صندوق ذخیره «دهه شصت»

به گزارش جام‌جم، ایشان با یادآوری روحیه انقلابی و خدمتگزارانه حاکم بر مدیران کشور در دهه 60، خطاب به مسئولان خاطرنشان کردند: آیا آن احساسات و رفتارهای تحسین‌برانگیز را به یاد دارید؟ آیا آن بی‌اعتنایی به مال دنیا و اهتمام به خدمت را به‌یاد دارید؟ اشکال کار این است که گاهی آن ارزش‌ها فراموش می‌شود.

رهبر انقلاب اسلامی راه جلوگیری از مبتلا شدن به غفلت و سقوط تدریجی را مراقبه خواندند و افزودند: همه ما مسئولان در جمهوری اسلامی احتیاج به تعمیر قلب خود داریم؛ زیرا جمهوری اسلامی بر اساس اهداف و آرمان‌های مهمی همچون توحید و شریعت الهی، عدالت، آزادی و استقلال به‌وجود آمده و با حکومت‌های متعارف در دنیا متفاوت است.

اشاره و تاکید رهبر انقلاب درباره روحیات مدیران دهه 60 حکایت از این موضوع دارد که در آن دوره شیوه‌های مدیریتی در کشور مبتنی بر اعتقادات کارگزارانی بود که همچنان انقلابی مانده بودند و در کوران حوادث و مشکلاتی که در دهه اول استقرار نظام جمهوری اسلامی،‌ ایران گرفتار آن بود انگیزه‌های الهی خود را حفظ کرده بودند.

در نوع نگاه کارگزار دهه شصتی، خدمت و تلاش صادقانه به نظام و مردم یک ارزش محسوب می‌شود. مدیران آن دوره و مردم آن روزگار از ارزش‌هایی چون قناعت،‌ اخلاص،‌ ایثار و ساده‌زیستی دفاع می‌کردند. اما در دوره‌های بعد گرچه تلاش فراوانی صورت گرفت که همچنان آن روحیه حفظ شود اما رفاه‌طلبی و اشرافی‌گری برخی از مسئولان بین آنان و ارزش‌های انقلابی فاصله انداخت.

دوری از اشرافیت در عرصه حاکمیت از جمله موضوعاتی بود که طی دو دهه گذشته بارها از سوی رهبر انقلاب مورد تاکید قرار گرفت.

ایشان در یکی از دیدارهای مردمی به این موضوع اشاره کردند: در جامعه اسلامی، حکومت سلطنتی معنا ندارد، حکومت شخصی معنا ندارد، حکومت زَر و زور معنا ندارد، حکومت اشرافی معنا ندارد، حکومت تکبّر بر مردم معنا ندارد، حکومت امتیازخواهی و زیاده‌خواهی و برای خود جمع کردن و افزودن معنا ندارد، حکومت شهوت‌رانی معنا ندارد. (30 شهریور 95)

رفتارهای ضد ارزش

پدیده پرداخت حقوق‌های نجومی، شکل‌گیری فساد در برخی کارگزاران و برخورد قاطع نکردن از سوی مسئولان نظارتی در مواجهه با چنین ضد ارزشی، خویشاوندسالاری در توزیع مسئولیت‌های اداری،‌ قبیله‌گرایی سیاسی، منفعت‌طلبی و... زمینه دنیاطلبی را بین برخی کارگزاران فراهم آورد.

در شرایطی که به‌واسطه تحمیل برخی تحریم‌های ظالمانه و اتخاذ برخی از سیاست‌های اشتباه در عرصه‌های اقتصادی، کشور با مشکلاتی عدیده دست و پنجه نرم می‌کرد سایه فساد بر برخی ساختارهای اداری و دولتی سنگین‌تر شد و از سویی دیگر جو حاکم بر تبلیغات رسانه‌های دشمن و برخی رسانه‌های داخلی و انتشار اخبار راست و دروغ در مورد میزان فساد موجود باعث کم اعتمادی بخشی از مردم نسبت به مسئولان شد و اگر برای این مساله تدابیر لازم اندیشیده نشود بیم آن می‌رود به سطح اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی آسیب جدی وارد شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از فرازهای بیاناتشان با اشاره به سوءاستفاده تبلیغاتی برخی دشمنان نظام اسلامی از وجود برخی مدیرانی که به اشرافی‌گری روی آوردند، فرمودند: دشمنان نظام اسلامی می‌خواهند از این قضیه یک مستمسکی علیه نظام اسلامی درست بکنند. اینها عده‌ای هستند که در قبال مجموعه مدیران و کارکنان دستگاه‌های مسئول که با پاکی و صداقت دارند کار می‌کنند عده زیادی نیستند، اما همین کمشان هم مضر است، همین کمشان هم عیب است؛ این عیب را بایستی برطرف کرد. ما آسیب‌های ناشی از فقر را شناخته‌ایم، روی آنها برنامه‌ریزی می‌کنیم، درباره آنها جلسه می‌گذاریم، اما آسیب‌های ناشی از مستی اشرافی‌گری را کأنّه درست نمی‌شناسیم؛ وقتی اشرافی‌گری، اسراف، و تجمل در جامعه وجود داشته باشد و ترویج بشود، این قضایا به دنبالش پیش می‌آید و به وجود می‌آید و همه دنبال این هستند که یک طعمه‌ای به دست بیاورند و خودشان را از آن سیر کنند، شکم‌ها را از این مال‌های حرام پُر کنند. با این پدیده بایستی با جدیت مقابله بشود؛ مسأله عزل کردن و برکنار کردن و برگرداندن آنچه از بیت‌المال به صورت نامشروع خارج شده است، این را در دستور قرار بدهند. این وظیفه همه است؛ مردم نسبت به این مسأله اهمیت می‌دهند و اگر چنانچه این قضیه اتفاق نیفتد و دنبال‌گیری نشود، اعتماد مردم به نظام کاسته می‌شود که این فاجعه بزرگی خواهد بود. بایستی با اقدام جدی، اعتماد مردم را حفظ کرد. (خطبه‌های نماز عید فطر16 تیر 95)

این تذکرات رهبر انقلاب مربوط به امروز و دیروز نیست و ایشان در مقاطع مختلف نسبت به ضرورت رعایت برخی از اصول توسط کارگزاران و دولتمردان تاکید کرده‌اند.

ایشان در مرداد سال 90 در جمع مسئولان عنوان کردند: یک جاهایی طبق وظیفه عمل نکردیم؛ یک جاهایی مراقبت‌هایی که باید انجام بدهیم، انجام ندادیم؛ یک جاهایی دلبستگی‌های خودمان را زیر پا نگذاشتیم؛ اینها منجر شده به اشکالاتی - این را هم باید در نظر داشته باشیم ـ به چیزهایی که باید از آن پرهیز کرد و برحذر بود، سرگرم شدیم؛ به منازعات سیاسی، به مشاجرات سرگرم شدیم؛ به رفاه‌طلبی سرگرم شدیم، به منش‌های اشرافی سرگرم شدیم؛ اینها نقاط ضعف است.

تکیه نظام به آرمان‌های اولیه انقلاب

واقعیت آن است با فاصله گرفتن از فضای دهه اول انقلاب، رنگ ارزش‌های برخی کارگزاران عوض شد و حتی در سبک زندگی و نوع نگاه آنان به آرمان‌های انقلاب نیز تغییراتی حاصل شد. این مساله البته در بسیاری از انقلاب‌های دنیا نیز تکرار شده و حتی باعث تغییر ماهیت بسیاری از نظام‌های برآمده از انقلاب‌های اولیه شده است به گونه‌ای که ماهیت نظام مستقر در بسیاری از کشورهای دنیا با آرمان‌هایی که مردم آن براساس‌اش انقلاب کردند دگرگون شده است. اما اساسا از جامعه ایرانی قابل پذیرش نیست که نظام جمهوری اسلامی که بعد از گذشت چهار دهه همچنان بر آرمان‌های اولیه انقلابی و دینی خود تکیه دارد و بسیاری از موفقیت‌ها و کامیابی‌های عرصه‌های مختلف سیاسی، امنیتی،‌ نظامی، اقتصادی،‌ علمی و فناوری خود را به واسطه پایبندی به این آرمان‌ها کسب کرده برخی مدیران و کارگزارانی بر سر کار باشند که روال و رویه مدیریتی خود را براساس نگاه‌های غیر انقلابی تغییر داده‌اند. نفوذ معنوی نظام جمهوری اسلامی در عرصه‌های بین‌المللی، ارتقای جایگاه ایران در منطقه به لحاظ بالابودن شاخصه‌های امنیت، شکوفایی نسل جوانی که برای پیشبرد کشور نگاه به داخل را سرلوحه تلاش‌های علمی و فناوری خود قرار داده است و بر توانمندی بومی تکیه دارد و ... حاکی از این است که در بسیاری از سطوح عمومی و مدیریتی همچنان روحیات دهه اول انقلاب حفظ شده است. این مساله نشان می‌دهد با وجود ریزش‌هایی که در برخی سطوح مدیریتی و کارگزارانی صورت گرفته، اما شاهد رویش‌های روزافزون جوانان نسل سومی هستیم که بر مدار آرمان‌ها و ارزش‌های انقلابی حرکت می‌کند.

توصیه های رهبر انقلاب در مقاطع مختلف

اشرافی‌گری مسئولان، امتیازطلبی مسئولان، بی‌مبالاتی به بیت‌المال، بی‌اعتنایی به طبقه مستضعف، اینها حرکت‌های ضدّ انقلابی است. همه تشکیلات نظام بایستی با نگاه به اهداف انقلاب حرکت بکند.( دیدار مردم آذربایجان شرقی، بهمن 96)

در جامعه اسلامی، حکومت سلطنتی معنا ندارد، حکومت شخصی معنا ندارد، حکومت زر و زور معنا ندارد، حکومت اشرافی معنا ندارد، حکومت تکبر بر مردم معنا ندارد، حکومت امتیازخواهی و زیاده‌خواهی و برای خود جمع کردن و افزودن معنا ندارد، حکومت شهوت‌رانی معنا ندارد. (دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید غدیر، شهریور 95)

در سیاست داخلی، اصول امام عبارت است از تکیه به رأی مردم؛ تأمین اتحاد و یکپارچگی ملت؛ مردمی بودن و غیر اشرافی بودن حکمرانان و زمامداران؛ دلبسته بودن مسئولان به مصالح ملت؛ کار و تلاش همگانی برای پیشرفت کشور. (مراسم سالگرد رحلت امام خمینی(ره)، خرداد 92)

در راه پیشرفت، توقف ممنوع است؛ خودشگفتی ممنوع است؛ غفلت ممنوع است؛ اشرافی‌گری ممنوع است؛ لذت‌جویی ممنوع است؛ به فکر جمع کردن زخارف دنیا افتادن، برای مسئولان ممنوع است. با این ممنوعیت‌هاست که می‌توانیم به قله برسیم. (مراسم سالگرد رحلت امام خمینی‌(ره)، خرداد 91)

ما البته ضعف‌هایی هم داریم؛ این ضعف‌ها را بایستی از بین ببریم. .... ضعف‌های ما خطرهایی است که در سر راه ماست و در این مدت وجود داشته است و باید بعدها جلوی اینها را بگیریم. اولین ضعف ما گرایش به دنیاطلبی بود که گریبان بعضی از ماها را گرفت. (خطبه‌های نماز جمعه تهران، بهمن 90)

مسئولیت در نظام اسلامی باری بر دوش انسان است که باید آن را به خاطر هدف و نیتی تحمّل کند. برداشت صحیح از دولت اسلامی و مسئولیت اسلامی این است. (خطبه‌های نماز جمعه تهران، آذر 79)