بلاتکلیف میان کمدی و ملودرام

حدودا دو سال پیش بود که حمیدرضا عارف، پسر محمدرضا عارف در برنامه اینترنتی «خیلی محرمانه» در توضیح موفقیت‌های اقتصادی خود در حوزه‌های مختلف علم، اقتصاد، ورزش و فرهنگ گفت: «بالاخره این خون می‌آید و می‌رسد، همین‌طور کسی نمی‌تواند ادعا کند اصل و نسب دارد. افتخار می‌کنم این توانایی‌ها از دوتا ژن خوب آمده». حرف‌های حمیدرضا عارف با توجه به سابقه علمی پدر و مادر او درست بود، اما یک سال بعد وقتی همین بخش از صحبت‌هایش به شکل کلیپ در فضای مجازی منتشر شد، واکنش منفی زیادی در افکار عمومی برانگیخت. طوری که اصطلاح «ژن خوب» معادلی برای اصطلاح «آقازادگی» شد. و از آن روز بود که شد ورد زبان مردم.
خواه ناخواه ژن خوک هم ما را به یاد ژن خوب می‌اندازد و سعید سهیلی این بار هم با دستمایه قرار دادن سوژه‌ای مربوط به آقازاده‌ها، حرف‌ها و اعتراضاتش را نسبت به وضعیت کنونی جامعه بیان می‌کند.
داستان فیلم از دو زندانی به نام‌های عماد گربه (سینا مهرداد) و آقا رضا (هادی حجازی‌فر) شروع می‌شود. آقا رضا از طرف روزبه (بهرنگ علوی) -یکی از آقازاده‌ها- در مقابل گرفتن مبلغی کلان مامور می‌شود تا عماد را از زندان فراری دهد. روزبه می‌خواهد سر عماد را که حاصل ازدواج صیغه‌ای پدرش است زیر آب کند تا ارث پدر به او نرسد و باقی ماجراها.
ژن خوک از جمله آثاری بود که در جشنواره فجر گذشته از طرف هیات انتخاب برای شرکت در جشنواره انتخاب نشد و ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در نشست اعلام اسامی فیلم‌های پذیرفته شده، صراحتا و رسما اعلام کرد این فیلم از طرف هیات انتخاب رد شده است. سهیلی هم از این ماجرا خیلی ناراحت نشد و فیلمش را برای اکران نوروز 98 آماده کرد، غافل از آن‌که در اکران عمومی هم بنا بر دلایل مختلف نمی‌تواند نظر مخاطبان را چندان به خود جلب کند.
حالا باید دید سعید سهیلی که سال ۹۸ را با اثری ناکام در گیشه شروع کرده در ادامه چه خواهد کرد.
جام‌جم در گزارش پیش رو این فیلم را از منظر یک منتقد سینما بررسی می‌کند.
صرفا جهت سرگرمی
افشین علیار، منتقد سینما ژن خوک را فاقد ژانری مستقل دانست. او در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح داد: مهم‌ترین نکته ژن خوک که باعث ضعف آن شده قرار نگرفتن در یک ژانر مستقل است، تم فیلم با دو اثر قبلی سهیلی تفاوتی ندارد و دوباره سهیلی تلاش کرده تا با قصه‌ای ضعیف، حرف‌های سیاسی یا اجتماعی بزند که نافرجام مانده. زوج اصلی فیلم که قرار است قصه با آنها شکل بگیرد به صورت قطره‌چکانی معرفی می‌شوند و اساسا هدف آنها از رهایی از زندان مساله دندانگیری نیست. فیلمساز از خیلی نکات گذشته تا بتواند شعارهای سیاسی - اجتماعی‌اش را در دهان عماد و رضا بگذارد.
او افزود: اساسا ژن خوک تعلیق ژانری دارد، فیلم میان کمدی و ملودرام بلاتکلیف مانده است. سهیلی سعی داشته با بهره‌گیری از نشانه‌های کمدی یک فیلم اجتماعی چالش‌برانگیز با محوریت آقازادگی بسازد، اما این محوریت موضوعی به‌درستی شکل نگرفته و مخاطب نمی‌تواند با فیلم همراه شود، در بعضی از سکانس‌ها طنز خفیفی احساس می‌شود اما ظرفیت لازم را برای پیشبرد یک فیلم ندارد و این موقعیت‌ها آن حرف مهمی که فیلمساز به دنبالش بوده را پنهان کرده. سهیلی در ژن خوک به موضوع روز جامعه پرداخته اما سمت و سوی فیلمِ او به‌شدت سطحی است و نتوانسته هدف مشخصی را به فیلم اضافه کند. حتی عماد و رضا یک تیپ تکراری هستند، دیالوگ‌های سیاسی گفتن برای آنها خیلی بزرگ است و اساسا نمی‌توانیم درد این دو را بفهمیم، آنها هرگز به یک شخصیت مستقل تبدیل نمی‌شوند چرا که سهیلی بیش از حد درگیر شعار فیلم بوده که نتوانسته شخصیت‌پردازی کند.
علیار خاطرنشان کرد: آن چیزی که روی پرده می‌بینیم تصاویری به‌هم پیوسته است که دو تیپ دارد و یک قصه لاغر و کم جان. اگر چه ژن خوک یک اثر سخیف و مبتذل به حساب نمی‌آید اما قطعا یک فیلم کاملا بی‌هدف است که در بیان مسائل اجتماعی هم لکنت دارد، کاملا مشخص است که سهیلی برای ساخت ژن خوک هدف داشته اما این اهداف غلو شده و البته فارغ از منطق روایی شکل گرفته است. ازدواج ماهرخ با آن موادفروش، مریضی خواهر رضا، صیغه شدن مادر رضا در جوانی که مجهول می‌ماند، آقازاده بودن روزبه، برادر بودن رضا یا عماد با روزبه، عماد چه راحت سر سفره عقد با ماهرخ می‌نشیند، روزبه با این همه بادیگارد چه آسان در طعمه عماد و رضا قرار می‌گیرد. اینها به یک قصه منسجم تبدیل نمی‌شوند و تنها آیتم‌های به‌هم پیوسته‌اند که هیچ منطقی هم ندارند. اگر چند سکانس هم از فیلم حذف شود هیچ اتفاقی برای فیلم رخ نمی‌دهد، این موقعیت‌ها بیشتر از آن که سینما باشند شوخی‌اند، به همین دلیل ژن خوک در حد یک ایده باقی مانده و نتوانسته با شکلی هدفمند در راستای انتظار مخاطب یک اثر نسبتا استاندارد سینمایی باشد. این فیلم صرفا یک اثر سرگرم‌کننده محسوب می‌شود که به‌سرعت هم از ذهن مخاطب فراموش می‌شود.