عصر جدید پایانی بر «ماه عسل»

شروع قصه ماه عسل

آیا تا به حال با خودتان فکر کرده‌اید چرا برخی برنامه‌ها یا مجموعه‌های تلویزیون با اقبال زیادی از سوی مردم رو‌به‌رو می‌شود، اما این قرعه به نام دیگر برنامه‌ها نمی‌افتد؟ مسلما این موضوع به هسته اصلی یک برنامه برمی‌گردد. برخی برنامه‌سازان علاقه‌مند هستند دست روی موضوعی بگذارند که نمونه آن در تلویزیون یا نبوده یا خیلی کم بوده است. ماه عسل یکی از این برنامه هاست که از این جنس برنامه نداشتیم، اما بعد از گل کردن ماه عسل و محبوبیتش در میان مردم، برنامه‌های دیگری هم با این موضوع روانه آنتن شدند.
اما ماه عسل با این‌که هر سال ماه رمضان روانه آنتن شده، به دلیل این‌که دست روی سوژه‌های خاص و منحصر به فرد گذاشته، باعث شده تا تاریخ مصرف این برنامه یک یا دو سال نباشد و هر سال بتواند خیل عظیمی از مردم را پای تلویزیون بنشاند. وقتی برنامه ساز درد مردم را بداند و با صداقت دست روی موضوعات بگذارد که حرف دل مردم باشد، طبیعی است که به دل مخاطب هم می‌نشیند.
قبل از این‌که برنامه ماه عسل در سال 86 روانه آنتن شبکه سه شود، برنامه‌های کوله پشتی و جزر و مد هم با ساختارهای متفاوت پخش شد که این برنامه‌ها توانست مخاطبان خودش را داشته باشد. تا این‌که پای ماه‌عسل به میان آمد. این برنامه تلویزیونی از اواسط دهه 80 از شبکه سه پخش شد و ایده اولیه آن هم متعلق به احسان علیخانی بود که پس از اجرای برنامه‌های مناسبتی همچون جزر و مد تصمیم گرفت خودش برنامه‌ای مستقل برای ماه رمضان بسازد و این‌گونه بود که ماه عسل متولد شد.
در واقع می‌توان گفت برنامه ماه عسل سنگ بنای اولیه را درست گذاشت و بر آن اساس این سازه به درستی بالا رفت و باعث شد تا این برنامه به محبوبیت و موفقیت برسد. بنابراین در ساخت هر اثر سوژه اولیه نقش مهمی در کل کار دارد و تیم برنامه‌ساز ماه عسل تلاش کردند تا سناریوی درست برای این برنامه بنویسند و طبق آن جلو بروند.

مهمانان جنجالی

احسان علیخانی در برنامه ماه عسل به دنبال آوردن چهره‌های مشهور نبود. او تلاشش را می‌کرد تا به همراه تیم نویسندگان، مهمانانی از دل مردم دعوت کند. مردمی که عادی هستند اما شنیدن قصه زندگی شان خالی از لطف نیست. اکثر مهمان‌های ماه عسل در زندگی خود با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند، اما همگی با امید، پشتکار و تلاش و مبارزه بر مشکلات غلبه کرده و به انسان‌های موفقی در زندگی خود تبدیل شده‌اند.
گاهی مهمانان این برنامه جنجال‌ساز شدند و حتی حضورشان در برنامه منجر به جریان‌سازی گسترده‌ای می‌شد که مردم فردای آن روز در کوچه و خیابان از مهمان برنامه تعریف می‌کردند، برخی مواقع هم تا مدت‌ها بعد از ماه رمضان ادامه داشت. در این باره می‌توان به حضور دختری اشاره کرد که مهمان ماه عسل 97 تلویزیون بود. او در این باره از یک ویروس به نام اچ‌پی‌وی خبر داد، ویروسی که خیلی از افراد جوامع بشری گرفتار آن شدند، اما بی‌خبر هستند و این بیشتر در کشورهای دیگر رایج است، اما احتمال این‌که در ایران هم رواج پیدا کند در ده سال آینده وجود دارد.
بعد از پخش این برنامه جریان زیادی شکل گرفت، زیرا مردم حرف از یک ویروسی می‌زدند که تا به حال نام آن را نشنیده بودند و نوع خطرناک آن به سرطان‌های رحم، زبان و ... منجر می‌شود. تعداد مهمانان جریان ساز ماه عسل کم نبودند و می‌توان از مهمانی گفت که تنها بازمانده سقوط هواپیما بود و بعد از بازگشت دوباره به حیات، مسیر زندگی اش را کاملا تغییر داده بود و نگاهش به خدا و دین متفاوت شد. یا یکی از مهمانان، خانواده‌ای بود که خانم خانه سال‌ها مبتلا به سرطان بود، اما همراهی و انگیزه همسرش باعث شد او با سرطان مبارزه کند و به‌‌رغم این‌که پزشکان گفته بودند دیگر آنها بچه دار نمی‌شوند، اما خدا به آنها فرزند داده بود.
یکی دیگر از مهمانان جنجال‌ساز این برنامه خانمی بود که چند روز در چاه گرفتار شده بود، اما به زندگی برگشت، حتی برنامه ماه عسل گاهی باعث خیر و برکت شده و مادر یا پدری را به فرزندشان رساند که سال‌ها از هم دور بودند و بی خبر، اما به واسطه این برنامه توانستند همدیگر را پیدا کنند. یکی دیگر از اتفاقات خوب برنامه، بخشیده شدن قاتل‌هایی که قتل غیرعمد داشتند از سوی خانواده‌های مقتول بود. در مجموع تعداد این جنس مهمانان کم نبودند.

یک کار گروهی منسجم
گروه سازنده برنامه ماه عسل هرسالی جایی نامشخص اطراق می‌کردند داخل سوله یا سالنی. البته جایی که دست هیچ بنی‌بشری بهشان نرسد. در واقع سعی می‌کردند از حواشی احتمالی به دور باشند. یکی از حسن‌های برنامه ماه عسل بودن یک گروه منسجم و متحد است که هر کس کار خودش را می‌داند و همه در یک گروه کنار هم کار می‌کنند. مثل یک تیم فوتبال! بنابراین همین گروه منسجم به کار خیلی کمک می‌کند.
گاهی در ساخت برنامه‌ها یا مجموعه‌ها شاهد هستیم هر فردی ساز خودش را می‌زند و همین باعث می‌شود ناهماهنگی در گروه بیداد کند و طبیعی است که این مساله به پایین آمدن کیفیت کار منجر می‌شود، حتی مخاطبان عام هنگام تماشای اثر متوجه این ناهماهنگی می‌شوند، اما عوامل سازنده در برنامه ماه عسل «من» نبودند و همه کلمه «ما» را صرف می‌کردند و همین موضوع در موفقیت کارشان سهم عمده‌ای داشته است.

3 اجرای نسبتا ناموفق

صندلی اجرای ماه عسل مجری‌های دیگری هم به خود دید. مانند زنده یاد حسن جوهرچی، محسن افشانی و علی ضیاء، اما به عقیده اکثریت مخاطبان ماه عسل بدون علیخانی هویت گذشته اش را داشت و نه حتی علیخانی بدون ماه عسل موفقیت گذشته‌اش را. البته در ابتدای مسیر، احسان علیخانی فقط مجری برنامه ماه عسل بود، اما در سال‌های اخیر علاوه‌بر اجرا، تهیه‌کنندگی هم بر عهده داشت.
البته از میان دیگر مجریان برنامه ماه عسل، اجرای بد محسن افشانی بسیار سر و صدا و کرد، زیرا بعد از این‌که چند قسمت از برنامه روی آنتن رفت، تصمیم مدیران بر این شد که دوباره احسان علیخانی برنامه را اجرا کند. افشانی بعد از شنیدن این خبر و عدم موفقیتش در هنگام خداحافظی روی آنتن زنده گریه کرد! در واقع گریه او در برنامه باعث شده بود تا فردای روز برنامه، مردم مرتب از گریه افشانی حرف بزنند که چرا چنین واکنشی داشته است! واکنش او تعجب بسیار زیادی از مخاطبان را در بر داشت.

نظرات هنرمندان درباره ماه عسل

در طول این سال‌ها هنرمندان در گفت‌وگو با رسانه‌ها نظراتی درباره برنامه ماه عسل داشتند. به‌همین دلیل نظرات برخی از آنها را بازنشر کردیم.

دانیال عبادی، بازیگر و مجری در خصوص جریان‌سازی مثبت بعد‌ از حضور مهمانان در این برنامه اعتقاد دارد که این موضوع بستگی به دیدگاه و برداشت مردم دارد و اعتقادات مردم برای خودشان محترم است و می‌تواند نگاه برخی منفی و برخی دیگر مثبت باشد و به عقیده من این مساله‌ای نسبی است. احسان بسیار حرفه‌ای کار می‌کند. او در اجرا بسیار مسلط و کاربلد است و می‌داند که چطور اجرا کند و کیفیت بالای اجرای او باعث شده مردم هم آن را دوست داشته باشند.

علی‌رام نورایی، بازیگر معتقد است در برنامه ماه عسل می‌توانیم با موضوعات عجیب و غریب که تازگی دارند، ارتباط برقرار کنیم. اجرای احسان علیخانی فوق‌العاده است، به همین دلیل بیننده‌های زیادی جذب برنامه می‌شوند و همه ساله علیخانی با این برنامه مهمان خانه‌های ما در ماه رمضان است. همچنین کیفیت برنامه هم سال به سال بهتر شده است.

علیرضا جلالی‌تبار بازیگر مجموعه‌های تلویزیونی بیان کرد: در یک برنامه تلویزیونی، مجری بخشی از یک فرآیند است، بنابراین اگر آن فرآیند درست باشد به همان شکل مجری نیز راه خود را پیدا می‌کند. در یک برنامه‌ای که مهمانان بسیاری حضور داشته و برخی از آنها مکمل مهمان‌های دیگر بودند، مجری با توانایی‌های خود استرس، اشتیاق، توازن و... آنها را هدایت می‌کند.

سعید سلطانی، کارگردان تلویزیون در خصوص برنامه ماه عسل عنوان کرد: در این برنامه سعی شده با ایجاد یک تعلیق، گذاشتن جلوه‌های مختلف، ایجاد فضای قضاوت و رسیدن به نتیجه برای خود بیننده رویکرد مثبتی دنبال می‌شود. برنامه ماه عسل بیننده را درگیر سوژه‌های مثبت یا منفی خود می‌کند، این برنامه‌سازی خصوصا با توجه به ابعاد و مضمون ماه مبارک رمضان قابل توجه و موفق است.

عباس غزالی، بازیگر سینما و تلویزیون گفت: برنامه ماه عسل در راستای هدف خود موفق عمل کرده است و توانسته همه سلیقه‌ها را در خود جای دهد ولی شاید بعضی‌ها این اتفاق را دوست نداشته باشند. احسان علیخانی و تصمیم‌گیرندگان عملکرد خوبی در ساخت این برنامه پر‌بیننده دارند. من به‌ شخصه ماه عسل را به‌خاطر نمایش تغییر و تحول در زندگی و نگرش برخی افراد و وقوع برخی اتفاقات در زندگی آنها بیشتر می‌پسندم.

دکورهای جذاب و غیرکلیشه‌ای
یکی از عناصر بسیار مهم در برنامه‌های تاک شو دکور است، زیرا نه‌تنها به جذابیت‌های بصری یک برنامه منجر می‌شود، بلکه می‌توان گفت ویترین برنامه هم محسوب می‌شود و هرچه ویترین برنامه در قالب ایده و طرح نو شکل گرفته باشد، مسلما بیشتر می‌تواند مردم را جذب کند. پیمان قانع، طراح دکور برنامه ماه عسل بود که هر سال یک دکور جدید را طراحی می‌کرد. البته او از طراحان دکور بسیار خوب در برنامه‌های تلویزیونی است که همیشه با فکر کارهایش را انجام می‌دهد. حسن او این است که به هیچ وجه دکورهایی که طراحی می‌کند کلیشه‌ای نبوده است، حتی هر سال دکور را به مثابه چیزی تشبیه می‌کرد و آن را می‌ساخت. به عنوان نمونه دکور سال93 را به شکل یک جعبه جواهر ساخته بود. او معتقد است بخشی از زیبایی و جذابیت دکور به ساخت و ساز آن برمی‌گردد. ماه عسل برنامه‌ای خاص و مورد توجه است، از مهمانانی خاص بهره می‌برد و مانند همه ویژگی‌های آن، دکور آن هم باید شکل و شمایلی خاص داشته باشد.

بیدار شدن وجدان خفته

این برنامه سعی داشت با تلنگرهایی که از طریق مهمانان مختلف به مخاطب می‌زد، وجدان شاید خفته‌ برخی بینندگان را بیدار کند. از آنجا که این برنامه در ماه رمضان پخش می‌شد، این موضوع بیشتر بر مردم تأثیر می‌گذاشت چراکه این ماه را به روزه‌داری و بیش از پیش به عبادات دینی می‌پردازند.
برنامه ماه عسل در بیش از ده سال که از عمرش می‌گذرد، تلاش کرد با آوردن سوژه‌های خاص به برنامه به مردم یادآوری کند که مهربانی کردن جای دوری نیست، همین بغل است که گاهی ما یادمان می‌رود. در حالی که هر روز از کنار افرادی عبور می‌کنیم که نیاز به کمک هر چند ناچیز ما دارند، اما نسبت به آنها بی‌توجه هستیم.
در واقع برنامه ماه عسل جریان‌سازی می‌کرد تا مردم به کمک همنوعان‌شان بروند. البته برنامه‌هایی از این جنس در تلویزیون زیاد بوده که در این باره می‌توان به جشن رمضان هم اشاره کرد که از شبکه پنج پخش می‌شد. ضمن این‌که در برنامه ماه عسل وقتی مهمانانی از دل مردم می‌آورد، تلاش می‌کرد تا الگوهای مردمی به مخاطب ارائه کند، الگوهایی که جنس زندگی‌شان دور از زندگی مردم نباشد و قابل لمس باشد. به همین دلیل موضوع برنامه مردمی بود.

غم و غصه هنگام افطار

ماه عسل یکی از پر حاشیه‌ترین و بحث‌برانگیزترین برنامه سال‌های اخیر تلویزیون ایران بوده است. موافقان و مخالفان آن دو سر طیف ایستاده‌اند و هر سال با آغاز ماه رمضان به مبارزه می‌پردازند. عده‌ای آن را موفق‌ترین برنامه تولیدی تاریخ سیما می‌دانند و عده‌ای دیگر آن را تلخ، تکراری و عبور از خط قرمزهای نابخشودنی.
افراد منتقد این انتقاد را به برنامه داشتند که چرا مرتب اشک مخاطبان را درمی‌آورد. در واقع ماه عسل از دید این افراد، یک برنامه پر از بغض و اشک است که نتیجه دیگری به همراه ندارد. به همین دلیل برخی مواقع این برنامه از فضای حزن و اندوه خارج می‌شد و مهمانانی دعوت می‌کرد که در لحظات منتهی به افطار شاد باشد.
البته احسان علیخانی سال 94 اعلام کرده بود که پیشنهادهای زیادی داشته برای این‌که ماه عسل را به صورت هفتگی ادامه بدهد اما خودش آن را قبول نمی‌کند، چون به نظرش بخش قابل توجهی از موفقیت آن را مدیون فضای ماه رمضان است.

عصر جدید احسان علیخانی

احسان علیخانی از چندی پیش با برنامه عصر جدید روی آنتن شبکه سه آمده است. برنامه‌ای که چهار داور دارد و فضایی فراهم کرده تا افراد شرکت‌کننده توانمندی‌هایشان را در این برنامه به گونه‌ای در معرض نمایش بگذارند. در این برنامه افراد متفاوتی حضور پیدا می‌کنند که استعدادهایشان را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهند.
اجرای این برنامه به عهده احسان علیخانی است. با توجه به این‌که علیخانی در برنامه جشنواره جام‌جم اعلام کرد که دیگر ماه عسل را نخواهیم داشت، پیش بینی می‌شود که او می‌خواهد ایده هایش را صرف برنامه عصر جدید کند تا از این طریق بتواند یک برنامه جدید را تبدیل به برند کند. البته این برنامه هم در شروع قسمت‌ها با انتقادهایی رو‌به‌رو شد که کپی‌برداری از برنامه‌های خارجی است، اما علیخانی تصمیم گرفته این برنامه را جلو ببرد تا از این طریق بتواند جایگاه دیگری در دل مخاطبان پیدا کند.

فاطمه عودباشی

رسانه