ایران، چگونه تولیدکننده تیلاپیا شد

تا سال گذشته تولید ماهی تیلاپیا در کشور ممنوع بود و مسؤولان عنوان می‌کردند به دلیل تهاجمی بودن این ماهی نمی‌توان آن را در آب‌های آزاد پرورش داد، اما کارآفرینان تصمیم گرفتند تولید این ماهی را در استخرها و مناطق محصور به عهده بگیرند. دکتر خضرا... حیدرزاده، مسؤول هلدینگ کشاورزی بنیاد تعاون سپاه در گفت‌وگو با جام‌جم درباره چگونگی تولید ماهی تیلاپیا در بافق یزد توضیح داد و تصریح کرد: به نتیجه رسیدن تولید تنها برای هدفی است که دنبال می‌کنیم و آن هم ریل‌گذاری اقتصاد مقاومتی است.
ابتدا در مورد فعالیت هلدینگ کشاورزی که مسؤولیت آن را به عهده دارید توضیح دهید و بعد برسیم به مباحث دیگر.
مجموعه ما یک مجموعه اقتصاد مقاومتی وابسته به بنیاد تعاون سپاه است که مأموریت و رسالت اصلی آن ریل‌گذاری اقتصاد مقاومتی در بخش‌های مختلف است. در راستای تحقق بخشیدن به این موضوع اقدام به الگوسازی برای طرح‌های اولویت‌دار کشاورزی کردیم که عمده آنها مربوط به کالاهای اساسی است. از تولید گوشت قرمز و آبزی‌پروری و اصلاح نژاد دام گرفته تا بحث سلامت غذایی مردم همه در بخش‌های مختلف مورد بررسی و تولید قرار دارند. البته نباید منکر ظرفیت و منابع بالقوه‌ای که در کشور وجود دارد شد و همین ظرفیت در کشور باعث شده تا بتوانیم در ریل‌گذاری اقتصاد مقاومتی عملکرد بهتری داشته باشیم.
ماهی تیلاپیا که در طول سال‌های گذشته با چالش‌های زیادی همراه بود، اکنون به مرحله تولید و عرضه در کشور رسیده است. دلیل این‌که هلدینگ کشاورزی سپاه به تولید و پرورش ماهی پرداخته چه بود؟
اولین موضوعی که در این زمینه وجود داشت، کاهش وابستگی غذایی به خارج و جلوگیری از خروج ارز بود. ماهی تیلاپیا در سبد غذایی بیش از یک‌سوم مردم جهان قرار دارد و تولید آن می‌تواند تا حدی زیادی به اقتصاد کشور کمک کند. جالب است بدانید 135 کشور، تولیدکننده ماهی تیلاپیا در جهان هستند اما 79 درصد این نوع ماهی در آسیا پرورش می‌یابد که متاسفانه سهم ایران صفر است. مصر، فیلیپین، اوگاندا، اندونزی و تایلند تولیدکنندگان اصلی این نوع ماهی هستند که حجم عظیمی از نیاز کشورها توسط آنها تأمین می‌شود. تا سال گذشته ممنوعیت پرورش این ماهی به دلیل تهاجمی بودن آن وجود داشت، اما با مذاکراتی که با سازمان شیلات و سازمان محیط زیست داشتیم، توانستیم آنها را برای پرورش این نوع ماهی قانع کنیم. بر این اساس طرح پرورش ماهی تیلاپیا را به صورت یک الگو در بافق یزد تعریف کردیم.
چرا بافق یزد را برای پرورش ماهی انتخاب کردید؟
به این دلیل که این ماهی در زمین‌هایی که لب‌شور است، رشد بهتری دارد. تیلاپیا مقاومت زیادی در برابر بیماری‌ها دارد و رشد آن بسیار سریع است. به طوری که طی هفت ماه یک بچه ماهی ده گرمی به 700 گرم تبدیل خواهد شد. از سوی دیگر می‌تواند جایگزین مناسب گوشت قرمز باشد. در اردیبهشت سال گذشته فعالیت خود را آغاز کردیم و در دهه فجر همان سال برداشت اولیه انجام شد. این استخر ماهی 300 تن ظرفیت دارد و از سیستم مزرعه تا سفره بهره می‌برد. اولین ماهی‌های تولیدی مستقیما به بازار عرضه منتقل شد و در دسترس مردم قرار گرفت.
از میزان واردات این نوع ماهی اطلاع دارید؟
سالانه ده تا 12 هزار تن ماهی تیلاپیا به صورت فیله شده وارد می‌کنیم که قیمت هر کیلوگرم آن در بازار مصرف 25 هزار تومان است. طبق تحقیقاتی متوجه شدیم که طعم و مزه این نوع ماهی به ذائقه ایرانی‌ها نزدیک است و پروتئین زیادی دارد. به همین منظور تولید و پرورش آن را در برنامه‌های خود قرار دادیم.
در صحبت‌هایتان اشاره کردید برای کاهش وابستگی به خارج تولید ماهی تیلاپیا را پرورش دادید. چه زمانی ایران از واردات این نوع ماهی بی‌نیاز می‌شود؟
تا سه سال آینده قطع واردات خواهیم داشت. هدف ما پایین آوردن ریسک پرورش ماهی و حضور بخش خصوصی در این زمینه است که به یاری خدا موفق بودیم و چند سرمایه‌گذار از بخش خصوصی در تناژ بالا اقدام به پرورش این ماهی کردند.
به غیر از بافق یزد، برنامه تولید در استان‌های دیگر هم دارید؟
مجوز تولید ماهی تیلاپیا در چهار استان کشور صادر شده و به دنبال این هستیم که تعداد استان‌ها را به 12 برسانیم. اراضی و استخرهای مناسب و همچنین صنایع تبدیلی دیگری که می‌تواند در کنار تولید ماهی تیلاپیا شکل بگیرد، تولید آن را اقتصادی می‌کند.