صف نوبت بیمارستان

بیمارستان‌هایی هستند که وقتی اسم‌شان می‌آید، آه از نهاد بیماران بلند می‌شود «آن‌قدر که پشت درهایش به انتظار نشسته‌اند.» بیمارانی که نه پول دارند نه پارتی. آن هم با دردی که کمبود پزشک و شلوغی بیمارستان و... حالی‌اش نمی‌شود و بیماری که چشم‌هایش را می‌بندد و به سرعت پیش می‌رود. گرچه وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: بیمارستان‌ها مکلف هستند بیماران اورژانسی را پذیرش کنند، و در مورد بیماران دیگر هم سعی می‌کنیم وضعیت را به‌گونه‌ای سامان‌دهی کنیم که زمان نوبت‌دهی به حداقل برسد.
سعید نمکی عنوان می‌کند: درباره وضعیت نوبت‌دهی بیمارستان‌های دولتی با معاونت درمان وزارت بهداشت صحبت کرده‌ایم و تاکید ما همواره این بوده که بیماران اورژانسی گرفتار نوبت‌گیری نشوند و بلافاصله پذیرش شوند.
این تاکید آقای وزیر در حالی است که سال‌هاست قرار است وضعیت نوبت‌گیری توسط بیماران در بیمارستان‌های دولتی سامان پیدا کند اما همچنان هیچ اتفاقی نیفتاده است. بگذریم از این‌که اگر شرایط به همین منوال پیش برود، دور از ذهن نیست همان بیمارانی که الان شرایط اورژانسی ندارند، خدای ناکرده در آینده‌ای که دور نخواهد بود به جرگه اورژانسی‌ها بپیوندند!
در بیمارستان‌های دولتی چه خبر است؟
بیمارستان لقمان، فارابی، امیراعلم و لبافی‌نژاد از این دست بیمارستان‌ها در تهران هستند که مردم را گرفتار دریافت نوبت از پزشکان متخصص کرده‌اند. زهرا با یک نوع بیماری استخوان با دردهایی که نیاز به گفتن ندارد، بیمار یکی از پزشکان بیمارستانی در جنوب تهران است.
در بخش روماتولوژی، نوبت دهی تلفنی انجام می‌شود. در روزهایی که پزشک متخصص حضور دارد به 25 نفر نوبت می‌دهند، اما حتی اگر از ابتدای وقت پای تلفن بنشینی، نمی‌توانی موفق شوی. زهرا می‌گوید: بارها به همراه دیگر اعضای خانواده چند نفر با چند خط تلفن همراه و ثابت تلاش کرده‌ایم تا از این پزشک نوبت بگیریم، ولی موفق نشده‌ایم. او ادامه می‌دهد: پزشک معالج به من گفته بود باید سه ماه بعد مراجعه کنم. اما الان یک ماه هم از زمان ویزیت مجددم گذشته و نتوانسته‌ام وقت بگیرم. متاسفانه این پزشک مطب هم ندارد و من ناچارم درد را تحمل کنم. وی بیان می‌کند: حضوری هم مراجعه کرده‌ام، اما می‌گویند نوبت‌گیری فقط تلفنی است. مرد جوان دیگری هم از این شرایط گله دارد و تاکید دارد درد پای مادرش، نوبت‌دهی تلفنی و اینترنتی نمی‌فهمد، وقتی نیاز به ویزیت پزشک متخصص دارد باید داروی مورد نیازش را دریافت کند، اما گویا کسی این مشکلات را درک نمی‌کند.اعتراض هم فایده‌ای ندارد. شیوه این بیمارستان همین است!
بقیه بیمارستان‌های دولتی هم وضعیتی مشابه دارند. بیمارانی که نیاز به ویزیت چشم پزشک، متخصص پوست،‌ متخصص کلیه و... دارند هم به همین شکل گرفتار دریافت نوبت هستند. خیلی‌ها از شهرستان‌های دور و نزدیک می‌آیند و اصولا آنها مشکلات بیشتری دارند. یکی از بیماران که مشکل کلیه دارد، می‌گوید: برای دریافت نوبت تماس تلفنی گرفتم اما موفق نشدم و ناچار شدم از ورامین به تهران بیایم تا شاید بتوانم وقت حضوری بگیرم اما نشد. بلبشوی نوبت‌گیری بیمارستانی فقط گریبانگیر تهرانی‌ها نیست. شهرهای بزرگ دیگر و حتی شهرهای کوچک‌تر هم از این شرایط بی‌نصیب نیستند.
کافی است کمی پای درددل‌های مردم بنشینی تا آنها از ساعت‌ها و روزهایی بگویند که برای نوبت گرفتن، وقت خود را کنار تلفن گذرانده‌اند یا برای استفاده از خدمات پزشکی دولتی سختی مسیرهای دور و نزدیک را به جان خریده‌اند و البته در برخی موارد به نتیجه نرسیده‌اند. پذیرش در بیمارستان‌های دولتی حتی به آنها که موفق به دریافت نوبت شده‌اند هم روی خوش نشان نمی‌دهد و بیماران باید مراقب باشند تا گرفتار مشکلات دیگر نشوند.
یکی از بیماران در این خصوص می‌گوید: بعد از چند روز بست نشستن در پای تلفن برای نوبت گرفتن، بالاخره موفق شدم برای پزشک متخصص قلب نوبت بگیرم. اما در روز مورد نظر، پزشک متخصص تا دو ساعت بعد نیامد و رئیس بخش هم در بیمارستان نبود تا پاسخگوی این وضعیت باشد و تمام بیماران ناچار شدند، با سختی انتظار بکشند.
بگذریم از این که نوبت‌دهی اینترنتی هم نتوانسته مشکل بیماران را حل کند؛ به‌ویژه در شهرها و روستاهای دورافتاده که عملا دسترسی به اینترنت برای همه فراهم نیست.
علت چیست؟
چندی پیش معاون کل وزارت بهداشت درباره مشکلات و معضلات نوبت‌گیری که بار مضاعفی را به بیماران تحمیل می‌کند اظهار شرمندگی کرد و گفت: وضعیت نابسامان نوبت‌دهی بیمارستانی دو علت دارد؛ یک علت زمینه‌ای است. به عنوان مثال ما درمانگاهی داریم که پزشک باید هر روز 20 بیمار را ببیند ولی 70 ـ 60 بیمار ویزیت می‌شوند.
این مساله از آن‌رو اتفاق می‌افتد که درمانگاه‌های دولتی و تخصصی و فوق‌تخصصی دولتی کم هستند و قیمت بخش خصوصی هم بالاست و البته بیشتر بیمارستان‌های ما آموزشی هستند و مردم ترجیح می‌دهند با توجه به هزینه کمتری که پرداخت می‌کنند به این بیمارستان‌ها مراجعه کنند. ایرج حریرچی راه‌حل مشکلات این بخش را گسترش کلینیک‌های ویژه بیان کرد و افزود: در تلاش هستیم با افزایش کلینیک‌ها مشکلات مردم را کاهش دهیم. وی عنوان کرد: یک‌سری هم اشکالات خود ماست. ما بهترین روشی که توصیه می‌کنیم این است که نوبت‌گیری به صورت غیرحضوری از طریق اینترنت، تلفن‌ و همراه داده شود. اما گاهی زیرساخت نداریم و گاهی هم در برخی استان‌ها که این روش‌ها را اجرا کرده‌اند پیش آمده که یک نفر نوبت گرفته و نیامده است. از طرفی بعضی از پزشکان ما مسؤولیت‌های زیادی به‌عهده دارند، بنابراین اینها مشکلاتی است که نمی‌توان نادیده گرفت. حریرچی تاکید کرد: البته این اشکال کاملا وارد است و باید تلاش کنیم وضعیت بهتر شود.
نیازمند راهکارهای ریشه‌ای هستیم
یکی از پزشکان مقیم در یکی از بیمارستان‌های دولتی تهران درخصوص مشکلات نوبت‌دهی در بیمارستان‌ها معتقد است تعداد و مراجعات زیاد بیماران به‌خصوص پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت و همچنین کمبود جا، باعث ایجاد چنین شرایطی شده است. فدایی می‌گوید: امکان استفاده از اینترنت در تمام مناطق کشور و به‌خصوص روستاها و مناطق محروم، برای همه مردم میسر نیست، وضعیت ارتباط تلفنی برای دریافت نوبت هم جز معطل کردن بیماران اثر دیگری ندارد و آنها را گرفتار انتظارهای طولانی می‌کند. بنابراین سر و سامان دادن به این شرایط به راهکارهای ریشه‌ای‌تری نیاز دارد. از جمله احداث بیمارستان‌های جدید، افزایش تعداد پزشکان متخصص و همچنین راه‌اندازی کلینیک‌های تخصصی و سامانه ارجاع. وی همچنین عنوان می‌کند: عملیاتی شدن طرح کلینیک‌های تخصصی هم می‌تواند نه‌تنها بخشی از مشکلات نوبت‌دهی برای ویزیت بیماران را برطرف کند بلکه با ارائه خدمات تخصصی به بیماران از این طریق، عملا بیماران نیز با آسودگی بیشتری روند درمان خود را می‌گذرانند.

ساماندهی نوبت‌گیری فعلا در تهران

و اما این ایرادات در حالی است که اخیرا مدیر خدمات بیمارستانی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، از راه‌اندازی سامانه یکپارچه نوبت‌دهی الکترونیکی به‌منظور ارائه خدمات بهتر و افزایش رضایتمندی بیماران در تمامی بیمارستان‌های دولتی تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خبر داد. خبری که هنوز یک ماه بیشتر از اعلام آن نمی‌گذرد و به نظر می‌رسد برای تاثیرگذاری و نتیجه بخش بودن به مدت زمان بیشتری نیاز داردتا شاید مردم با خیال آسوده‌تری به‌دنبال دریافت نوبت از بیمارستان‌های دولتی باشند. گرچه به گفته مرضیه نوربخش، این سیستم در حال حاضر در استان تهران آغاز شده است.
بنابراین به نظر می‌رسد مشکلات شهروندانی که در شهرهای دور و نزدیک از وضعیت نوبت‌دهی گلایه مند هستند همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
در هر صورت از زمانی که بنا شد بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها به سامانه نوبت‌دهی تجهیز شوند قرار بر این بود که ضمن جلوگیری از پذیرش بیش از حد ظرفیت، از اتلاف وقت مراجعان و بیماران هم جلوگیری شود. اما با توجه به محقق نشدن این هدف، جای تعجب است مسؤولانی که توانسته‌اند طرح بزرگی چون طرح تحول نظام سلامت را در کشور پیاده کنند، چگونه اکنون از پس اجرای مطلوب طرح سامانه نوبت‌دهی برنمی‌آیند!

لیلا پوردانش
جامعه