این زانو دیگر زانو نمی‌شود !

آرتروز به معنای خراب شدن غضروف است. افراد بالای 50 سال به دلیل کهولت سن و شیوه نادرست زندگی در گروه خطر قرار دارند و به میزان زیادی مفصل‌های‌شان خراب می‌شود.
چرا آرتروزی می‌شویم؟
از جمله عوامل موثر در بروز این بیماری می‌توان به این موارد اشاره کرد:
خم و راست کردن زیاد غضروف‌ها به بهانه بلند شدن و نشستن
بالا و پایین رفتن مداوم از پله‌ها
اضافه وزن
تصادف‌، برخورد یا ضربه‌ها
روماتیسم (در این بیماری نوار سینوال که اطراف مفصل‌ها قرار دارد، ضخیم می‌شوند و به غضروف‌ها آسیب می‌رساند)
مصرف کورتون و داروهای غیرمجاز ورزشی
جوان‌ها هم در خطرند
مشکل دیگر آسیب‌های مفصل زانو، پیچ‌خوردگی‌های حین ورزش و آسیب به رباط مینیسک زانو است. هنگام بروز این مشکل، شخص معمولا حین ورزش یا حرکت سریع، صدای تق در زانو می‌شنود و بعد شاهد ورم آن است. تشخیص این بیماری با معاینه ام.آر.آی
صورت می‌گیرد. درمان آن معمولا نیاز به آرتوسکوپی دارد. در صورت تشخیص پزشک متخصص با تعبیه دو سوراخ در زانو به وسیله دوربین داخل زانو را دیده و بازسازی انجام می‌شود. فردای انجام عمل بیمار می‌تواند به سرکار برود و بعد از شش ماه هم می‌تواند دوباره ورزش کند. پیشگیری همیشه بهترین راه است و جوانان برای پیشگیری باید وزن خود را کنترل کنند و برنامه ورزشی منظمی شامل دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی و شنا داشته‌باشند. بیشتر روی صندلی و کمتر روی زمین بنشینند. این نکته را هم بدانید که کوهنوردی و پیاده‌روی آسیبی به مفاصل نمی‌رساند و اگر به این ورزش‌ها علاقه دارید می‌توانید از آنها لذت ببرید.
جراحی؛ قدم آخر
درست است که درد ناشی از مشکلات زانو بسیار آزاردهنده است اما بیمار باید ابتدا درمان‌های دارویی و شیوه‌های غیرجراحی مانند ورزش، فیزیوتراپی و تقویت عضلات را امتحان و در نهایت سراغ جراحی برود. زمانی توصیه به جراحی می‌شود که زانو خشک شده باشد و بیمار ‌نتواند مفصل خود را تکان دهد. قبل از انجام عمل جراحی باید آزمایش‌های مناسب انجام شود. این جراحی معمولا برای افراد با سنین بالا صورت می‌گیرد و به همین دلیل باید شمارش گلبول خون، بررسی کلیه‌ها، کبد، قلب و آزمایش ادرار صورت بگیرد.
در اتاق عمل چه می‌گذرد؟
برای تعویض مفصل جراح برشی به اندازه 8 تا 12 سانتی‌متر ایجاد می‌‌شود، بافت و استخوان‌های اضافی روی زانو برداشته می‌شود تا بتوان بافت صافی در زانو ایجاد کرد و سپس مفصل مصنوعی یا همان پروتز به استخوان ران و ساق‌‌پا، عضلات زانو و تاندون متصل می‌‌شود. گاهی اوقات 24 ساعت یا حتی یک هفته بیمار دچار خونریزی می‌شود. به طور میانگین بیمار بین سه تا پنج روز در بیمارستان بستری می‌شود.
نکات مهم بعد از جراحی
به منظور جلوگیری از عفونت آنتی‌بیوتیک و برای جلوگیری از لخته شدن خون نیز داروهای ضد انسداد تجویز می‌شود که مصرف به موقع آن اهمیت بالایی دارد. بیمار در روز اول بعد از جراحی باید حرکت کند که ابتدا ممکن است دچار سرگیجه شود. درباره فعالیت مناسب بعد از عمل حتما از متخصص‌تان سوال کنید تا حرکات را بدرستی انجام دهید. بهتر است برای کاهش عوارض بیماری غذای پر نمک میل نکنید. بیمار بعد از سه روز از انجام جراحی می‌تواند به انجام فعالیت‌های معمولی چون استحمام بپردازد. تورم و کبودی بعد از جراحی طبیعی است بنابراین نگران نباشید اما اگر محل تورم‌ها قرمز شود، مشکل را با پزشک در میان بگذارید. بیمار بعد از چند هفته به راحتی می‌تواند حرکت کند اما هنوز برای روند بهبودی نیاز است سه تا شش ماه زمان صرف شود. بعد از این مدت می‌توانید دوچرخه‌سواری یا شنا انجام دهید. تا یک ماه بعد از عمل جراحی نباید فعالیت‌های شدید انجام دهید و توصیه می‌شود که به مدت دو ماه رانندگی نکنید.
کیفیت پروتزها در سایه تحریم
بسیاری از بیماران این روزها نگران کیفیت مواد استفاده شده در اتاق عمل هستند که در این‌باره بهتر است بگوییم، پروتزهایی که در ایران استفاده می‌شود، کیفیت بالایی دارد و همان پروتزهایی است که در کشورهای پیشرفته وجود دارد.
درمان می‌شود؟
در جاگذاری مفاصل محدودیت سنی نداریم و اگر پروتزها بدرستی جای‌گذاری شود، حدود 25 سال عمر می‌کنند. رضایت‌مندی بعد از جایگذاری حدود بالای 95 درصد بوده است و در 90 درصد بیماران بعد از جراحی مشکل به طور کامل حل شده است.
البته انجام تمرینات توانبخشی نقش مهمی در بالا بردن سرعت روند بهبود دارد و انجام حرکات توصیه شده توسط متخصص کمک می‌کند تا محدوده حرکتی افزایش پیدا کند و عضلات تقویت شود.
یک تا 2 درصد هم احتمال بروز عوارضی مانند عفونت و ... وجود دارد که معمولا به میزان زیادی در اتاق عمل کنترل می‌شود. رده سنی که بیشترین عمل تعویض مفصل زانو را انجام می‌دهد بین 50 تا 80 سال است و بیشتر این جراحی هم برای بانوان انجام می‌شود.

نیلوفر جامه‌بزرگی

جام‌جم