در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
نوع شایع سرطان دهانه رحم که 90 درصد از سرطانهای رحم را شامل میشود، وابسته به نوعی ویروس است که شناسایی آن، کشف بزرگی در دنیا بوده است. این بیماری بهشدت سخت و آزاردهنده است و بیمار در مراحل پایانی بیماری بسیار آزرده میشود. از طرف دیگر، تنها سرطانی است که عامل ایجاد آن تا 7/99 درصد ویروسی است. این ویروس جزو ویروسهای مقاربتی است و در اکثر مواقع در افرادی دیده میشود که ازدواجهای مکرر یا روابط جنسی با سطح ایمنی پایینی دارند، سیگار و قلیان زیاد مصرف میکنند و در نتیجه ریسک فاکتورهای این سرطان بهخوبی شناخته شده است. این بیماری در بسیاری از کشورهای غربی با توجه به اطلاعرسانیهای متعدد و اجرای طرح واکسیناسیون، در حال ریشهکنی است.
سرطانی که هشدار میدهد
سرطان دهانه رحم ویژگیها و علائم بسیار واضحی دارد و با توجه به این که علت ویروسی بودن آن هم شناخته شده، انتظار میرود بهزودی از بین برود. اگر کسی حتی واکسن مربوط را هم تزریق نکند، تنها با انجام تست پاپاسمیر منظم، بهراحتی میتوان در خانمهایی که بدون علامت هستند، سلولها را پیدا کرد و تنها سرطانی است که ضایعات پیشسرطانی دارد ؛ به این معنا که علائمی را به شما نشان میدهد که اعلام میکند ممکن است ده سال دیگر تبدیل به سرطان شود. علاوه بر این، دهانه رحم به شکلی است که بدون بیهوشی هم میتوان مشاهده و فرد را معاینه و حتی بیوپسی یا نمونه از بافت تهیه کرد. طبق پیشبینیها تا سالهای آینده شاهد حذف این سرطان در دنیا خواهیم بود. معمولا در تست پاپاسمیری که از خانمهای مراجعهکننده گرفته میشود، میتوان این علائم را مشاهده کرد. در روشی به نام کلپوسکوپی، پزشکان دهانه رحم را بدون بیهوشی مشاهده کرده و اگر ضایعاتی غیرطبیعی وجود داشته باشد، از آنها بیوپسی میگیرند تا بتوانند ضایعات پیشسرطانی را تشخیص دهند. اگر خانمی نسبت به تزریق واکسن اقدام نکرده باشد و تست پاپاسمیر مرتب را هم انجام نداده باشد و حتی با بیاعتنایی به سلامت خود تحت معاینات مرتب هم قرار نگرفته باشد، ممکن است با علائمی چون خونریزی بعد از نزدیکی و عفونتهای مکرری که بهبود پیدا نمیکند مراجعه کند که این علائم را در مراحل پیشسرطانی میتوان تشخیص داد و از آنها نمونهبرداری کرد. زمانی که این ضایعات تبدیل به سرطان میشوند، دهانه رحم کاملا زخم میشود و خونریزیهای غیرقابل کنترلی را ایجاد میکند و در صورتی که از این مرحله هم پیشرفتهتر شده باشد، معمولا در همان نقطه رشد میکند و لگن و رحم و تخمدانها، کلیهها و مثانه را به طور موضعی درگیر میکند. چنین خانمی ممکن است با انسداد حالب، انسداد روده یا حتی دردهای لگنی مراجعه کند که مراحل پیشرفته بیماری است و دیگر اقدامی نمیتوان برای بیمار انجام داد.
تا چه سنی واکسن مؤثر است؟
واکسنها را معمولا در 9 سالگی تزریق میکنند. پیش از این باور بر این بود که افراد تنها تا 26 سالگی باید این واکسن را تزریق کنند اما از آنجا که این واکسن بسیار مفید و موثر واقع شده و عارضهای هم به دنبال ندارد، محققان توصیه کردهاند که تا 46 سالگی هم میتوان آن را تزریق کرد. پیش از این تنها توصیه میکردند که دخترخانمها تا 46 سالگی این واکسن را تزریق کنند اما حالا اعلام کردهاند پسرها هم تا 46 سالگی میتوانند این واکسن را تزریق کنند. جوامع پیشرفتهای که این واکسن را به طور ملی و رایگان در اختیار مدارس و برای تزریق نوجوانان ارائه دادهاند، مشاهده کردهاند که بعد از پنج سال، بسیاری از ضایعات پیشسرطانی و بسیاری از زگیلهای تناسلی که وابسته به این بیماری است، کاهش یافته است. از آنجایی که رشد این سرطان آهسته است، انتظار میرود در جوامعی که سالها قبل از بروز سرطان دهانه رحم، نسبت به تزریق واکسن اقدام کردهاند، تفاوت شیوع سرطان محسوس باشد. سازمان بهداشت جهانی توصیه میکند تمام دختران در تمام جوامع دنیا در 11 تا 12 سالگی این واکسن را تزریق کنند حتی اگر آن کشور فقیر باشد و حتی این تزریق را تا 26 سالگی هم انجام دهند. البته اگر کشوری فقیر نیست، میتواند پسرها را نیز واکسینه کند.
چرا آقایان هم باید تزریق کنند؟
برخلاف تصور عامه مردم، تزریق واکسن سرطان دهانه رحم در آقایان هم بسیار موثر است زیرا این سرطان، تنها سرطانی است که میتواند از طریق تماس جنسی و در اثر ابتلا به ویروس مقاربتی ایجاد شود؛ درنتیجه اگر مردی مبتلا به این ویروس شود، ممکن است به خانم و اگر خانمی مبتلا باشد، ممکن است ویروس را به آقا منتقل کند. علاوه بر این که این ویروس باعث ابتلا به سرطان دهانه رحم میشود، باعث ایجاد سرطان مقعد، سرطان پوست بیرونی، سرطان مجرا در آقایان و ایجاد سرطان حلق و حنجره در افرادی میشود که در روابط جنسی از روابط نامتعارف استفاده میکنند؛ درنتیجه آقایان هم از تزریق این واکسن سود میبرند.
چه کشورهایی واکسن را تزریق میکنند؟
این واکسن در حال حاضر در اروپا، آمریکا، استرالیا و کشورهای پیشرفته به طور رایگان تزریق میشود و در بعضی کشورها هم افراد باید با قیمت آزاد واکسن را تهیه کنند. واکسن گارداسیل آمریکا در ایران هم به صورت وارداتی وجود دارد و از سال 2012 مجوز واردات را دریافت کرده است. اگر وزارت بهداشت به این نتیجه برسد که از نظر هزینه، فایده و سود برای ایران مؤثر است، این واکسن را تهیه کرده و برای تزریق به رایگان در اختیار کودکان و نوجوانان قرار میدهد.
واکسنی برای مقابله با ویروس
از سال 2000، واکسنی به نام واکسن علیه ویروس شناسایی شد. ویروسهای عامل این سرطان، یک نوع ویروس هستند که شمارههای مختلفی دارند. 14 تا 15 شماره از این ویروس عامل ایجاد سرطان هستند. واکسن ساختهشده، قابلیت پوشاندن چهار نوع ویروس را دارد. به تازگی هم نوع جدیدی از واکسن وارد بازار شده که تا 9 ویروس را میپوشاند. این واکسنها مانع از فعالیت شدیدترین ویروسها میشوند. اما این واکسنها زمانی باید تزریق شوند که فرد تماسی با فرد دیگر نداشته و ازدواج نکرده باشد. تاکنون بیش از 300 میلیون دوز از این واکسن در دنیا توزیع شده است. واکسنهای تولیدشده در دنیا با نام «گارداسیل» عرضه میشوند که تولیدکننده اصلی آن آمریکاست و در دنیا و از جمله ایران هم در حال توزیع است اما در داخل کشور هنوز به عنوان یک طرح ملی اجرایی نشده است.
واکسن در چند نوبت تزریق میشود؟
واکسن سرطان دهانه رحم را باید در سه نوبت تزریق کرد؛ بالای 14 سال یک نوبت و زیر 14 سال دو نوبت، که قیمت هر نوبت از این واکسن تا پیش از افزایش قیمتها حدود 250 هزار تومان بود. بعد از اولین تزریق، به فاصله دو ماه و سپس به فاصله شش ماه بعد، تزریقهای بعدی باید انجام شود. طبق دستورالعملهای بینالمللی، همه خانمها و آقایان با هر شرایطی میتوانند این واکسن را تزریق کنند؛ به عنوان مثال، خانمی که ازدواج کرده، خانمی که مبتلا به HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) است، خانمی که دچار ضایعات سرطانی ناشی از ویروس شده هم میتوانند این واکسن را تزریق کنند. تزریق واکسن در چنین شرایطی نهتنها خطرناک نیست بلکه شیوع عود سرطان دهانه گردن رحم را هم کمتر میکند. حتی در خانمهایی که باردار بوده و بدون اطلاع از این موضوع، این واکسن را تزریق کردهاند، ویروس به جنین منتقل نشده و هیچ عارضهای را متوجه جنین نمیکند. این سرطان رشد بسیار آهستهای دارد. از زمانی که فرد مبتلا به ویروس این بیماری میشود به طور متوسط پنج سال زمان لازم است تا ضایعات پیشسرطانی ظاهر شوند. پنج تا ده سال تا شروع سرطان زمان میبرد و همین مدت هم نیاز دارد بیماری پیشرفت کند. به همین دلیل محققان معتقدند تزریق این واکسن تا 46 سالگی انجام شود. معمولا بعد از 46 سالگی ارتباطات زناشویی هم کمتر میشود و معمولا ابتلا به سرطان دهانه گردن رحم بعد از این سن کمتر اتفاق میافتد. البته قرار است محدودیت سنی در تزریق این واکسن برداشته شود اما هنوز به طور بینالمللی اعلام نشده است.
ندا اظهری
سلامت
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
یک نماینده مجلس:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: