در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
البته در کیفیت آن روایت و نحوه روایت راوی، بیشک تفاوتهای بسیاری است و همین سبب تمایز آنها از یکدیگر شده است، اما این ربطی به اصل واقعه ندارد بلکه بیشتر به راوی ماجرا و هنری که او برای بازگو کردن روایتش از آن استفاده میکند باز میگردد.
مجید قیصری، نویسنده توانمند و پرافتخاری که جوایز ادبی بسیاری را از آن خود کرده روایتی از واقعه عاشورا به خواننده ارائه کرده که در نوع خود یکی از پرکششترین روایتهایی است که در طول این چند ساله از این حادثه تاریخی بیان شده است؛ از این حیث که نویسنده خواننده را در موقعیتی قرار داده که تا پیش از این برای خود متصور نبوده است.
او در رمان شمّاس شامی که نشر افق آن را منتشر کرده از زبان یکی از مسیحیان ساکن در شام به ماجرای ناپدید شدن سرورش (جالوت) اشاره کرده که در ابتدا به نظر بیربط به قیام سیدالشهدا(ع) میآید، اما با پیشرفت داستان متوجه میشویم که این چیرهدستی مجید قیصری است که سبب شده خواننده پا به پای راوی اتفاقات، وارد جهان داستانی او شود.
در شمّاس شامی ماجرا به شکل بسیار طبیعی واقعنمایی شده و خواننده ابتدا تصور میکند در حال مطالعه یک متن تاریخی ترجمه شده است که پس از مدتها به صورت ناگهانی پیدا شده است. از این حیث باید قیصری را موفق خطاب کنیم.
در این رمان نویسنده از زبان شخصیت شمّاس در حال ارائه گزارش به فرستاده ویژه امپراتوری روم است و در واقع این رمان در قالب گزارشنویسی و شاید نامهنگاری نوشته شده است. شمّاس در حال ارائه اطلاعاتی است که پیش از مفقود شدن ارباب یا سرورش داشته و تمام آنچه بیان میشود مشاهدات این شخصیت است. البته باید تذکر داد که این شخصیت واقعیت تاریخی در مقطع سال 61 هجری ندارد و تخیل نویسنده است.
روایت قیصری در این رمان چیرهدستانه بوده و خواننده مقهور این بیان میشود و نویسنده مخاطب را با خرد خرد اطلاعات دادن دنبال خود میکشاند تا پرده از راز پایانی داستانش بردارد. در واقع قیصری کوه یخی در اقیانوس را به خواننده نشان میدهد که بخش اعظم آن زیر آب است و این توانایی و تسلط قیصری بر عنصر روایت را میرساند.
بیطرفی راوی سبب شده خواننده بتواند خود را در موقعیتی ببیند که حداقل در ارتباط با مسأله قیام حسینبنعلی(ع) برایش پیش نیامده و اصلا تصور نمیکرده روزی بخواهد از ناحیه یزید بن معاویه به موضوع عاشورا بنگرد.
این بیطرفی سبب میشود راوی هیچ تعصبی به اتفاقاتی که رخ میدهد، نداشته باشد و فقط درصدد یافتن ردپایی از سرورش (جالوت) باشد و خواننده خود برای کشف راز راوی نیز تلاش کند، زیرا کشف این راز میتواند سؤالی که نویسنده در نهاد خواننده ایجاد کرده را پاسخ دهد. زیرا جالوت که نماینده دربار روم در شام است به خاطر همنشینی با دربار یزید اینطور میداند که امام حسین(ع) و یارانش مشتی شورشی بر خلیفه مسلمین هستند و جالوت برای دفع این شورش تلاش میکند، اما وقتی از واقعیت ماجرا باخبر میشود، ناپدید میشود.
این همان نکتهای است که نویسنده بهخوبی در تار و پود رمانش به آن پرداخته و طوری وانمود کرده که علت
ناپدید شدن جالوت روشن نیست، اما در متن رمان خواننده متوجه میشود که جالوت در واقع همان نواده حضرت داوود(ع) است که در بزم شرابی که یزید بن معاویه که لعنت خداوند بر او باد، پس از ورود اسرای کربلا ترتیب داده؛ به یزید به خاطر نوع مواجههای که با فرزندان رسول خدا(ص) میکند، نهیب میزند و همین سبب کشته شدن و ناپدید ماندن او از نظر شمّاس میشود. برای معرفی کوتاه شخصیت جالوت بد نیست اشاره کنیم که او از نوادگان حضرت داوود(ع) است و به همین دلیل نزد مسیحیان روم و شام از احترام فوقالعادهای برخوردار بوده است. این نام به نوادگان حضرت داوود داده میشده و در واقع عنوان و مقامی والا در بین مسیحیان بوده است.
یکی از مهمترین نکتههایی که در ارتباط با این رمان میتوان به آن اشاره کرد پرداختن قیصری به حواشی واقعه عاشورا است و در واقع او با این رمان علاوه بر اینکه به ماجرای قیام اباعبدا...(ع) نقب زده اما به متن آن وارد نشده و تنها از حاشیه به این ماجرا اشاره کرده است.
یکی از ایراداتی که بر این رمان میتوان گرفت ضعف شخصیتپردازیها و فضاسازیهای نویسنده است که این را نیز میتوان اینطور توجیه کرد، از آنجا که این رمان در قالب گزارش نوشته شده پس در بیان گزارش ما وقع نیازی به شخصیتپردازیهای پیچیده و فضاسازیهای باورپذیر نیست و خواننده این را حمل بر ضعف نویسنده نمیکند.
در مجموع رمان شمّاس شامی یکی از آثاری است که نویسنده آن در خلق یک روایت متفاوت از قیام سال 61 هجری موفق بوده بدون آنکه دست در تاریخ ببرد یا جعلی روی دهد، بلکه او با همان مواد اولیه تاریخی که موجود بوده، خواننده را به جهان خود برده است. منبع:نسیم آنلاین
سیفا... نجاریان
روزنامهنگار
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفتوگو با «جامجم»:
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد