داروی خودرو را سر وقت بده!

مکمل‌های سوخت

مکمل‌های بنزین یا گازوئیل که بیشتر اوقات در جایگاه‌های سوخت به چشم می‌خورند، انواع مختلفی دارند که به طور کلی می‌توان آنها را به دو دسته بهبوددهنده و شست‌وشوکننده تقسیم کرد.

مکمل‌های بهبوددهنده که اصولا با عنوان مکمل اکتان یا عناوین تجاری دیگری مثل محلول افزایش شتاب و... شناخته می‌شوند، عمدتا محلول‌هایی با پایه نفتی هستند که به افزایش عدد اکتان، کاهش ناخالصی سوخت، بهبود سوخت و ساز پیشرانه، کاهش مصرف سوخت، جلوگیری از ناک‌زدن موتور (صدای منسوب به سوپاپ که هنگام رانندگی با دنده مُرده هم به گوش می‌رسد) و... کمک می‌کنند.

در واقع باید این‌گونه گفت که کیفیت بنزین اصولا با عدد اکتان شناخته می‌شود که این عدد به معنای میزان مقاومت سوخت در برابر احتراق پیش از جرقه (بر اثر فشار، گرما و...) است که البته شاخص ناخالصی و میزان سرب موجود در فرآورده هم از جمله مشخصه‌های حائز اهمیت بنزین است. به زبان ساده‌تر، هرچقدر عدد اکتان بنزین بالاتر باشد، سوخت صحیح‌تر و سروقت‌تر می‌سوزد و اگر از بنزین اکتان پایین بخصوص در خودروهای مجهز به توربوشارژر یا به طور کلی پیشرانه‌هایی که مثل موتور EF7 ملی دارای تراکم بالایی هستند (به نسبت حجم سیلندر در نقطه مرگ پایین به نقطه مرگ بالا عدد تراکم گفته می‌شود)، با مشکلاتی مثل کاهش قدرت، ناک زدن، افزایش مصرف سوخت و... مواجه خواهید شد.

استفاده از محلول‌های بهبود دهنده سوخت موجب بالاتر رفتن عدد اکتان و در نتیجه صحیح‌تر شدن احتراق در خودرو می‌شود. اما مساله اینجاست که نباید به هر مکمل اکتانی اعتماد کرد. زیرا بعضا دیده شده برخی شرکت‌های نامعتبر قوطی‌های مکمل را با تینر یا محلول‌های بی‌اثر پر می‌کنند. در حال حاضر مکمل‌های اکتان موجود در بازار عمدتا بین 10 تا 200 هزار تومان قیمت دارند که هر یک کارایی متفاوتی را به شما ارائه می‌کنند و هر کدام برای حجم مشخصی از بنزین قابل استفاده هستند.

اما نوع دوم مکمل‌ها یعنی محلول‌های شست و شو که اصولا با عناوینی مثل انژکتور شور، کاربراتور شور و... شناخته می‌شوند همان‌طور که از نامشان پیداست محلول‌هایی برای شست‌وشوی مجاری بنزین یا حتی گازوئیل هستند و اصولا با توجه به دستورالعمل خاصی در حجم پایین استفاه می‌شوند. اصولا بهتر است سالی یک یا دو بار از این محلول‌ها استفاده کرد و پس از آن فیلتر بنزین را تعویض کنید تا عمر مجاری سوخت و بخصوص انژکتور خودرو افزایش پیدا کند. این گونه مکمل‌ها برخلاف باور برخی افراد، تاثیری در کیفیت سوخت موجود در باک شما نخواهد داشت و فقط حکم شست‌وشو دهنده را دارد. پس از استفاده مکرر آن پرهیز کنید. گفتنی است هر دو نوع مکمل ذکر شده به صورت قرص نیز در بازار موجود است.

مکمل‌های رادیاتور

به طور کلی سه نوع مکمل برای رادیاتور وجود دارد. مکمل ضد یخ/جوش، مکمل شست‌وشو و مکمل نشتی‌گیر. ضد یخ در مسیر سیستم خنک‌کاری خودروها همچون یک نگهبان عمل می‌کند که به سیستم اجازه نمی‌دهد بیش از حد سرد یا گرم شود و به این ترتیب نبود آن در هر فصلی (زمستان و تابستان) می‌تواند برای شما دردسر ساز شود. همچنین این محلول خاصیت ضدخورندگی دارد و باعث می‌شود املاح موجود در آب، به مسیر گردش سیستم خنک‌کاری آسیبی وارد نکند. اما طبیعتا پس از چند ده‌هزار کیلومتر استفاده از خودرو، به تعویض آب رادیاتور نیاز پیدا خواهید کرد که در این شرایط برای داشتن مسیری تمیزتر و روان‌تر که به خنک‌کاری موتور کمک بیشتری کند، بهتر است از محلول‌های شست‌وشو استفاده کنید. این محلول‌ها پس از اضافه شدن به سیستم خنک کاری موتور (آب رادیاتور) و گذراندن یک سیکل چند ساعته یا حتی چند دقیقه‌ای، تمامی مجاری سیستم خنک کننده را تمیز می‌کند و هرگونه گرفتگی در مسیر را رفع خواهد کرد. توجه داشته باشید باقی ماندن این محلول‌ها بیش از حد مجاز در داخل رادیاتور و سیستم خنک‌کاری، موجب بروز خوردگی در مسیر می‌شود. البته برخی افراد با استفاده از مایعات شوینده اقدام به تمیزکاری این سیستم می‌کنند که باید گفت این نوع مایعات (بخصوص مواردی مثل پودر لباسشویی!) از خود رسوب به جا می‌گذارند و بغیر از آن ممکن است اثر آن به طور کامل پاک نشود.

هرچند در گذشته از زردچوبه برای ترمیم نشتی رادیاتور و سیستم خنک کاری خودرو استفاده می‌شد اما امروزه مکمل‌هایی طراحی شده‌اند که با اضافه‌شدن به مخزن سیستم خنک‌کاری و پس از چند ساعت چرخش در داخل مسیر، رسوب خود را روی نقطه نشتی باقی می‌گذارند؛ بدون آن که مثل زردچوبه موجب گرفتگی مسیر و کثیف شدن آب رادیاتور شود.

مکمل‌های روغن موتور

حتما شنیده‌اید روغن موتور حکم خون در رگ‌های پیشرانه خودرو را دارد. پس برای این که بتوانید گردش خون خودرویتان را بهبود ببخشید می‌توانید از مکمل‌های روغن استفاده کنید. رایج ترین نوع مکمل‌های روغن، محلول‌هایی است که تحت عنوان «فلاش» شناخته می‌شوند و برای شست‌وشوی مجاری چرخش روغن مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش استفاده از این نوع مکمل‌ها به این صورت است که پیش از تعویض روغن، محلول را داخل روغن قدیمی ریخته و موتور را استارت می‌زنید؛ سپس ده تا 15 دقیقه منتظر بمانید که موتور با دور پایین روشن بماند و این محلول در تمامی مجاری بچرخد. پس از آن روغن قدیمی را تخلیه و روغن نو جایگزین کنید. به این ترتیب مسیر چرخش روغن موتور کاملا تمیز خواهد شد تا مشکلی برای سیستم روغن‌رسانی پیش نیاید و موتور سرزنده‌تر شود. توجه داشته باشید پس از اضافه کردن مکمل فلاش به روغن، نباید از خودرو استفاده کنید و حتی نباید دور موتور را بالا ببرید؛ زیرا باقی ماندن این مکمل‌ها بیش از مدت زمان گفته شده در داخل موتور، موجب خورده شدن اورینگ‌ها و دیگر قطعات پلاستیکی مثل لاستیک ساق سوپاپ، ضعیف شدن رینگ‌ها و یاتاقان‌ها خواهد شد. اما استفاده از این محلول‌ها هر دو سال یک بار توصیه می‌شود.

نوع دیگر مکمل‌های روغن موجود در بازار، محلول‌هایی است که برای بهبود عملکرد و ترمیم استفاده می‌شوند و در ساده‌ترین حالت، محلول‌های سفت‌کننده روغن را در تعویض روغنی‌ها می‌بینیم که اصولا از این نوع مکمل‌ها برای افزایش ویسکوزیته روغن (سفت تر شدن روغن) در خودروهایی که نشتی روغن یا روغن سوزی دارند استفاده می‌شود. به طور کلی استفاده از این نوع محلول‌های سفت‌کننده روغن خصوصا برای خودروهایی که موتورهای مدرن دارند توصیه نمی‌شود. زیرا در صورت مناسب نبودن ویسکوزیته‌، ممکن است موتور دچار ایراداتی مثل بریده شدن میل لنگ شود! همچنین برخی برندهای خارجی، مکمل‌هایی برای جلوگیری از نشتی روغن تولید می‌کنند که بعد از یک سیکل چند صد کیلومتری، رسوب‌هایی در نقاط نشتی از خود به جای می‌گذارد و دیگر لازم نیست برای رفع نشتی به مکانیک مراجعه کنید. هرچند این نوع محلول‌ها رسوب‌های خود را در مسیر چرخش روغن نیز به جا می‌گذارند و روی کاسه نمدهای غیر پلاستیکی (نمدی) کارساز نیستند. نوع پیشرفته‌ای از محلول‌های روغن هم وجود دارند که با استفاده از فناوری نانو، سطح داخلی پیشرانه را در برابر مستهلک شدن مقاوم می‌کنند و حتی قادر به ترمیم خط‌های ریز روی یاتاقان‌ها، روغن‌سوزی‌های خفیف، لقی‌های نه‌چندان زیاد پیستون و... نیز خواهند بود. این مکمل‌های پیشرفته که اولا قیمت‌ بالایی هم دارند، در صورتی که از اعتبار کافی برخوردار باشند، موجب افزایش عمر موتور، بهبود کشش و حتی کاهش مصرف سوخت هم خواهند شد.

مکمل‌های روغن گیربکس

این نوع مکمل‌ها که گستردگی کمتری در بازار و بخصوص در بین ما ایرانی‌‎ها دارند، اصولا برای کارکرد بهتر و افزایش عمر قطعات گیربکس استفاده می‌شوند. البته با توجه به تفاوت بسیار زیاد عملکرد و سیستم گیربکس‌های اتوماتیک و دستی، طبیعتا نوع مکمل مورد استفاده در آنها نیز متفاوت است؛ از این رو اگر قصد خرید مکمل‌های گیربکس را داشتید، حتما به توضیحات نوشته شده روی بسته‌بندی آن توجه کنید. در واقع باید این گونه گفت که عملکرد گیربکس‌های اتوماتیک بر پایه روغن و فشار روغن است؛ از این‌رو این‌گونه روغن‌ها موجب روانکاری بهتر، لغزش راحت‌تر قطعات روی هم، کاهش اصطکاک (که منجر به مستهلک شدن قطعات می‌شود)، کاهش تقه هنگام تعویض دنده و... خواهند شد. همچنین مکمل‌های گیربکس‌های دستی نیز موجب روانکاری بهتر، جلوگیری از خوردگی قطعات، بهتر جا رفتن دنده‌ها، جلوگیری از اکسیداسیون روغن و... خواهند شد. اصولا مکمل‌های گیربکس به صورت دوره‌ای (مثلا هر 20 هزار کیلومتر یکبار) توصیه می‌شوند و خاصیت محافظت از قطعات و افزایش عمر روغن هیدرولیک مورد استفاده در گیربکس اتوماتیک یا واسکازین موجود در گیربکس دستی را دارند.

معید حمیدی

جام‌جم