اکسیژن به نرخ هوای آلوده

بیشتر فروشندگانی که مغازه‌هایشان در گوشه و کنار سه‌راه جمهوری قرار گرفته است، این موضوع را تایید می‌کنند. امیر، که در طبقه همکف یکی از مجتمع‌های تجاری معروف سه‌راه جمهوری تجهیزات کمک‌‌تنفسی می‌فروشد، یکی از این فروشندگان است.
خودش در میان انواع کپسول‌های فولادی و آلومینومی اکسیژن نشسته است و کارگرش کارتن‌های دستگاه‌های کمک‌تنفسی الکتریکی را یکی‌یکی روی یکدیگر می‌چیند. «از ماه آبان به بعد که آلودگی هوا تشدید می‌شود، درخواست مردم نیز برای خرید تجهیزات کمک‌تنفسی به‌خصوص کپسول اکسیژن افزایش پیدا می‌کند. در این میان واردکنندگان این کپسول‌ها نیز هر جور که دلشان می‌خواهد روی آن قیمت می‌گذارند.»
امیر برای اثبات حرف‌هایش، قیمت کپسول‌های ده لیتری اکسیژن در اواخر تابستان امسال را با قیمت کنونی این کپسول‌ها مقایسه می‌کند. «من این کپسول‌ها را در ماه شهریور به قیمت 150هزار تومان از واردکننده می‌خریدم و 180 هزار تومان به مشتری می‌فروختم، اما اوایل دی، یعنی بار آخری که این کپسول‌ها را تهیه کردم، 400 هزار تومان برای هر کپسول پول دادم و به قیمت 440 هزار تومان هم می‌فروشم.»
در میان فروشندگان تجهیزات پزشکی، امیر تنها کسی نیست که افزایش قیمت تجهیزات کمک‌تنفسی در ایام تشدید آلودگی هوا را تایید می‌کند، بلکه در این بازار افراد دیگری را نیز می‌توان پیدا کرد که روی این موضوع صحه می‌گذارند. آقای محسنی از جمله همین افراد است. مردی که فروشگاه نسبتا کوچکش در انتهای یکی از کوچه‌های باریک خیابان ولیعصر، کمی پایین‌تر از خیابان جمهوری قرار گرفته.
وقتی از محسنی درباره افزایش قیمت تجهیزات کمک‌تنفسی در فصل‌های سرد سال می‌پرسیم، او به مانومترهای گوشه مغازه‌اش اشاره می‌کند که یکی از قطعات مهم تجهیزات کمک تنفسی است. « این مانومترها را ببین. اینها به کپسول‌های اکسیژن وصل می‌شوند و برای تنظیم فشار گاز خروجی از کپسول‌های اکسیژن کاربرد دارند. مانومترها هم انواع چینی دارند و هم انواع ایرانی. اما امسال در عرض کمتر از شش ماه، هم قیمت نمونه‌های ایرانی بالا رفته و هم قیمت نمونه‌های چینی. مثلا تابستان قیمت مانومترهای ایرانی بین 40 تا 50 هزار تومان بود، اما اکنون این مانومترها بین 90 تا 140 هزار تومان فروخته می‌شوند، مانومترهای چینی هم در این مدت از حدود صدهزار تومان به 200 تا 250 هزار تومان رسیده‌ است.»
نفس‌های وابسته به نرخ دلار
اما در میان بیمارانی که با مشکلات تنفسی دست و پنجه نرم می‌کنند، افرادی هستند که حتی با استفاده از کپسول‌های اکسیژن نیز نمی‌توانند به‌راحتی نفس بکشند و برای برطرف شدن مشکلات تنفسی‌شان باید از تجهیزات کمک‌تنفسی الکتریکی استفاده کنند.
دستگاه اکسیژن‌ساز متداول‌ترین این تجهیزات است که برای افزایش خلوص اکسیژن موجود در هوا و هدایت اکسیژن خالص به ریه بیماران تنفسی به کار می‌آید. همچنین می‌توان از سی‌پپ و بای‌پپ به عنوان دستگاه‌هایی رایج در میان تجهیزات کمک‌تنفسی نام برد. این دو دستگاه مورد نیاز افرادی است که هنگام خواب دچار اختلالات تنفسی شدید می‌شوند.
استفاده از این دستگاه‌ها، تابستان و زمستان نمی‌شناسد، زیرا مشکلات ریوی بیمارانی که به آنها احتیاج دارند، دائمی است و هوا پاک باشد یا آلوده، این بیماران نای نفس کشیدن عادی را ندارند. اما با وجود این، باز هم هر سال افزایش قیمت زمستانه تجهیزات کمک‌تنفسی، گریبانگیر این دستگاه‌ها نیز می‌شود.
البته افزایش قیمت این دستگاه‌ها در زمستان امسال، با شیب بسیار بیشتری از سال‌های قبل اتفاق افتاده است که به نظر می‌رسد در کنار شوک روانی ناشی از تشدید آلودگی هوا، وقوع اتفاق مهم دیگری نیز در چندبرابر شدن قیمت دستگاه‌های کمک‌تنفسی در ماه‌های اخیر، مؤثر بوده باشد.
در این میان، وقتی پای صحبت‌های فروشندگان تجهیزات پزشکی می‌نشینیم، می‌فهمیم که سرنخ این افزایش قیمت غیرمنتظره مانند خیلی از گرانی‌های دیگر سال 97، در دستان دلار است که این روزها در بازار تجهیزات پزشکی نیز قدرت‌نمایی می‌کند.
آقای رضوی، یکی دیگر از فروشندگان سه‌راه جمهوری: «‌کالاهای مختلف بازار تجهیزات پزشکی از جمله دستگاه‌های کمک‌تنفسی، به این دلیل افزایش قیمت داشته‌اند که دولت از ماه تیر به بعد دیگر به واردات هیچ‌کدام از این تجهیزات ارز دولتی اختصاص نداد و همین موضوع باعث شد قیمت این محصولات در کمتر از شش ماه، دو تا سه برابر شود.»
از سوی دیگر به گفته این فروشنده، چون نظارت دقیقی روی بازار تجهیزات پزشکی وجود ندارد، در ماه‌های اخیر بعضی از واردکنندگان و فروشندگان این بازار، قیمت این تجهیزات را حتی بیشتر از مابه‌التفاوت نرخ ارز آزاد و دولتی بالا برده‌اند.
رضوی برای حرف‌هایش شاهد مثال هم می‌آورد: «قیمت دستگاه‌های اکسیژن‌ساز چینی ما تابستان امسال بین دو میلیون تا دو میلیون و 400هزار تومان بود، اما امروز قیمت این دستگاه‌ها به چهار میلیون و 800 هزار تا پنج میلیون و 500 هزار تومان رسیده است. همچنین دستگاه‌های اکسیژن‌ساز آمریکایی که شش ماه پیش بین شش تا هشت میلیون تومان قیمت داشتند، امروز بین 15 تا 20 میلیون تومان فروخته می‌شوند.»
البته همه دستگاه‌های کمک‌تنفسی الکتریکی موجود در بازار، خارجی نیست و در چند سال گذشته، ایرانی‌ها نیز توانسته‌اند به این بازار راه پیدا کنند و دستگاه‌هایی مانند اکسیژن‌ساز، سی‌پپ و بای‌پپ را بسازند. اما براساس صحبت‌های فروشندگان بازار تجهیزات پزشکی در ماه‌های گذشته قیمت نمونه‌های ایرانی این دستگاه‌ها نیز بیش از دو برابر شده است، به‌عنوان مثال، شش ماه پیش یک دستگاه بای‌پپ ایرانی حدود چهار میلیون و 300 هزار تومان فروخته می‌شد، اما امروز قیمت آن از ده میلیون تومان نیز بالاتر رفته است.
آشفته‌بازار تجهیزات پیش چشم ناظران
برخی فروشندگان تجهیزات پزشکی اذعان دارند قیمت کالاها در بازار تجهیزات پزشکی، زیر دید نظارتی دستگاه‌های مربوط نیست و به همین دلیل، برخی سودجویان براساس نیاز مبرم خانواده‌های بیماران به این تجهیزات، کالاهایشان را با قیمت‌های بسیار بالاتر از قیمت واقعی به مردم می‌فروشند. این اتفاق باعث ایجاد فشار مضاعف بر بیمارانی شده است که به این تجهیزات حتی بیشتر از انواع داروها برای حفظ جانشان نیازمندند. از سوی دیگر، برداشته شدن ارز دولتی از روی تجهیزات کمک‌تنفسی، نشان می‌دهد برخی سیاستگذاران تا چه حد نسبت به سلامت بیماران ریوی بی‌تفاوتند.
در این شرایط، خانواده‌های بیماران تنفسی که برخی از آنها در تنگنای معیشتی این روزها، در خرج روزمره خود نیز مانده‌اند، ناچارند به جای این که نیاز بیمار خود را با دستگاه‌های نو و با کیفیت برطرف کنند، به خرید تجهیزات بی‌کیفیت و دست دوم روی بیاورند. اتفاقی که می‌توان با اندکی سرک کشیدن به سایت‌های اینترنتی فروش اجناس دست دوم و دیدن آگهی‌های پرشمار خرید و فروش کپسول اکسیژن و دستگاه اکسیژن‌ساز از رواج آن مطمئن شد. اگر هم در این اوضاع خانواده‌ها نخواهند تجهیزات کمک‌تنفسی مورد نیاز بیمارشان را از این سایت‌ها تهیه کنند، باید کفش‌های آهنی به پا کرده و بازار تجهیزات پزشکی را آن‌قدر بگردند تا گرفتار سودجویانی نشوند که کالاهایشان را با قیمت‌های دلخواه خود عرضه می‌کنند.

رونق بازار اسپری‌های فریبنده

چند سالی است که در کنار کپسول‌های اکسیژن و دستگاه‌های کمک‌تنفسی که برای بیمارانی با مشکلات تنفسی حاد کاربرد دارند و بیشتر در بازار تجهیزات پزشکی عرضه می‌شوند، اسپری‌های کوچکی نیز به‌عنوان اکسیژن همراه به داروخانه‌ها راه پیدا کرده‌اند که کاربردشان بیشتر برای رفع نفس‌تنگی‌های مقطعی است.
در این سال‌ها بازار اسپری‌های اکسیژن همراه به دلیل تبلیغات کاذبی که درباره آنها انجام می‌شود، رونق خاصی پیدا کرده است. در این تبلیغات معمولا گفته می‌شود با استفاده از این اسپری‌ها، می‌توان به جنگ آلودگی هوا رفت و در هوای آلوده نفس راحت‌تری کشید. این در حالی است که بیشتر متخصصان ریه تاکید دارند استفاده از اسپری‌های اکسیژن همراه هیچ تأثیری روی بهبود تنفس در هوای آلوده ندارد، اما با این حال، هنوز هم این باور نادرست در میان برخی افراد رواج دارد و به همین علت، معمولا در روزهای تشدید آلودگی هوا، فروش این اسپری‌ها چند برابر می‌شود و قیمتشان بالا و بالاتر می‌رود.
این موضوعی است که متصدی یکی از داروخانه‌های معروف تهران با ما در میان می‌گذارد و می‌گوید: قیمت اسپری‌های اکسیژن همراه زمستان گذشته 9000 تومان بود و تابستان امسال ابتدا به 12 و بعد به 15 هزار تومان رسید. اما اکنون با افزایش آلودگی هوا و رونق بازار این اسپری‌ها، قیمتشان به 20 هزار تومان هم رسیده است.

محمدحسین خودکار

جامعه