گل سرخی به نام «صیاد»

صیاد که بود؟
امیر سپهبد علی صیادشیرازی سال 1323 در روستای کبودگنبد شهرستان درگز در استان خراسان رضوی متولد شد. وی سال 40 برای ادامه تحصیل به تهران آمد و سال 42 موفق به اخذ دیپلم شد. صیادشیرازیسال 52 برای تکمیل تخصص‌های امور توپخانه به آمریکا اعزام شد. او این دوره آموزشی را در ایالت اکلاهما، در منطقه‌ای نظامی، با موفقیت طی کرد و به ایران بازگشت. در سال‌های جنگ و اردیبهشت 66 به درجه سرتیپی ارتقا یافت. سرتیپ صیادشیرازی سال 67 در عملیات مرصاد که مرزهای غربی ایران مورد هجوم منافقین قرار گرفته‌بود، با طراحی عملیات نیروهای متجاوز را شکست داد.
سال‌ها پس از مرصاد، منافقین سال 78 صیادشیرازی را مقابل چشم فرزندش به شهادت رساندند. مجموعه مقالات اولین نشست کنفرانس بررسی دفاع مقدس، گردنه خان تا قله آربابا، خدا می‌خواست زنده بمانی، عاشق‌ترین صیاد، جلوه یار، عملیات شیندرا و ... عنوان برخی از کتاب‌هایی است که درباره شهید صیادشیرازی چاپ شده است.
ماجراجویی در «درکمین گل سرخ»
روایت «درکمین گل سرخ» کاملا غیرمنتظره و با یک تعلیق آغاز می‌شود. از آنجا که یک سرهنگ حکم بازداشت صیادشیرازی را صادر می‌کند و نمی‌داند چند روز بعد او ضامن جانش می‌شود. بعد قصه را با پدر صیادشیرازی که نظامی بوده ادامه می‌دهد تا برسد به کودکی و نوجوانی و جوانی صیاد؛ یعنی همان جایی که سرهنگ شعیبی درست در آستانه انقلاب، او را به‌عنوان یک نظامی به جرم فعالیت‌های انقلابی به بازداشتگاه می‌فرستد. چند روز بعد که انقلاب به ثمر می‌رسد جوانان انقلابی اصفهان می‌خواهند سرهنگ را اعدام کنند که صیادشیرازی شفاعتش را می‌کند. باقی قصه خواندنی مؤمنی، خواباندن غائله کردستان است و پاکسازی بانه و مریوان به دست صیاد شیرازی؛ رسیدنش به فرماندهی نیروی زمینی ارتش، فرماندهی عملیات‌های بزرگ جنگ، حضور موثر در آزادسازی هویزه و خرمشهر، انجام عملیات مرصاد و بعد شهادت گل سرخ داستان شهید صیاد شیرازی.
«در کمین گل سرخ» از زمان انتشار خود تاکنون کتاب موفقی بوده است. اثری در قالب زندگینامه‌ای که تمام ظرایف و نکات ویژه و مهم زندگینامه صیادشیرازی را در خود جای داده و می‌تواند تصویری واقعی از شهید به مخاطبان خود عرضه کند.
کتاب نخستین بار سال 1382 چاپ شده و اکنون چاپ بیست و دوم آن در بازار عرضه شده و جایزه کتاب سال دفاع مقدس را هم در هشتمین دوره این رویداد از آن خود کرده است.
«در کمین گل سرخ» در پنج بخش تنظیم شده و هر بخش خود دارای فصل‌هایی است. بخش اول از کودکی تا پیروزی انقلاب اسلامی، بخش دوم از پیروزی انقلاب اسلامی تا انتصاب به فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در 9 مهر 1360، بخش سوم دوران فرماندهی نیروی زمینی تا عملیات مرصاد و پایان جنگ، بخش چهارم دو سال پایانی جنگ و بخش پنجم که سرانجام نام دارد، عناوین بخش‌های این کتاب است.
نویسنده در این کتاب بزنگاه‌های مهم زندگی صیاد را به خوبی روایت کرده است. از عملیات‌های مهم گرفته تا درگیری‌هایی که شهید با بنی صدر پیدا می‌کند و او را به دادگاه نظامی می‌کشاند تا هر اتفاق مهم دیگری در لابه‌لای این اثر زندگینامه‌ای به گونه‌ای گنجانده شده که مخاطب می‌تواند با مطالعه آن بخش‌هایی مهم از تاریخ ایران معاصر را همراه با زندگینامه صیاد شیرازی از نظر بگذراند.
مومنی‌شریف، نویسنده کتاب این‌طور توضیح می‌دهد: نوشته با دو روایت نویسنده و خود شهید ارائه شده که روایت بخش‌های پیش از انقلاب از کتاب خاطرات سپهبد شهید صیادشیرازی و بخش‌های مربوط به کردستان و سال‌هایی از جنگ از کتاب ناگفته‌های جنگ و بخش‌های پایانی جنگ از کتاب یادداشت‌های ویژه شهید صیادشیرازی انتخاب شده. در غیر این موارد، اگر از منبع دیگری نوشته‌ای و سخنی از شهید آمده مأخذ آن ذکر شده، اما روایت نویسنده علاوه بر منابع
یاد شده، مبتنی است بر ساعت‌ها گفت‌وگو و نیز تحقیق و استفاده از منابع مکتوب قابل‌توجهی که فهرست بخشی از آنها در پایان کتاب آمده است.

یادداشت‌های سفر شهید صیاد‌شیرازی
شهید صیاد‌شیرازی هیچ‌گاه جنگ را پایان‌بخش فعالیت‌های خود نمی‌دید. از این‌رو در سال 1373، برای انتقال دانش و تجربیات جبهه و جنگش در دانشگاه افسری امام علی(ع) مشغول تدریس شد و سپس هیاتی را با عنوان «معارف جنگ» ایجاد کرد تا خاطرات رزمندگان را از مأموریت‌های میدانی و پژوهشی، مناطق عملیاتی و عوارض باقیمانده از جبهه‌های جنگ، ضبط و ثبت صوتی و تصویری کند تا در تهران تکمیل و مدون شوند. محسن کاظمی در این مجال، در سال 1374، فرصت یافت تا به‌عنوان وقایع‌نگار سفرهای میدانی با این هیات پیوند بخورد و در 9 سفر میدانی، حوادث را به‌صورت لحظه‌به‌لحظه به ثبت برساند. او علاوه بر این، با تیزبینی‌های خود تمام فعالیت‌ها، سخنرانی‌ها، گفتارها، خاطرات، روش‌های مدیریتی و حتی مناجات شبانه شهید صیاد‌شیرازی را ثبت کرد تا بعدها اثری که عرضه می‌کند، بر محور شخصیت شهید شیرازی استوار باشد. این یادداشت‌ها مربوط به مأموریت‌های میدانی و تحقیقاتی این گروه و باهدف ثبت دقیق برخی از وقایع جنگ ایران و عراق است. نویسنده به‌عنوان وقایع‌نگار در این سفرهای میدانی از کردستان تا خوزستان همراه این گروه بوده و علاوه بر ثبت خاطرات همراهان شهید صیاد‌شیرازی و عده‌ای از امرای ارتش ایران در مواردی نیز به ابعاد شخصیت تیمسار صیاد‌شیرازی پرداخته است.

ناگفته‌های جنگ
«ناگفته‌های جنگ» نوشته احمد دهقان شامل خاطرات شهید علی صیاد‌شیرازی در زمان جنگ تحمیلی است که شامل فعالیت‌ها و اقدامات درخشان او در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی و در زمان جنگ تحمیلی است. دهقان در ‌26 گفتار، خاطرات سپهبد شهید علی صیاد‌شیرازی، به همراه عکس‌هایی از عملیات‌هایی که وی در آنها شرکت داشته را به رشته تحریر درآورده است. قلم دهقان در این کتاب توانسته روایتی جذاب از گفتارهای شهید صیاد‌شیرازی ارائه کند، تا آنجا که چنانچه مخاطب مطلع نباشد که آنچه که می‌خواند گفتارهای یک فرمانده جنگی است خود را در برابر یک اثر داستانی می‌یابد. نکاتی که شهید صیاد‌شیرازی در این گفتارها بیان می‌کند مواردی است که تا پیش از انتشار در این کتاب گفته نشده و یا کمتر گفته شده است و این موضوع دلیلی شده برای این‌که کتاب عنوان ناگفته‌های جنگ را به خود بگیرد. «خاطراتی از پیروزی انقلاب اسلامی، مبارزه با منافقان و نیروهای‌ضد انقلاب در اوایل پیروزی انقلاب و طرح‌ریزی و شرکت در عملیات‌های‌ گوناگون به عنوان فرمانده، برای پاکسازی شهرها و مناطقی چون سنندج، بانه، جوانرود، اشنویه، بوکان و... از عوامل و نیروهای ضد‌انقلاب، بررسی نتایج جنگ با ضد‌انقلاب در کردستان، اختلاف شهید صیاد با رئیس‌جمهور وقت و...» از موارد مطرح شده در این کتاب است. این کتاب توسط دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری تدوین و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.

زینب مرتضایی فرد
فرهنگی