تجربه دموکراسی در سودان

قدم اول، مبارزه با فساد
شمس‌الدین کباشی ابراهیم، سخنگوی شورای نظامی در کنفرانسی مطبوعاتی تصمیمات تازه این شورا را اعلام کرد و نشان داد که فشار معترضان کارساز بوده است. بنا به گفته او، برخی فرماندهان ارتش این کشور برکنار و تعدادی از چهره‌های برجسته حکومت سابق که در پرونده‌های فساد دست داشتند، به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.
به گزارش ایسنا، کباشی گفت: کمیته سیاسی که شورا تشکیل داد کار مصادره دفاتر و دارایی‌های حزب کنگره ملی در سراسر کشور و توقف فعالیت‌های این حزب به عنوان حزب حاکم سابق را آغاز کرد. سخنگوی شورای نظامی سودان افزود: این شورا به کار بازداشت چهره‌های اصلی حزب حاکم سابق که در پرونده‌های فساد دست داشتند ادامه خواهد داد و بازداشت‌ها هرگز به آنها محدود نخواهد بود و شامل تمامی کسانی خواهد بود که مظنون به دست داشتن در این پرونده‌های فساد هستند و فهرست اسامی آنها به‌زودی منتشر خواهد شد.
کباشی در این کنفرانس با اشاره به برکناری تعدادی از فرماندهان دستگاه امنیتی و اطلاعاتی سودان و نیز سفرای این کشور، اعلام کرد: عوض بن عوف، رئیس سابق شورای نظامی، کمال عبدالمعروف الماحی، معاون سابق او و صلاح عبدا... قوش، رئیس سابق دستگاه امنیت و اطلاعات سودان در خصوص پرونده‌های فساد برکنار شدند. بنا به گفته کباشی، از جمله تصمیمات شورای نظامی بازنگری در قانون نظم عمومی و ساختار کمیسیون مبارزه با فساد طبق اصول و استانداردهایی جدید و آزادی تمامی افراد بازداشت‌شده از جمله افسران ارتش و دستگاه امنیتی است که در تظاهرات شرکت کردند. همچنین گفته می‌شود عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای نظامی دستور آزادی فوری فعالانی چون هشام محمد علی و محمد شریف البوش را صادر کرده است.
سخنگوی شورای نظامی انتقالی در ادامه از گروه‌های سیاسی سودان و تمامی گروه‌های جامعه مدنی در این کشور خواست طرح پیشنهادی خود را به صورت مکتوب به دفتر شورا ارائه دهند تا با بررسی این طرح‌ها به سندی درباره چگونگی تعامل شورا با گروه‌های سیاسی و جامعه مدنی برسد. وی به سودانی‌ها اطمینان داد حمایت‌ها در زمینه تامین کالاهایی مانند گازوئیل، بنزین، گاز و آرد وجود دارد و انبار برخی از این کالاها نیاز ماه‌های می و ژوئن را تامین می‌کند.
در این میان، شوراهای مردمی در سودان نیز درخواست‌های خود از شورای انتقالی را مطرح می‌کنند. در همین زمینه، سندیکای شغلی سودان با انتشار پست‌های توییتری اعلام کرد در رأس خواسته‌های مخالفان این کشور، انتقال قدرت به یک دولت مدنی و غیر‌نظامی و تشکیل دولت انتقالی مدنی با اختیارات اجرایی گسترده و مبارزه با فساد قرار دارد. این سندیکا اعلام کرد: باید شورای حاکمیت که در رأس نظام قرار دارد در کنار شورای قانونگذاری انتقالی برای قانونگذاری و نظارت بر عملکرد نهادهای اجرایی و همچنین دولت انتقالی مدنی تشکیل شود. این سندیکا خواهان توقف فوری جنگ در این کشور شد.
محاکمه البشیر
همزمان با این اتفاقات، نایما الباگیر، خبرنگار ارشد شبکه آمریکایی سی‌.ان‌.ان خبر داد روند محاکمه عمر البشیر، رئیس‌جمهور برکنار شده سودان به همراه دیگر عناصر ارشد دوره او در روزهای آینده رسما آغاز خواهد شد. این رسانه به نقل از منابع مطلع گزارش داد که اتهام رئیس‌جمهور برکنار شده و دیگر عناصر دوره البشیر، فساد و دست داشتن در کشتن معترضان سودانی است و آنها به این اتهام محاکمه خواهند شد.
در همین حال، گزارش شبکه‌های داخلی سودان نشان می‌دهد دیگر اعضای خانواده البشیر اوضاع و احوال مشخصی ندارند. گفته می‌شود همسر و فرزندان عمر البشیر پیش از سقوط حکومت، به جوبا پایتخت سودان جنوبی سفر کرده‌اند و عبدا... البشیر، برادر عمر البشیر نیز در ششم آوریل به سودان جنوبی رفته است.
بنابراین گزارش، همسر عمر البشیر قصد داشته از سودان جنوبی به سمت دبی برود، اما مقامات جوبا به او اجازه سفر نداده و گفته‌اند باید ابتدا به خارطوم بازگشته و از آنجا به دبی سفر کند. گزارش شده که با عدم اجازه دولت جوبا به خانواده عمر البشیر برای سفر به دبی، آنها در راه بازگشت به خارطوم هستند.

ماجرای عصای البشیر چه بود؟
عمر البشیر در سه دهه‌ای که بر سودان حکومت کرد، عصایی به همراه داشت که در بیشتر محافل رسانه‌ای و دیدارهای مردمی همراه او بود. البشیر به نشانه تهدید به آن اشاره و به نشانه شادی با آن می‌رقصید. تا جایی که عصا به یک علامت متمایز‌کننده‌ای تبدیل شد که او را از دیگر رهبران عرب جدا می‌کرد. حالا با کنار رفتن البشیر، داستان‌ها پیرامون این عصا بیش از پیش شده است. در همین راستا، شبکه خبری المیادین در گزارشی به داستان وجود این عصا در این سال‌ها در کنار البشیر اشاره کرد.
حیدر ابراهیم، جامعه‌شناس در این باره می‌گوید: عصا در سودان دلالت‌های دینی، اجتماعی و مردمی دارد. عصا با شیوه‌های تصوف مرتبط است، زیرا مشایخ و علمای اهل صوفیه در دوره‌های آموزشی عصا به همراه داشتند و کسی را که در تلاوت قرآن مرتکب خطا می‌شد با عصا تنبیه می‌کردند. حیدر می‌گوید: برخی از حکام و رهبران سودان در تاریخ معاصر به دست گرفتن عصا را ترویج دادند و از مشایخ تصوف می‌خواستند آن را متبرک کنند. همچنین عصا گاهی در دست افسران ارتش سودان هم دیده می‌شود که دلایل دینی ندارد و تنها به دلیل وجاهت اجتماعی از آن استفاده می‌کنند.

داوود رحیمی
بین‌الملل