بلاتکلیفی بازار خودرو

در جلسه کمیسیون صنایع با وزیر چه گذشت؟
عبدا... رضیان، عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از جلسه اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس با وزیر صنعت با موضوع قیمت‌گذاری خودرو خبر داد و به خبرنگار ما گفت: روز یکشنبه هفته جاری جلسه‌ای با وزیر صنعت، معدن و تجارت داشتیم که نمایندگان مجلس خواستار شفافیت قیمت خودرو شدند، اما وزیر مهلت دوهفته‌ای خواست تا این موضوع به صورت نهایی اعلام شود.
وی افزود: ظاهرا وزیر صنعت با تعیین قیمت خودرو 5 درصد زیر قیمت حاشیه بازار موافقت کرده و قیمت خودروها در این هفته یا هفته آینده اعلام خواهد شد تا این بازار از بلاتکلیفی خارج شود.
رضیان بازار خودرو را بلاتکلیف تلقی کرد و گفت: طبق پیشنهاد مجلس خودروهای پرتیراژ باید مشمول قیمت‌گذاری شورای رقابت شوند تا کارخانجات خودروسازی به سمت تولید خودروهای کم‌مصرف گام بردارند.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: با توجه به کاهش ارزش پول ملی، سقف قیمت 45 میلیون تومان برای قیمت‌گذاری باید افزایش یابد و باید حداقل به دو برابر آن برسد.

نارضایتی مشتریان
عدم تعیین تکلیف قیمت‌ها و نحوه تحویل خودروها، به‌تدریج صدای اعتراض مشتریان را درآورده و در روزهای اخیر شاهد تجمع برخی مشتریان مقابل سازمان حمایت بوده‌ایم. از سال گذشته هزاران نفر اقدام به پیش‌خرید خودرو از کارخانجات داخلی کرده‌اند، اما تاکنون با وجود چند ماه تاخیر، هنوز زمان تحویل خودروهای آنها مشخص نیست. به نظر می‌رسد ادامه تعلل در تعیین تکلیف بازار خودرو، می‌تواند موجب بروز اعتراض‌های بیشتری از سوی مردم شود.

تعارف قیمتی 2 وزیر
گفته می‌شود زمانی که محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت بود با افزایش قیمت خودرو در بازار موافقت کرد، اما به دلیل این‌که وی قصد ورود به وزارت تعاون را داشت، نخواست افزایش قیمت خودرو در زمان صدارت وی در وزارت صنعت اتفاق بیفتد، به همین دلیل از ابلاغ آن خودداری کرد.
موضوع تا جایی پیش رفت که خودروسازان و قطعه‌سازان سردرگم و بلاتکلیف ماندند و هر روز به آنها گفته می‌شد باید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، مجوز را ابلاغ کند؛ اما یک‌باره این تصمیم بر دوش ستاد تنظیم بازار گذاشته شد.
پنجم آبان رضا رحمانی با رأی اعتمادی که از مجلس شورای اسلامی دریافت کرد به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت انتخاب شد. وی در اولین اظهارنظر خودرویی خود در 22‌آبان تصریح کرد: قیمت‌گذاری جدید خودروها دو ماه پیش صورت گرفته و ابلاغ شده است، اما اجرای آن نیازمند تمهیدات و مقدماتی است. بر اساس آخرین تصمیم، ستاد تنظیم بازار مأموریت قیمت‌گذاری برای خودروها را به‌عهده گرفته است.
رحمانی در هفتم آذر اظهارنظر دیگری در این مورد داشت و با اشاره به این‌که تعیین قیمت جدید برای خودروهای مشمول قیمت‌گذاری در حال بررسی در کارگروه تنظیم بازار است، درباره اعلام برخی خودروسازان مبنی بر فروش خودروهای خود به قیمت 5درصد زیر قیمت بازار، تصریح کرد: هر آن چه که در قرارداد خودروسازان با مشتریان وجود دارد، ملاک است. بسیاری از افزایش قیمت خودروها تا کمتر از 5 درصد قیمت بازار سخن گفته‌اند که اینها براساس حدس و گمان و نظر شخصی است. اکنون سازمان حمایت در حال انجام بررسی‌های لازم براساس اسناد و مدارک خودروسازان است و در این زمینه ان‌شاءا... نظر خواهد داد.
رحمانی با تاکید بر این‌که من به دنبال ساماندهی صنعت خودرو در بخش‌های مختلف از جمله قیمت، ساخت داخل، ارتباط با قطعه‌سازان و قراردادهای پیش‌فروش هستم، خاطرنشان کرد: قطعا آن چه که درباره فروش خودروی خودروسازان به قیمت 5 درصد کمتر از قیمت بازار مطرح شد، تصویب نخواهد شد. آن چه که در این زمینه مطرح شد، آن بود که برخی از خودروسازان پیشنهاد کردند خودروهایی را که مشمول قیمت‌گذاری نمی‌شوند، به قیمت 5 درصد زیر قیمت بازار عرضه کنند تا قیمت‌ها را کاهش دهند؛ اما در این زمینه قطعا کارگروه تنظیم بازار افزایش معقولی را تصویب خواهد کرد.
این در حالی است که خودروسازان، قطعه‌سازان و اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس عنوان کرده‌اند که رضا رحمانی، وزیر صنعت با افزایش قیمت خودرو به میزان 5 درصد زیر نرخ بازار موافقت کرده است.
سرانجام هفته گذشته قیمت برخی محصولات ایران‌خودرو اعلام شد که در آن پژو پارس اتومات با قیمت 83 میلیون تومان به فروش رسید که نسبت به قیمت قبلی 30 میلیون تومانی گران‌تر است. شنبه هفته جاری نیز قیمت برخی محصولات دیگر این شرکت منتشر شد که نشان می‌دهد پژو 207 دنده دستی با قیمت 70 میلیون تومان و دنا پلاس معمولی با قیمت 76 میلیون تومان به مصرف‌کنندگان عرضه خواهد شد که بیش از 20 میلیون تومان نسبت به قیمت‌های مصوب قبلی، بالاتر است. از سوی دیگر قیمت دنا پلاس توربو 56 میلیون تومان و پژو 207 اتومات 54 میلیون تومان اعلام شده‌اند که 20 میلیون تومان از قیمت مدل‌های پایین‌تر یعنی دناپلاس ساده و پژو 207 دنده‌ای پایین‌تر است. این تفاوت عجیب نشان می‌دهد خودروهایی که تغییر قیمت ندارند از رده تولید خارج شدند و خودروسازان دیگر زحمت قیمت‌گذاری آنها را به خود نمی‌دهند.
در این میان برخی کارشناسان عنوان می‌کنند خودروسازان برای این‌که محصولات خود را از قیمت‌گذاری دولتی خارج کنند اقدام به افزایش قیمت کرده‌اند. با این تفاسیر ظاهرا تنها خودروهای پراید و تیبا مشمول قیمت‌گذاری دولتی می‌شوند و مابقی خودروها در بازار تعیین قیمت خواهد شد.

قیمت‌گذاری قطره‌چکانی برای پنهان کردن تورم
دکتر سلمان ابراهیم‌نژاد، عضو هیات علمی دانشکده خودروی دانشگاه علم و صنعت با انتقاد از عملکرد دولت در بحث قیمت‌گذاری خودروها به خبرنگار جام‌جم گفت: دولت تصمیم گرفته فعلا تصمیمی در بازار خودرو نگیرد تا تورم در کشور پنهان بماند.
وی توضیح داد: اگر شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا یکباره نرخ قیمت خودروهای خود را اعلام کنند مشخص می‌شود که تورم 50 درصدی در جامعه وجود دارد اما برای پنهان ماندن این موضوع به صورت قطره‌چکانی اعلام می‌کنند تا این تورم در کشور عیان نشود.
به گفته این کارشناس صنعت خودرو، زمانی که هزینه‌های تولید یک بنگاه تولید افزایش می‌یابد نشان‌دهنده بخشی از تورم واقعی است که در جامعه وجود دارد و قیمت‌گذاری قطره‌چکانی گروه‌های خودروسازی به دلیل سیاست‌های دولت برای مشخص نشدن میزان تورم است.
ابراهیم‌نژاد با اشاره به این‌که افزایش قیمت خودرو ناشی از افزایش سرعت گردش پول بوده تصریح کرد: متوقف کردن خرید و فروش خودرو یکی از سیاست‌های اقتصادی است تا تورم بیش از میزانی که اتفاق افتاده در بازار تأثیر نگذارد.
عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت به کاهش تولید خودرو در کشور اشاره کرد و افزود: اکنون تولید خودرو در کشور تقریبا به صفر رسیده و تا زمانی که قیمت‌گذاری انجام نشود این بازار از بلاتکلیفی خارج نخواهد شد و خودروسازان عرضه‌ای انجام نمی‌دهند.
وی معتقد است خودروسازان بدشان نمی‌آید محصولاتشان از قیمت‌گذاری دولتی خارج شود و برای رسیدن به این هدف قیمت‌های جدید را به بالای 45 میلیون تومان افزایش دادند که دولت در این زمینه باید تجدیدنظر کند و نرخی را بالاتر از 45 میلیون تومان برای قیمت‌گذاری در نظر بگیرد.

انحصار خودروسازی و قیمت‌گذاری آزاد
سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو به جام‌جم گفت: عرضه خودرو به صفر رسیده و همین موضوع باعث شده بلاتکلیفی در بازار تشدید شود.
وی با ارائه پیشنهادی مبنی بر واردات خودروهای زیر 14 هزار دلار به ایران افزود: برای این‌که قیمت‌ها سرشکن شود باید واردات خودروهای زیر 14 هزار‌دلار و همچنین خودروهای دست دوم تا این قیمت آزاد شود تا خودروهای داخلی با قیمت گزاف به دست مصرف‌کنندگان نرسد.
مؤتمنی تاکید کرد: شنیده می‌شود قرار است پراید با قیمت 38 میلیون تومان در بازار عرضه شود در حالی که ابتدای سال با این مبلغ امکان خرید پژو 206 وجود داشت، اما وزارت صنعت و سازمان‌های نظارتی دیگر خیلی دیر به این موضوع ورود کردند.
این فعال بازار خودرو می‌گوید: خودروسازان و قطعه‌سازان عنوان می‌کنند که به دلیل افزایش هزینه‌ها قیمت باید توسط بازار و در قالب عرضه و تقاضا تعیین شود. در اینجا این سوال پیش می‌آید که چه نظارتی روی عرضه کالا وجود خواهد داشت که قیمت‌ها تعدیل شود. از سوی دیگر باید توجه داشت بازار خودروسازان انحصاری است و به دلیل نداشتن رقیب هر طور که دلشان خواسته در مورد کیفیت محصولات و قیمت‌ها تصمیم‌گیری کرده‌اند.

محمدحسین علی‌اکبری

اقتصاد