هرکه پولش بیش، دردش بیشتر؟

معافیت مالیاتی بازیگران
طبق دستورالعمل موضوع ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی تبصره (۳) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/80 (معافیت موضوع بند (ل) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون)، هنرمندان از جمله بازیگران مشمول بخشودگی مالیاتی هستند. بند (ج) این دستورالعمل که به فعالیت هنری اختصاص دارد، این گروه هم جزو معاف‌شدگان از مالیات هستند: «مجموعه فعالیت‌هایی که درفرآیند خلاقیت، تولید، تکثیر، اجرای صحنه‌ای، نمایش و توزیع آثار سینمایی، سمعی و بصری، موسیقایی، هنری ـ‌نمایشی، هنرهای تجسمی و مرمت و بازسازی آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی انجام می‌گردد.»
تهدید مالیاتی
با وجود این بخشودگی، بازیگران در سال‌های اخیر، چندان هم از مالیات در امان نبودند. نمونه‌اش تماس‌هایی بود که سال 91 از طرف اداره مالیات با برخی بازیگران گرفته و از آنها دعوت شد که مالیات خود را پرداخت کنند. آن‌طور که در تماشا آمده بود، این دعوت‌ها و صحبت‌ها چندان هم شکل محترمانه و صمیمانه نداشته و بیشتر به توهین شباهت داشت.
رویا تیموریان در این‌باره گفته بود: «با لحنی زننده و نامتناسب با شؤون بازیگر به ما می‌گویند باید این مالیات را بپردازید و این یک حکم قطعی است. وقتی به آنها می‌گوییم قانون ما را از پرداخت مالیات معاف کرده، می‌گویند قانون بی‌خود کرده است.» امیرحسین رستمی و کامران تفتی از جمله بازیگرانی بودند که آن سال به ترتیب 15 میلیون تومان و 20 میلیون تومان برای آنها مالیات بریده شد، آن هم باوجود قانون بخشودگی مالیات. رستمی اشاره کرد که دوستان اداره مالیات گفته‌اند اگر مالیات را ندهد، او را ممنوع‌الخروج می‌کنند!
ضرورت پرداخت مالیات
اغلب بازیگران و جامعه سینمایی، درآمد چندان بالایی ندارند و میزان درآمد آنها همسطح دستمزدهای متعارف موجود در دیگر مشاغل جامعه است. ضمن این‌که شاید به دلیل عدم ثبات کامل شغلی در سینما و فعالیت هرازگاهی هنرمندان شاغل در این حرفه، تعیین مالیات و اعمال آن برای اغلب سینماگران که کار فرهنگی می‌کنند منصفانه نباشد. اما می‌دانیم درصد کمی از بازیگران و ستاره‌های سینما، برای هر حضور سینمایی و بازی در هر فیلم، دستمزدهای چندصدمیلیونی و حتی میلیاردی دریافت می‌کنند، بدون این‌که سهم مالیاتی خود را بپردازند، چون قانون آنها را از پرداخت مالیات معاف کرده است. در این میان به نظر می‌رسد باید میان ستاره‌های پرکاری از این دست که با دریافت دستمزدهای خیلی بالا مدام از این پروژه به پروژه دیگر می‌روند و آن جماعت زیاد بازیگرانی که به زحمت سالی یکبار آن با دستمزد پایین می‌گیرند، تفاوتی قائل شد. دریافت مالیات از این ستاره‌ها یا تعیین سقف دستمزد معقول و منطقی در این زمینه، از جمله راهکارهای مبتنی بر عدالت اجتماعی و اقتصادی است که کمیسیون فرهنگی مجلس و مسؤولان ارشاد و سازمان سینمایی می‌توانند با جدیت بیشتری به آن فکر و عمل کنند. طبیعی است باقی بازیگران و هنرمندان، همچنان باید مشمول اهمیت به نگاه فرهنگی شوند و به شرط تکمیل اظهارنامه مالیاتی، از پرداخت مالیات معاف باشند.
به سمت اصلاح قانون
در این روزها که بحث تغییر قانون معافیت مالیاتی درباره بازیگران با دستمزدهای بالا و نجومی شدت گرفته، اطلاع از نظرات اعضای کمیسیون فرهنگی و اقتصادی مجلس می‌تواند تعیین‌کننده باشد. محمداسماعیل سعیدی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی و زهرا سعیدی، نماینده مجلس و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس اخیرا در گفت‌وگو با صبح نو، صحبت‌هایی در این‌باره انجام دادند. محمداسماعیل سعیدی ضمن تاکید براصلاح قانون در این زمینه در این خصوص گفت: باید درباره تمام مشاغل سقفی مشخص شود که هرکس بیش از آن دستمزد داشته باشد موظف به پرداخت مالیات شود. تمام کسانی که با استفاده از منابع عمومی به شهرت رسیده‌اند باید حق و حقوق ملت را بپردازند. ما در مجلس مالیات بردرآمد ستاره‌های سینما را پیگیری خواهیم کرد. زهرا سعیدی هم در بخشی از حرف‌هایش گفت: تاکنون هیچ گزارشی درباره مالیات بازیگران پردرآمد به دست ما نرسیده است. طرح مالیات بر عایدی را با گزارش‌های تشکل‌های مردم‌نهاد پیگیری کردیم. با رعایت اخلاق باید از طریق قانونی بحث درآمدهای بالایی را که مشمول مالیات نیستند، پیگیری کنیم.
بخشش مالیاتی به شرط پرکردن اظهارنامه
داریوش باباییان، تهیه‌کننده سینما درباره سازوکار فعلی مالیات بازیگران و اهل سینما به جام‌جم گفت: در حال حاضر قانون بخشودگی از مالیات برای هنرمندان و سینماگران وجود دارد، منتهی باید آنها هر سال اظهارنامه خود را به اداره دارایی ارائه کنند و کارکرد خود را بنویسند. اما اخیرا خیلی از هنرمندان، این اظهارنامه‌ها را تکمیل و ارائه نکرده‌اند. وقتی گزارش در اداره مالیات نباشد و روشن شود که این هنرمند، به‌عنوان مثال پنج کار در سال انجام داده است، دیگر شامل بخشودگی مالیاتی نیست و چون مرتکب خلاف شده، مالیات را با جریمه از او خواهند گرفت. اما اگر هنرمندان اظهارنامه‌های خود را ارائه کرده باشند، مشمول پرداخت مالیات نخواهند شد. این وضع فعلی است، مگر این که مجلس مورد دیگری را تصویب کند و از این بخشودگی بگذرد.
این تهیه‌کننده افزود: در این شرایط کاری به این ندارند که یک بازیگر دستمزد بالایی می‌گیرد یا دستمزد پایینی دریافت می‌کند، او به محض ارائه اظهارنامه شامل بخشودگی مالیاتی می‌شود. مگراین‌که اظهارنامه ندهد و از آن فرار کند، آن موقع هم بخشودگی‌اش از بین می‌رود و هم جریمه می‌شود. بنابراین قانونی وجود ندارد که بگویند فلان بازیگری که یک میلیارد تومان می‌گیرد، مالیات دهد و آن بازیگری که یک میلیون تومان می‌گیرد، مالیات ندهد. چنین چیزی نداریم. باباییان در این خصوص ادامه داد: شک نکنید که مطرح شدن دستمزدهای بالای برخی بازیگران، بار روانی منفی در جامعه و در این وضع اقتصادی دارد. این در دنیا هم مرسوم است کسی که پول بیشتری می‌برد، باید مالیات خود را بپردازد. به فرض می‌گویند حقوق باباییان یک میلیون و 500 هزار تومان است و تا زیر حقوق دو میلیون و 300 هزارتومان، مالیات تعلق نمی‌گیرد. اما قانون می‌گوید وقتی حقوقم شد چهار میلیون یا هشت میلیون تومان، به‌صورت درصدی باید مالیات پرداخت کنم. باید برای ماجرای دستمزدها و درآمدزایی افراد پردرآمد هم این اتفاق بیفتد. امیدوارم در این زمینه به یک جمع بندی درستی برسند که به کسی ظلم نشود. مالیات چیزی است که به صندوق دولت کمک می‌کند.
بعد از این هم نگیرند!
مجید مظفری، بازیگر سینما و تلویزیون درباره قانون بخشودگی مالیاتی بازیگران و احتمال تغییر آن به جام‌جم گفت: ما که خودمان هر سال، اظهارنامه مالیاتی را تکمیل و به اداره مالیات ارائه می‌کنیم. البته نسل من الان کمتر کار می‌کند و خرج‌های سالانه خود را درنمی‌آورد. خوشبختانه زمان فعالیت جوان‌هاست که خوب هم کار می‌کنند. منتها آن چیزی که وجود دارد و چندان به آن توجه نمی‌شود، این است که برخی بازیگران، بیرون از بازیگری از شهرت خود استفاده می‌کنند و فعالیت‌های تبلیغاتی و تجاری انجام می‌دهند. اطلاع ندارم که آیا پرداخت مالیات، شامل این افراد می‌شود یا نه.
این بازیگر پیشکسوت ادامه داد: اما درمجموع درآمد هنر و بازیگری، کارگردانی و نویسندگی و ... چندان بالا نیست که بخواهند مالیات بپردازند. فقط درصد کمی از هنرمندان، درآمد خیلی خوبی دارند. آن هم همان‌طور که گفتم بیشتر مربوط به زمانی است که فعالیت‌های مالی دیگری در رابطه با هنر انجام می‌دهند. مظفری در پاسخ به این که آیا نباید تفاوتی میان ستاره‌هایی با دستمزدهای خیلی بالا با دیگر بازیگران در زمینه پرداخت مالیات قائل شد، گفت: ممکن است سوءتفاهم پیش بیاید، نمی‌خواهم از آنها مالیات بگیرند و از ما نگیرند. این دیگر به تشخیص کارشناسان برمی گردد که درآمد طبیعی یک هنرمند و یک بازیگر در طول سال چقدر است. پس از مشخص شدن این سطح از درآمد، می‌توان برای درآمدهایی بالاتر از آن، تعیین تکلیف کرد.
این بازیگر افزود: در مجموع، 99 درصد هنرمندان درآمد بالایی ندارند و تنها یک درصد ممکن است درآمد خیلی بالایی داشته باشند. اگر از آنها هم مالیات بگیرند و تبعیض قائل شوند، ممکن است مشکلات دیگری به وجود بیاید. به نظرم همانطور که تا حالا مالیات نگرفته‌اند، بعد از این هم نگیرند! (می‌خندد)

امید رحمانی
فرهنگ و هنر