خوشا به حالت ای روستایی...

اگر گذرتان به جنوب کشورمان بیفتد، در شهرستان پارسیان امروزی که هنوز خیلی‌ها آن را با نام قدیمش یعنی گاوبندی می‌شناسند؛ جایی حوالی فومستان و عمانی، به روستای میلکی می‌رسید؛ روستایی با جمعیتی حدود هزار نفر و 220 خانوار. یک اعتقاد سفت و سخت همیشه همراه اهالی این روستا بوده، از گذشته تا امروز، این‌که آنها زمین را از نیاکان خودشان به ارث نبرده‌اند تا به دلخواه در آن دخل و تصرف کنند، بلکه این خاک، امانتی ارزشمند است که از نسل گذشته به آنها سپرده شده و آنها هم مسؤولند تا این امانت را صحیح و سالم به نسل بعد برسانند. این را احمد مبارکی به ما می‌گوید؛ یکی از اهالی همین روستا که معتقد است میلکی می‌تواند یک الگو برای بقیه روستاها باشد.
چرایش را که می‌پرسیم، مبارکی می‌گوید: در روستای ما بحث رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی همیشه یک اولویت بوده و به همین دلیل مدت‌هاست ما به آموزش مهارت‌های زندگی در سطح مهدکودک و دبستان پرداخته‌ایم. همین‌طور با فرهنگ‌سازی‌هایی که انجام شده سطح سواد در روستا بالاست، از ترک تحصیل و بازمانده از تحصیل در روستای ما خبری نیست و همه تلاش اهالی این است که در نسل‌های جوان‌تر روستا هیچ کسی از نعمت تحصیل محروم نماند.
روستای بدون دود

اما گلِ سرسبد فعالیت‌های اجتماعی این روستا که باعث شده خیلی‌ها میلکی را با یک صفت جدید بشناسند، پایبندی به شعار نه به دخانیات در این روستاست؛ شعاری به‌ظاهر ساده که برای تحققش اهالی باید همتی بزرگ داشته باشند؛ همتی که مردم این روستا داشته‌اند. مبارکی در توضیح بیشتر به جام‌جم می‌گوید: خیلی‌ها به روستای ما می‌گویند روستای بدون دود چون ما اینجا اصلا حتی یک سیگاری هم نداریم یا این‌که کسی نیست که اینجا قلیان مصرف کند، اعتیاد هم اینجا معنایی ندارد و از کل جمعیت روستا تنها سه نفر معتاد داریم که آنها هم سن و سالی ازشان گذشته و از نسل قدیم هستند و به تریاک اعتیاد دارند.

عضو شورای روستای میلکی ادامه می‌دهد: در روستای ما اصلا تنباکو کشت نمی‌شود با این‌که بازار خوبی هم برای فروش آن در منطقه دارد، اما از ده سال پیش با تصمیمی که مردم روستا گرفتند حتی کشت تنباکو هم متوقف شد و کلا مردم ما اعتقادی به درآمدزایی از طریق تولید یا فروش محصولات دخانی ندارند.
شاهد این ادعای مبارکی، عملکرد سوپرمارکت‌های روستاست؛ دو مغازه‌ای که حتی یک نخ سیگار برای فروش ندارند. مبارکی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «یکی از این سوپرمارکت‌ها در جاده اصلی قرار گرفته و رو‌به‌رویش هم باربری است و راننده‌های زیادی که از این مسیر عبور می‌کنند حتما سری هم به این سوپرمارکت می‌زنند، اغلب راننده‌ها هم سیگاری هستند، اما با وجود درخواست‌های آنها، این مغازه‌دار اصلا به خودش اجازه نمی‌دهد که با فروش سیگار درآمدزایی کند.
خودمان فرهنگ‌سازی می‌کنیم

مبارکی علاوه بر این‌که از هشت سال پیش عضو شورای روستاست، یکی از افراد فعال در راه‌اندازی موسسه همیار سلامت روان مدنی در این روستا هم بوه؛ موسسه‌ای که کارش آموزش و پیشگیری در بحث آسیب‌های اجتماعی است. مبارکی می‌گوید: با این‌که این کلاس‌ها خیلی جاها به خاطر افزایش آسیب‌های اجتماعی برگزار می‌شوند تا نسبت به روند افزایشی این قبیل مشکلات هشدار بدهند، در روستای ما مردم به خاطر این‌که روستا همچنان از بحث آسیب‌های اجتماعی در امان و پاک بماند به فکر آموزش و فرهنگ‌سازی افتادند .
روستای مشارکت‌محور
اگر بخواهیم به مشارکت اهالی این روستا نمره بدهیم، میلکی‌ها بالاترین نمره را به دست می‌آورند. مشارکتی که به گفته عبدالرحمان رحمانی، امام‌جمعه میلکی، میراث گذشتگان آنهاست و نسل به نسل به ارث رسیده. امام‌جمعه میلکی با اشاره به همین موضوع به جام‌جم می‌گوید: خوشبختانه از قدیم‌الایام این حس مشارکت و همکاری بین مردم ما وجود داشته و رفته رفته تلاش کردیم تا آن را تقویت هم بکنیم، مخصوصا از وقتی که فعالیت مان را در مساجد روستا متمرکز کردیم. در روستای ما کار مساجد این نیست که فقط به مسائل مذهبی بپردازند یا این‌که مردم یک نمازی را به جماعت بخوانند و بروند. مساجد ما به کانون حل مسائل مختلف روستا از مسائل اجتماعی گرفته تا اقتصادی و ورزشی و آموزشی تبدیل شده‌اند.
امام‌جمعه میلکی در توضیح بیشتر می‌گوید: هر هفته سه‌شنبه‌شب‌ها یک دورهمی با محوریت رسیدگی به مسائل روستا داریم. در این دورهمی که هیات امنای سه مسجد روستا و به نوبت اعضای شورا، دهیاری، کتابخانه و ...حضور دارند ما به مشکلاتی می‌پردازیم که در طول هفته در روستا مطرح بوده و پیگیر هستیم تا این مسائل حل و انسجام روستا حفظ شود و خوشبختانه با مشارکت اهالی، محیطی برای زندگی به وجود آمده که باعث شده آمار مهاجرت از روستای ما از 30 سال پیش به این طرف صفر باشد.
دیه‌هایی که صرف روستا شد
یوسف مدنی یکی از اهالی روستای میلکی، آزاده‌ای است که یکی از بهترین نمونه‌های همیاری و مشارکت اجتماعی در این روستا به نامش ثبت شده است. ماجرای این اتفاق به پنج سال قبل برمی‌گردد و زمانی که ابراهیم پسر 14 ساله او، در یک تصادف در جاده اصلی روستا جانش را از دست می‌دهد و دیه او با تصمیم پدرش صرف ساخت یک مرکز مستقل برای انجام فعالیت‌های اجتماعی در روستا می‌شود. مدنی در این باره به ما می‌گوید: «مردم ما از قدیم در همه امور با هم مشارکت داشتند مثلا اگر کسی می‌خواست خانه‌ای بسازد همه اهالی محل جمع می‌شدند، کمک می‌کردند تا این خانه ساخته شود. چراغ این همکاری همان‌طور روشن ماند و نسل به نسل ادامه پیدا کرد تا به ما رسید. ما هم تصمیم گرفتیم ساختمانی را در روستا بسازیم که ماندگار باشد و یک کار عام‌المنفعه بکنیم.»
نکته جالب اینجاست که مدنی در این راه تنها نبوده و بعد از او خانواده یک نوجوان دیگر هم که جانش را در تصادف از دست داده بود، دیه فرزندشان را صرف ساخت سالن ورزشی در روستا کردند.
هر خانه یک درخت نخل

مشارکت اهالی میلکی در اداره امور روستایشان نمونه‌های مثال زدنی زیادی دارد؛ اتفاقی که مبارکی شورای روستا درباره‌اش می‌گوید: در روستای ما چندسالی است که طرح کاشت درخت نخل اجرا می‌شود. نخل درخت بومی منطقه ماست که برای همه ما تقدس زیادی هم دارد، اما در سالیان گذشته به دلیل موقعیتی که شهرستان پارسیان دارد و رواج کاشت گوجه‌فرنگی، مردم به کاشت این محصول روی آوردند، حتی خیلی‌ها درخت‌های نخل‌شان را قطع می‌کردند تا گوجه‌فرنگی بکارند چون هم از نظر اقتصادی به نفع‌شان بود، هم زودبازده بود، اما این اتفاق باعث شد کم‌کم نخل در منطقه کم شود که اتفاق خوبی نبود. ما برای این‌که مردم را متوجه اهمیت این درخت کنیم، طرحی را به نام «جلوی هر خانه یک درخت نخل» اجرا کردیم تا روستای ما بی‌درخت نخل نماند و خوشبختانه با همکاری مردم هم مواجه شدیم.
رحمانی امام‌جمعه روستا هم درباره ضرورت این اتفاق می‌گوید: نخل برای ما جنوبی‌ها خیلی مقدس است؛ درختی است که از همه چیزش استفاده می‌کنیم، از محصولش، برگش و تنه‌اش. اتفاقا وقتی موضوع مطرح شد و از اهمیت درخت نخل برای مردم گفتیم، خود مردم هم استقبال کردند و پای کار آمدند.
اینجا همه سبزاندیش‌هستند

مبارکی، عضو شورای روستا برای این مشارکت مردمی مثال‌های دیگری هم دارد: ما یک کتابخانه محیط زیستی داریم که به همت خود مردم ساخته شده و کل کتاب‌هایش با محوریت موضوعات محیط زیست است و به همین دلیل اسمش را کتابخانه سبز گذاشته‌ایم.

مبارکی درباره ضرورت این آموزش‌های محیط زیستی هم می‌گوید: روستای ما تقریبا در شرق عسلویه قرار دارد و بادهایی که از عسلویه به اینجا می‌رسد آلودگی را با خودشان به این سمت هم می‌آورند. از طرف دیگر بالای سر روستای ما چاه‌های گازی تابناک است که این میدان گازی هم آلودگی خودش را دارد و یک جورهایی ما در آلودگی محیط زیستی محاصره شدیم. همه اینها باعث شد که ما به فکر این باشیم که از کودکی به بچه‌هایمان آموزش بدهیم تا به محیط زیست‌شان اهمیت بدهند. آلایندگی‌ها را بشناسند و بدانند چه خطراتی زندگی‌شان را تهدید می‌کند. هدف ما صرفا این بود که این بی‌سوادی محیط زیستی که در نسل‌های بزرگ‌‌تر بوده در نسل‌های کودک و نوجوان این روستا دیگر نباشد.
یک دیوار مهربانی متفاوت

درست وسط روستای میلکی، کنار مسجدجامع و روبه‌روی کتابخانه سبز روستا، یک دیوار مهربانی متفاوت به چشم می‌خورد؛ دیواری به رنگ سبز که به همت اهالی روستا صرفا برای کمک به پرندگان کاربرد دارد. مبارکی درباره این دیوار خاص هم می‌گوید: همه جا دیوارهای مهربانی مخصوص انسان‌ها بوده اما ما تصمیم گرفتیم دیوار مهربانی‌مان یک مخاطب دیگر داشته باشد. این‌طوری شد که برای پرنده‌ها روی این دیوار دانه و آب گذاشتیم و با این اتفاق خود اهالی هم احساس خیلی خوبی پیدا کردند.
این عضو شورای روستای میلکی ادامه می‌دهد: همین‌جا کنار همین دیوار، دوتا مخزن مخصوص نان خشک و در پلاستیکی بطری هم گذاشته‌ایم. بچه‌های روستا به صورت خودجوش در روستا می‌گردند و اگر در بطری یا نان خشکی روی زمین افتاده باشد، جمع می‌کنند و داخل این مخزن‌ها می‌ریزند. نان خشک‌ها را می‌فروشیم و هزینه دوباره به روستا برمی‌گردد و در بطری‌ها را هم به انجمن نخاعی استان هرمزگان تحویل می‌دهیم که صرف تهیه ویلچر شود.

مینا مولایی

ایران