وقتی اوضاع ملخی می‌شود

بین این روش‌ها، فعلا زنده‌گیری و ضمانت خرید ملخ‌های زنده، جزو بحث‌های داغ چند روز اخیر فضای مجازی کشور بوده؛ خبرهایی که سررشته‌شان دقیقا به همین طرح می‌رسد؛ طرحی که کناری درباره‌اش به ما می‌گوید: ما باید بدانیم که ملخ چیزی نیست که اینجا تولید بشود، در یک برهه‌ای ملخ حمله می‌کند و بعد می‌رود، اما شیوه مبارزه با این آفت در همین برهه مهم است. ما برای این‌که عموم مردم را در این مبارزه بسیج کنیم و انگیزه مشارکت در مبارزه با ملخ را در همه آنها به‌وجود بیاوریم، چه کشاورزها، چه باغدارها و چه مشاغل دیگر، به این ایده رسیدیم که در کنار سایر برنامه‌های مبارزه یعنی سمپاشی، از روش زنـــده‌گیــری استفـــاده کنیم .
هرکیلو ملخ 8000 تومان
به این ترتیب از اواسط خرداد طرح خرید تضمینی ملخ در این شهرستان شروع شده است؛ طرحی که فرماندار بندرعباس درباره‌اش به جام‌جم می‌گوید: طبق این طرح هر فرد روستایی به ازای تحویل هر کیلوگرم ملخ زنده مبلغ 8000 تومان از دهیار روستای مربوطه دریافت می‌کند و دهیاران نیز ملخ‌های خریداری‌شده را پس از جمع‌آوری در پایان هر روز به بخشداران تحویل می‌دهند. به این ترتیب ما در کنار سمپاشی، از روشی برای مبارزه با این آفت استفاده کردیم که به افرادی که نه زراعت دارند و نه باغ و نه کسب و کار و درآمدی، کمک کرده باشیم تا از راه زنده‌گیری ملخ‌ها به یک درآمدزایی برسند.
با این‌که مدتی از شروع این طرح در بندرعباس می‌گذرد و عزیزا... کناری در روزهای اول، در گفت‌وگویی با باشگاه خبرنگاران جوان از خرید 60 کیلو ملخ خبر داده بود، اما فعلا آمار جدیدی از میزان نهایی ملخ‌های خریداری‌شده در دست نیست و کناری تنها به ما می‌گوید که مشارکت مردم در اجرای طرح خوب بوده است.
فعلا منتظریم
با تمام این تفاسیر آمدن موج دوم ملخ‌ها به کشور، خبری است که این روزها به گوش زارعان و کشاورزان استان‌هایی که در مسیر پروازی ملخ‌ها قرار دارند رسیده و خیلی‌ها را نگران کرده؛ ما این موضوع را با فرماندار بندرعباس در میان می‌گذاریم و او می‌گوید: برای موج جدید آفت باید منتظر باشیم و ببینیم شرایط چگونه پیش می‌رود، یعنی ممکن است ملخ‌ها به سمت باغات بروند که در این صورت به‌خاطر خسارت‌هایی که به جا می‌گذارند باید به سرعت مبارزه شیمیایی با آنها شروع شود، اما اگر مسیر پروازی آنها یک منطقه غیرزراعی بود، می‌توان از همین طرح زنده‌گیری و ایجاد انگیزه برای مشارکت مردم استفاده کرد.
هر عملیات مفیدی مورد تایید ماست
زنده‌گیری و خرید ملخ با این‌که به‌عنوان یک طرح جدید، در روزهای ابتدایی مطرح شدنش با واکنش‌های مثبت و منفی زیادی مواجه شد، اما استقبال خوب روستاییان بندرعباس، این طرح را هم به یکی از روش‌های مبارزه با آفت ملخ تبدیل کرده است؛ روشی که در آن روستاییان در کنار ماشین‌ها و دستگاه‌های سمپاش، با مشارکتی مثال‌زدنی اقدام به زنده‌گیری ملخ‌هایی می‌کنند که از سم پاشی جان سالم به در برده‌اند.
حمید دولتی، مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان جزو مسؤولانی است که به این مشارکت نگاه مثبتی دارد. او به ما می‌گوید: هر عملیاتی که بتواند از تراکم آفت در این منطقه کم کند مورد تایید ماست و به ما در مبارزه با آفت کمک می‌کند، طرح تضمینی خرید ملخ در بندرعباس هم که از سوی فرمانداری اجرا شده در راستای کمک به کاهش جمعیت ملخ‌ها و ترغیب عموم به حوزه مشارکت مردمی برای کنترل آفت‌ها بوده که به‌عنوان یک گزینه تشویقی ارائه شده است. دولتی البته بر ادامه روند سمپاشی به‌عنوان روش مبارزه اصلی تاکید می‌کند و می‌گوید: هرچند جهاد کشاورزی استان کمک کردن مردم را به‌عنوان یکی از روش‌های دفع آفات مورد تشویق قرار می‌دهد، اما مجموعه حفظ نباتات با اکتفا کردن به همین یک روش مخالف است، زیرا کارایی این روش محل تردید است و نمی‌دانیم مردم چقدر توان و امکانات جمع‌آوری و کنترل کامل آنها را دارند.
مبارزه با آفت در گستره 125 هزار هکتاری
به گفته این مقام مسؤول، از 8 بهمن 97 که کشور ما مورد هجوم دسته جات ملخ صحرایی قرار گرفت تا همین امروز، 11 شهرستان از 12 شهرستان استان هرمزگان درگیر این مبارزه شده‌اند؛ مبارزه‌ای که همچنان با قوت ادامه دارد.
دولتی درباره فعالیت‌های انجام گرفته در بحث مبارزه با این آفت می‌گوید: تا امروز بیش از یک میلیون و 900 هزار هکتار از اراضی و عرصه‌های منابع طبیعی استان مورد پایش تیم‌های ردیابی جهاد کشاورزی قرار گرفته و در این میان مناطق آلوده‌ای که شناسایی شده و مبارزه با آفت در آنها صورت گرفته بالغ بر 125 هزار هکتار بوده اما به‌دلیل پیش‌بینی سازمان فائو مبنی برورود آفت‌های جدید تا یک ماه آینده، این مبارزه همچنان در دستور کار ما قرار دارد تا کمترین خسارت به حوزه بخش کشاورزی زراعت و باغ مردم وارد شود و در نهایت از امنیت غذایی استان و کشور صیانت کنیم.
ضرورت یک مبارزه ملی
ملخ صحرایی مهاجر یعنی همین حشره‌ای که طولش به هشت سانتی‌متر می‌رسد و با رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری تا زرد با لکه‌های تیره روی بالش شناخته می‌شود و قدرت پروازی‌اش تا 200 کیلومتر در روز است و در صورت وجود باد مساعد به بیش از 500 کیلومتر هم می‌رسد، حالا چندماهی است که کابوس کشاورزان، زارعان و باغداران در نقاط مختلف کشورمان شده؛ کابوسی که برای به پایان رساندنش به یک بسیج ملی نیاز است. رئیس سازمان حفظ نباتات کشور با توجه به اهمیت همین موضوع می‌گوید: تاکنون ۱۵۳ دسته ملخ در هشت استان کشور ریزش داشته‌اند و در ۵۹۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی عملیات سمپاشی و کانون‌کوبی انجام شده است. همچنین براساس نقشه‌های فائو بیشترین هجوم دسته‌های جدید در استان‌های هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان است و این هجوم بسیار گسترده و وسیع است.
به گفته محمدرضا درگاهی با هجوم دسته‌های جدید سطح سمپاشی تا اواخر شهریور به بیش از ۸۰۰ هزار هکتار در کشور می‌رسد و بیشترین حجم این سمپاشی و کنترل با آفت، در استان‌های سیستان و بلوچستان، جنوب کشور و هرمزگان بوده است.

مبارزه‌ای در گیرودار تامین اعتبار

مبارزه با این آفت اما مدتی است آن قدر جدی شده که پای ملخ‌ها را به مجلس شورای اسلامی هم باز کرده؛ آن‌قدر که حسین هاشمی‌تختی‌نژاد، عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به هجوم دوباره ملخ‌ها، خواستار تأمین اعتبار برای راه‌اندازی آمادگاه مقابله با آفت ملخ به محوریت هرمزگان بشود و به ما بگوید: طبق بررسی‌های صورت گرفته، ملخ‌ها پس از خروج از کشور و هجوم به سمت پاکستان و هند، ممکن است مجدد به سمت ایران برگردند که باید خود را از همین حالا برای مقابله با موج‌های بعدی آماده کنیم.
هاشمی‌تختی با اشاره به همین موضوع تاکید می‌کند: آمادگی‌ها و امکانات و دستورالعمل‌ها پیرامون مقابله با آفت ملخ را باید در بازه‌های زمانی بلندمدت و حدود چهار ساله ببینیم.
با تمام این تفاسیر، ما از قول رئیس سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی می‌نویسیم با وجود این‌که موج دوم ملخ‌ها در حال ورود به کشور هستند، هنوز مبلغ مورد نیاز برای مبارزه در اختیار این سازمان قرار نگرفته است.
درگاهی می‌گوید: هنوز ۳۰ میلیارد تومان مبلغ مورد نیاز برای مبارزه به دست سازمان حفظ نباتات نرسیده و از این مبلغ ده میلیارد تومان (در گذشته) در اختیار ما قرار گرفته است.
به گفته او براساس پیگیری‌های سازمان حفظ نباتات، موافقت‌ها با پرداخت مابقی مبلغ مورد نیاز برای مقابله با ملخ‌های صحرایی شده، اما به حساب سازمان حفظ نباتات کشور نیامده است.

مینا مولایی

ایران