نهاد «تنظیم‌گر»سانسورچی نیست

مسؤولیت محتوا به عهده صاحبان رسانه
ممکن است در ذهنتان این سؤال ایجاد شود که آیا نهاد تنظیم گر، مسؤولیت محتوا را دارد یا نه؟ رئیس سازمان رگولاتوری صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی (ساترا) در این باره تاکید کرد: ما به عنوان نهاد تنظیم‌گر تقریبا هیچ ممیزی و سانسوری انجام نمی‌دهیم و اصل مسؤولیت محتوا به عهده صاحبان رسانه است. در واقع اصل بر مقررات‌زدایی است و تنها در مواردی که خلأ قانونی در کشور وجود داشته باشد، نهاد تنظیم گر ورود می‌کند.
امامیان در نشست خبری با بیان این‌که در حال حاضر با دنیای رسانه‌ای متحولی مواجهیم که هم از منظر فناوری و هم از منظر محتوا متکثر است، گفت: این امر منجر به احساس نیاز به سازمان برای تنظیم‌گری از نظر محتوا، نوع مخاطب و نوع اداره‌کنندگان شده است.

تداخل رسانه‌های صوتی و تصویری
در بخشی از این نشست امامیان با اشاره به این‌که در دنیای جدید با مفهوم همگرایی رسانه‌ای مواجه هستیم، تصریح کرد: در رسانه‌های صوتی و تصویری مبتنی بر اینترنت، عملا بخش اینترنت، رادیو، تلویزیون، سینما و بخش اپراتورهای مخابراتی همه به نحوی در رسانه‌های جدید تداخل دارند. این تداخل هم جنبه‌های ساختاری دارد، هم جنبه‌های مدیریتی و هم جنبه‌های مقرراتی دارد.
امامیان با اشاره به تحولات حوزه صوت و تصویر در دنیا گفت: رگولاتورهای صوت و تصویر در دنیا یک قانون مادر دارند که در اروپا AVMSD معروف است، حاصل این تحول است. دنیا نهادهایی را به عنوان نهاد رگولاتور برای این حوزه مشخص کرده و این نهادهای رگولاتور از رگولاتورهای بخش متداخل متفاوت است.
رئیس سازمان رگولاتوری صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی اظهار کرد: VODها زیرمجموعه صوت و تصویری سازمان‌های تنظیم‌گر هستند و باید پاسخگو باشند، چرا که رسانه جدیدی را نمایندگی می‌کنند که مسؤولیت محتوایی در آن معنی دارد.

قوانین حاکمیتی صدا و سیما
رئیس سازمان رگولاتوری صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی افزود: در کشور ما با رسانه صداو سیما مواجه هستیم که طبق قانون اساسی یک رسانه در اختیار حاکمیت است. طبق تصمیمی که در سطوح کلان کشور گرفته و به رئیس شورای‌عالی فضای مجازی در سال 94 ابلاغ شد، جمهوری اسلامی ایران رسانه‌های خصوصی را به رسمیت شناخت و تصمیم به حمایت از آنها گرفت.امامیان ادامه داد: با این اتفاق، رسانه‌های صوتی و تصویری جدید بخش خصوصی به رسمیت شناخته و بخشی از سبد رسانه‌ای ملی جمهوری اسلامی ایران را شامل شدند که در چارچوب مقررات ملی اجازه فعالیت دارند و حاکمیت از آنها حمایت می‌کند. وی گفت: سازمان صدا و سیما برنامه پخش عمومی است که باید محتوای رسانه‌ای در حالت‌های تکنولوژیک قابل دسترسی در خانه‌ها به مردم تحویل بدهد اما این وظیفه جدید که سازمانی برای آن تشکیل شد، از معاونت‌های محتوایی صدا و سیما متفاوت است که یک وظیفه کاملا حاکمیتی است. این فرآیند با شاخصه‌های مرتبط با آن که به رسمیت شناختن رسانه‌های خصوصی، حمایت از آنها، رقیب ندیدن آنها و در یک کشتی نشستن با این رسانه‌هاست، تعریف می‌شود. به این معنا که با تمام این رسانه‌ها در مقابل آن چیزی که در دنیا اتفاق می‌افتد، باید یک جبهه مشترک تشکیل بدهیم.

نگرانی‌های هویت ملی
وی با بیان این‌که در غالب کشورهای دنیا، این فضای رسانه‌ای توسط رسانه‌های بین‌المللی تسخیر شده است، افزود: ما سه سرویس در این حوزه داریم که در حال تغییر است؛ سرویس‌های مبتنی بر تقاضا، سرویس‌های کاربرمحور و سرویس‌های رسانه‌های اجتماعی.
رئیس سازمان رگولاتوری صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی بیان کرد: در کشور قدرتمندی از نظر رسانه‌ای همچون انگلستان، بالای 60درصد مردم در سال 2019 در یک سرویس رسانه‌ای VOD ثبت‌نام کردند که بالای 97 درصد این بازار در اختیار شرکت آمریکایی نتفلیکس و آمازون پرایم است. این آمار در رسانه‌های کاربرمحور بسیار بدتر می‌شود، یوتیوب در غالب کشورهای دنیا بالای 94 درصد نفوذ دارد و امپراتوری فیسبوک هم که همه دنیا نسبت به آن اظهار نگرانی می‌کنند.وی تاکید کرد: در دنیای امروز غالب کشورها نگران هویت ملی، رسانه‌ها و اقتصاد و فرهنگ تولیدات محتوایی رسانه‌ای هستند. دغدغه ما این است که رسانه ملی، مخاطب ملی را پوشش دهد و رسانه ملی فقط برنامه‌های پخش عمومی نیستند و هر کسی که در این حوزه تولید محتوا و خدمت می‌کند، برای ما ارزشمند است و حاکمیت هم وظیفه حمایت از طریق این سازمان را دارد، به طوری که در یک سال و نیم گذشته، 73 مجوز صادر کردیم و 150 تقاضای درخواست مجوز داریم.

نظارت سازمان در بخش VODها
امامیان با اشاره به رویه‌های رگولاتوری در سازمان اظهار کرد: نظارت سازمان در بخش VODها به سه صورت توسط خود سازمان، رصد سازمان‌های مردم‌نهاد و شکایت‌های مردمی صورت می‌گیرد. وی تاکید کرد: ما به عنوان نهاد تنظیم‌گر تقریبا هیچ ممیزی و سانسوری انجام نمی‌دهیم و اصل مسؤولیت به عهده صاحبان رسانه است. در واقع اصل بر مقررات‌زدایی است و تنها در مواردی که خلا قانونی در کشور وجود داشته باشد، نهاد تنظیم‌گر ورود می‌کند.
وی در پاسخ با تاکید بر تفاوت‌های بنیادین صدا و سیما و رسانه‌های خصوصی گفت: با توجه به تغییراتی که اتفاق افتاده است، رسانه ملی نباید با دید رقیب‌مآبانه به رسانه‌های جدید نگاه کند.

ورود دستگاه قضا
امامیان با بیان این‌که شاخص‌های انتخاب محتوا در رسانه‌های خصوصی متفاوت از صدا و سیماست، گفت: انتخاب محتوا سه مرحله را پشت سر گذاشته است. در مرحله اول، مسؤولیت محتوا با تولیدکننده آن بود، در نسل دوم، رسانه‌ای که کار آپلود محتوا را انجام می‌داد، به عنوان دروازه‌بان مسؤول شناخته می‌شد اما در نسل آخر، پلتفرم‌های اشتراک محتوا مسؤول هستند.
وی درباره نحوه ورود دستگاه قضا در موضوع تنظیم گری توضیح داد: نهادهای تنظیم‌گر پیش از دستگاه قضا به موضوعات و مسائل پیش آمده ورود و رسیدگی می‌کند و اگر نتیجه حاصل نشد یا شکایتی بود، دستگاه قضا برای رسیدگی ورود می‌کند.

مجور 53 سایت دانلود فیلم
امامیان درباره موضوع مسدود سایت‌های دانلود فیلم و سریال گفت: این‌که یک سایت خدمات دانلود فیلم را ارائه دهد مساله‌ و مشکلی ندارد بلکه باید از نظر محتوایی و کپی‌رایت داخلی، مشکل نداشته باشد و همین مساله باعث شده بود تا دادستانی کل کشور دستور مسدود شدن آنها را بدهد.
رئیس ساترا گفت: تاکنون ۵۳سایت دانلود فیلم درخواست مجوز داشته‌اند و در حال حاضر چهار سایت با مجوز فعالیت می‌کنند‌.

آخرین وضعیت دریافت مجوز
امامیان درباره آخرین وضعیت دریافت مجوز VODها گفت: با همه رسانه‌های خصوصی مذاکره داشتیم، چندین رسانه VOD و AOD تقاضامحور و کاربرمحور مجوز دریافت کرده‌اند، برخی از این رسانه‌ها دغدغه‌هایی داشتند که با مذاکره حل شد اما برخی از این رسانه‌ها اقدامات اولیه دریافت مجوز را دریافت نکرده‌اند و در این موارد، اگر رسانه‌ای برای دریافت مجوز اقدام نکند، قوانین و مقررات کشور حدود را مشخص می‌کند.
رئیس سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی با اشاره به سخنان وزیر ارتباطات روز گذشته در یزد که گفته بود فیلترینگ سایت‌های دانلود فیلم به شکایت سازمان صدا و سیما بوده، اظهار کرد: بنده با آقای جهرمی رفاقت و همکاری خوبی داریم، ایشان را چند وقتی است ندیدم و اطلاعاتمان را با هم به‌روز نکرده‌ایم. من خبر فیلترینگ سایت‌های دانلود فیلم را از طریق رسانه‌ها در زمانی که در سفر بودم شنیدم و با صحبتی که با دادستانی داشتیم مشخص شده آنها براساس رویه خود و بر اساس هشدارهای قبلی به این سایت‌ها، اقدام به مسدود کردن نموده‌اند. البته بعد از این مسأله و برای حل مشکل ساترا وارد عمل شد و با تفاهم با دادستانی و رایزنی با این سایت‌ها، اقدام به اعطای مجوز به آنها و دادستانی هم فیلترینگ آنها را ملغی کرد.

علیرضا ملوندی

رسانه