزآوری آنها داشت.
حال آن‌که تاکنون نه تنها شاهد ورود و حمایت جدی دولتیان به این بخش نبوده‌ایم که بخش خصوصی هم سرمایه‌گذاری چندانی دراین مورد نداشته و صد البته مردم خودمان هم همچنان آن‌گونه که بایسته است به ارزش این میراث کهن و هزینه کردن برای آن پی نبرده و ورود نکرده‌اند؛ سندش هم انبوه کالاها و اجناس تزئینی بالاخص چینی و هندی گران و ارزانی که تقریبا در خانه همه ایرانیان دیده می‌شود و جای کالاها و تولیدات زیبا و باکیفیت ایرانی را گرفته است و البته شاید دلیل مهمش بی‌اطلاعی مردم ما از ارزش صنایع و تولیدات ایرانی است، نکته مهمی که سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امورخارجه هم در مراسم افتتاح نخستین فروشگاه صنایع‌دستی حامیان به آن اشاره کرد و گفت: شاید خیلی از مردم ذهنیتی که از صنایع‌دستی دارند، همان صنایع‌دستی قدیمی و سنتی است، درحالی‌که اکنون کارهای مدرن و خوبی انجام شده و صنایع‌دستی ایرانی می‌تواند پاسخگوی نیازهای افرادی باشد که کارهای مدرن را هم می‌پسندند.

هم‌اشتغال‌زایی و درآمدزایی، هم کار فرهنگی
به عقیده معاون سیاسی وزارت خارجه که البته عقیده تمام کارشناسان حوزه صنایع‌دستی است برای ترویج استفاده از صنایع‌دستی ایرانی، اول باید از طریق صدا و سیما و رسانه‌ها فرهنگ‌سازی و تبلیغات انجام و این هنر به ایرانی‌ها معرفی و برای آن بازار داخلی پیدا شود و بعد همزمان بازارهای خارجی مورد توجه قرار بگیرد، چراکه این صنعت قدرت ارزآوری زیادی دارد و در عین حال کار فرهنگی هم است و تک‌تک این آثار غیر از اشتغال‌زایی و ارزآوری، می‌توانند یک سفیر فرهنگی باشند و وقتی در خانه‌های خارجی و محافل خارج از کشور قرار گرفتند، اثر خود را بگذارند.
توجه به همین امتیازات مثبت است که باعث می‌شود عراقچی اظهار امیدواری کند وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با ساختار جدیدی که پیدا کرده، همت بیشتری برای بازاریابی صنایع‌دستی و فرش ایران در داخل و خارج از کشور بگمارد و وزارت خارجه هم در راستای ماموریتی که در اعتلای اقتصاد مقاومتی و تلاش برای افزایش صادرات غیرنفتی به آن سپرده شده، گام بردارد که البته جایگاه ویژه‌ای هم برای صنایع‌دستی و فرش قائل است و ادارات ویژه‌ گردشگری و صنایع‌دستی به همین منظور در وزارت خارجه تشکیل شده است.

فاطمه مرادزاده

ایران