ستاره‌سازی در زمین تلویزیون

اولین تلنت‌شوی فوتبال ایرانی
برنامه ستاره‌ساز ترکیبی از فوتبال، سرگرمی و هیجان است که عاشقان مستطیل سبز را گرد جعبه جادویی دور هم جمع کرده است و به این بهانه استعدادهای عاشق فوتبال شناخته و معرفی می‌شوند. به‌رغم این که این مدل برگزاری آکادمی‌ها از نمونه‌های خارجی موفق الگوبرداری شده، ولی با انطباق و اجرای حرفه‌ای آن در ایران می‌توان نتایج مطلوبی به نفع رشد فوتبال کشورمان گرفت.
مهم‌ترین برگ برنده این پروژه این است که استعدادهای ناشناخته، اما واقعی فوتبالی از نقاط دور و نزدیک کشور دیده و از همان دوران نوجوانی در شرایط برابر آموزشی تربیت می‌شوند و راهی برای درخشش و راهیابی به تیم‌های بزرگ پیدا می‌کنند. از طرفی، این فرصت خوبی برای همه بچه‌هایی است که پول و پارتی ندارند ولی آرزوی مسی و رونالدو شدن دارند.
همین‌طور این برنامه پشت صحنه ناپیدای جهان فوتبال و مربیان و فوتبالیست‌ها را به عاشقان فوتبال نشان می‌دهد. این‌که همه فوتبال شهرت و پول و سفرهای خارجی نیست. 90 دقیقه دویدن و جنگیدن در زمین چمن واقعی فوتبال، خیلی جدی‌تر و سخت‌تر از آن چیزی است که از پشت صفحه چند میلی‌متری تلویزیون یا روی سکوهای استادیوم به‌نظر می‌رسد.
کار دست کاردان
پیش از هر عضوی از یک گروه برنامه‌ساز، ایده‌پرداز و تهیه‌کننده آن به چشم می‌آید. جواد فرحانی، تهیه‌کننده این برنامه به عنوان تهیه‌کننده دو فصل ابتدایی خندوانه، هزارداستان، شبی با عبدی، کارنامه پروپیمانی از تولید برنامه‌های موفق تلویزیونی دارد. سوابق حرفه‌ای فرحانی بیانگرعلاقه‌مندی او به انجام کارهای متفاوت و جدید است که اتفاقی تازه را رقم بزند. ایده‌هایی که کمتر سراغ آنها می‌روند ولی پشتوانه کاری او نشان می‌دهد چندان دور از انتظار نیست که این تجربه تازه هم جزو کارهای خوب و موفق کارنامه او خواهد شد. خودش در جایی گفته: «همه عوامل ایده این برنامه خوب کنار هم قرار گرفته است. «ستاره‌ساز» یکی از سنگین‌ترین کارهایی است که تا به حال در تلویزیون انجام داده‌ایم. از دو دوستم، رضا حداد و نیما بانک که در سینما و تئاتر تجربه ویژه‌ای دارند، خواستم کنارم باشند. ما قاب‌هایی گرفته‌ایم که کمتر نمونه‌هایش را در تلویزیون دیده‌اید.»
حرکت از کجا شروع شد؟
در این برنامه، از طریق فراخوان بیش از صد هزار ویدئو از نوجوانان 12 تا 16 سال که در زمینه فوتبال استعداد دارند، به دست تیم برنامه‌ساز رسیده و چهار مربی انتخاب شده برای این پروژه ویدئوها را مورد ارزیابی قرار دادند. ضمنا در چند مرحله عوامل دست اندرکار به همراه مربیان به ۹ منطقه از کشور اعزام شدندو حدود 20 هزار نفر را در این مسیر رصد کردند تا استعدادهای واقعی را گلچین کنند. در مرحله اول ۱۶۰ نفر را انتخاب کردند.
این تعداد پیش از سال نو در چند مرحله گزینش شدند تا این که به تعداد 40 نفر رسیدند و داوران از آنها یک بار دیگر تست استودیویی گرفتند تا در نهایت هر داور ده شاگرد در اختیار گرفت. هر داور تمرین و کارآموزی ده شاگرد را برعهده دارد و پس از گذراندن دوره‌ها، باز گروهی از بچه‌ها خط می‌خورند تا برای هر مربی چهار نفر می‌ماند. این چهار نفر هم طی مراحل برنامه، مسابقات مختلف را از سر می‌گذرانند و به روش‌هایی از جمله آرای مردمی کم می‌شوند تا این که فقط سه نفر نهایی می‌مانند و به عنوان ستاره‌های آینده به جامعه فوتبال تحویل داده می‌شوند.
نمایندگان چهار نسل فوتبالی
شاید برای شناخت برخی چهره‌ها نیاز به مرور کارنامه فعالیت‌ها باشد، اما فوتبالیست‌ها به خاطر محبوبیت و افتخارآفرینی در سطح ملی و بین‌المللی کمتر نیازی به معرفی و بازخوانی سوابق دارند. تیم برنامه‌ساز ستاره‌ساز با حضور چهره‌های سرشناس فوتبال، فیروز کریمی، خداداد عزیزی، ادموند بزیک و مجتبی جباری، ترکیبی از چهار نسل مختلف فوتبالی ایران است که نمایی از چهره فوتبال ایران را به نمایش می‌گذارد. مربیانی که در عمل خود نشان دادند، سبک و سیاق به خصوص خود را برای انتخاب بازیکنان دارند، اما همگی در یک نکته که انتخاب اصولی افراد شایسته و مستعد است، وحدت نظر دارند.
این مسابقه بهانه خوبی شد تا از نمایی نزدیک‌تر به شکل‌گیری چهره‌های فوتبالی نگاهی بیندازیم و با شخصیت فردی و اجتماعی آنها چه در زمین و چه در زندگی عادی کمی آشنا شویم. خداداد عزیزی صریح و جدی دست به انتخاب می‌زند و حتی‌الامکان از شایعات و حواشی دوری می‌کند تا جایی که در این مسیر حتی حاضر نیست از پسر خودش امتحان بگیرد. در مقابلش فیروز کریمی با وجود ضابطه‌مندی و دقت فوق‌العاده در گزینش و تربیت بازیکنان، به انتخاب اصلح معتقد است که می‌تواند شامل آشنایان و دوستان هم باشد. ادموند بزیک هم با نرمی و آرامش به میدان آمده ولی نشان داده با متر و معیار به‌خصوص یک ستاره به رصد و انتخاب بازیکنان مستعد دست می‌زند. مجتبی جباری جوان است و از میادین رسمی و بزرگ فوتبال فاصله چندانی نگرفته و با وجود نداشتن سابقه مربیگری، راه درخشیدن و ستاره شدن را به خوبی بلد است؛ چرا که این مسیر را پیموده و می‌تواند راهنمای جوانان تازه‌وارد به این مسیر پرفراز و نشیب باشد.
با همه این اوصاف، برخی از شرکت‌کنندگان و خانواده‌های آنها به کیفیت انتخاب و تست گرفتن این مربیان باسابقه و اساتید فوتبال خرده گرفتند و اعتراض داشتند. اعتراضاتی که تا حد ممکن چه در زمین فوتبال و چه در استودیو به انحای مختلف پاسخ داده شد. دعوت از مهدی قیاسی، مربی پیشکسوت فوتبال خراسان به استودیوی ستاره‌ساز و تعریف کردن کیفیت کشف استعداد خداداد عزیزی برخلاف تصورات موجود در آن دوران برای بازی دادن یک بچه کوتاه‌قامت و ریزنقش یا مرور خاطرات و تجربیات فیروز کریمی در کیفیت موفقیتش در ادوار مختلف فعالیت ورزشی‌اش در فوتبال کشورمان به روشن کردن نقاط مخدوش و سؤال‌برانگیز در ذهن معترضان کمک کرد.
ماجرای مجریان
مجریان این برنامه نسبتی نزدیک با دنیای فوتبال دارند. ستاره‌ساز با اجرای محوری محمدحسین میثاقی در دور نخست و محمدرضا احمدی در بخش دوم این مسابقه در کنار امیرعلی دانایی اداره می‌شود. محمدحسین میثاقی پس از سال‌ها فعالیت رسانه‌ای، کم‌کم از قامت یک گزارشگر به سمت مجری و گرداننده برنامه‌هایی با گستره بزرگ‌تر، اما همچنان با تمرکز بر ورزش در حال شیفت کردن است و در آخرین فعالیت حرفه‌ای خود اجرای برنامه بزرگ ستاره‌ساز را در بخش نخست آن عهده‌دار شد.
اما اجرای بخش دوم این برنامه با حضور محمدرضا احمدی روی آنتن شبکه سه می‌رود. احمدی هم سابقه خوبی در گزارشگری در کنار دوست و همکارش، میثاقی دارد. وی با داشتن تحصیلات کارشناسی ارشد در رشته مدیریت ورزشی و مدرک مربیگری سطوحC و B فوتبال آسیا چیزی بیشتر از یک گزارشگر از فوتبال سررشته دارد و گزینه مناسبی برای اجرای ستاره‌ساز به حساب می‌آید.
دانایی هم به عنوان بازیگر مطرح سینما مثل محمدرضا گلزار و دانیال عبادی که چند وقتی است اجرای مسابقات تلویزیونی را عهده‌دار شده‌اند، به عنوان یکی از دو مجری نسبتا فوتبالی پا به این پروژه گذاشته تا پس از تجربه عالم بازیگری و نیز تبلیغات، حرکت جدیدی را در کارنامه خود رقم بزند. دانایی از دوران کودکی به فوتبال علاقه زیادی داشت و در تیم‌های باشگاهی حرفه‌ای بازی می‌کرد. فوتبال را تا جایی پیگیری کرد که به تیم ملی نوجوانان و جوانان هم دعوت شد و بعد از آن هم در شمار بازیکنان تیم امید استقلال بازی کرد. تا این که زانویش آسیب دید و جهان فوتبال را رها کرد.
اجرای میثاقی و احمدی تفاوت چندانی با حضور آنها به مناسبت‌های مختلف در اجرای ویژه‌برنامه‌های مرتبط با مسابقات جام جهانی و رقابت‌های آسیایی فوتبال ندارد و مثل همیشه پرانرژی و با اطلاع ظاهر شده‌اند و با بیان خاطرات فوتبالیست‌ها و ذکر نکات کلیدی با حضور مربیان در استودیو، فضای ورزشی و مفرحی را برای بینندگان به وجود آورده‌اند، اما حضور کمرنگ دانایی در پشت صحنه با بیان روزنامه‌وار چند عبارت توصیفی در این بین سؤال‌برانگیز است. این که وسط این همه فوتبالی، چه ضرورتی به حضور نمادین یک چهره سینمایی بود؟! آنچه که مسلم است فوتبال‌دوستی و پا به توپ بودن در یک دوره، می‌تواند شرط لازم برای حضور در یک مسابقه جدی فوتبالی باشد ولی بدون تعریف پُست در این میدان شرط کافی نیست.
سبکی نو برای دکور و تماشاچیان
دکور بخش نخست برنامه برگرفته از شکل هندسی اضلاع توپ فوتبال متفاوت و جالب توجه طراحی و تولید شده بود. در عین حال فضای دکور محدود و کم نور و با حضور تماشاگران شلوغ به نظر می‌رسید. نکته تعجب‌برانگیز در استودیوی اول برنامه ستاره‌ساز، در نظر نگرفتن جایگاهی برای حضار در صحنه بود که به صورت نامنظم و پراکنده از اول تا آخر برنامه دور میز مجری و مهمان سر پا بودند که اصلا روی خوشی از نظر مهمان‌نوازی نداشت در حالی که مجری و مهمان نشسته بودند که این نقیصه در استودیوی بزرگ بخش دوم برنامه مرتفع شد.
حاشیه همراه همیشگی فوتبال
با وجود ضبط و پخش تصاویر از همه مراحل تولید این مسابقه، مثل همیشه حول محور هر ماجرای بزرگی حرف و حدیث و حاشیه موج می‌زند. آن هم طرحی تازه و بی‌سابقه که ادعای ستاره‌سازی در دنیای فوتبال دارد. در این بین، بحث از پول و کسب درآمد حرف اول را می‌زند. فرحانی به عنوان تهیه‌کننده ستاره‌ساز برای این پروژه سنگین روی جذابیت فوتبال و استعدادهای نابی که جذب شده‌اند سرمایه‌گذاری کرده است. طبق ادعای وی، این برنامه تاکنون با مشارکت شرکت آفتاب، بدون دریافت حتی 5000 تومان از شرکت‌کنندگان اداره شده است. در حالی که در ستاره‌ساز بالای صدهزار نفر ثبت‌نام اولیه داشتند که می‌توانست منبع درآمدی خیلی خوبی برای تیم برنامه‌ساز باشد، اما از این امکان استفاده نشد.
موضوع چالش‌برانگیز دیگر کیفیت انتخاب بازیکنان است، در بخشی از این گزینش معلوم شد که نوه‌های فیروز کریمی هم در میان شرکت‌کنندگان و انتخاب شده‌ها هستند. به‌رغم ناشناس بودن آنها برای تیم ارزیاب و از سر گذراندن موفق مراحل مثل دیگران، موضوعی بحث‌برانگیز شد که در نهایت اعلام کردند انتخاب نشده‌اند.
اعتراض خانواده‌ها به افراد منتخب مرحله اول و حرف و حدیث‌های دنباله‌دار پیرامون آن بخش دیگری از این حواشی را شکل می‌داد. چرا که خانواده‌ها با معیارهای عاطفی و شناخت نسبی خود از دنیای فوتبال و سطح توانایی و تسلط فرزندشان به نحوه تست‌گیری مربیان نگاه می‌کنند و آنها از منظری کاملا حرفه‌ای و همین اختلاف دیدگاه، دلخوری‌ها و گاها اعتراضاتی را در پی داشت.
از طرف دیگر، پس از تولید و پخشِ قسمت اول برنامه با اجرای میثاقی و همزمانی آن با برخی تغییر و تحولات در برنامه‌های گروه ورزش شبکه سه، احمدی جایگزین وی در ستاره‌ساز شد که خود دستمایه انتشار حواشی دیگری شد. به گفته تهیه‌کننده برنامه، دلیل تغییر مجری هم برخلاف شایعات منتشر شده، ربطی به تغییر و تحولات اخیر تلویزیون ندارد و فقط به خاطر پر بودن وقت میثاقی با برنامه فوتبال برتر است.
عاقبت استعدادها چه می‌شود؟
بزرگ‌ترین جایزه در این مسابقه، معرفی افراد به عنوان یک استعداد فوتبال است و اما مثل هر رقابتی در این مسابقه هم به سه نفر نخست جوایز ارزشمندی تعلق می‌گیرد. سه نفر اول ستاره‌ساز کمک هزینه حضور در یک آکادمی خارجی به مبلغ هفت تا ده هزار دلار را دریافت خواهند کرد. پولی که به خانواده‌ها داده می‌شود تا خودشان برای انتخاب سرنوشت فرزندان‌شان تصمیم‌گیری کنند که آنها را به آکادمی‌های معتبر فوتبالی بفرستند یا مسیر دیگری بروند. اما طبق قولی که فیروز کریمی در برنامه داده، بناست بروبچه‌های امروز ستاره‌ساز، ستاره‌های فردای فوتبال کشورمان باشند و طی سه سال آینده با پشت سر گذاشتن دوره‌های حرفه‌ای فوتبال، نیمی از 120 نفر انتخابی این مربیان، ترکیب تیم ملی و لیگ‌های یک و برتر را شکل دهند.
ستاره‌ساز ادامه دارد...
ابتدا بنا بود ستاره‌ساز در یک فصل 120 قسمتی تولید شود اما به خاطر فرصت دادن به دیگر استعدادهای فوتبالی کشور، برنامه را در سه فصل 45 قسمتی در نظر گرفته‌اند. هر چند فرم ساختار اصلی برنامه همچنان در فصول آینده حفظ می‌شود، با این وصف با یافتن کمبودها و نقاط ضعف فصل نخست، این امکان برای عوامل تولیدکننده مهیا می‌شود که در گام‌های بعدی با ایده‌های نو و بخش‌‌های متنوع‌تر به میدان بیایند.

سارا صالحی

رسانه