قراردادهای پرحاشیه

اولین قرارداد پر سروصدا، قرارداد کرسنت بود که در سال 81 بین شرکت ملی نفت و شرکت کرسنت امارات منعقد شد، اما به دلیل ابهامات موجود در انعقاد قرارداد و نحوه فروش گاز، اجرای آن از طرف ایران به حالت تعلیق در آمد. پس از کش و قوس‌های فراوان، شرکت کرسنت در سال 2009 به دادگاه لاهه شکایت کرد. پس از اثبات وجود فساد در انعقاد این قرارداد، به دلیل آن‌که متهمان این قرارداد دوباره در ایران به کار گمارده شدند، سمت و سوی دادگاه لاهه به‌نفع شرکت کرسنت تغییر کرد و ممکن است ایران ملزم به پرداخت غرامت سنگینی به شرکت اماراتی شود.

دومین قرارداد جنجالی، در آبان‌ماه سال جاری بین شرکت ملی نفت با یک شرکت نه‌چندان شناخته شده نروژی منعقد شد. بر اساس این قرارداد، ایران باید گاز پالایش شده فاز هفتم پارس جنوبی را در دریا به این شرکت تحویل دهد و این شرکت آن را با استفاده از فناوری مایع‌سازی شناور (اف.ال.ان.جی) به گاز مایع ( ال.ان.جی) تبدیل کرده و صادرکند.اما ریشه اصلی ایرادات در قراردادها نه در مذاکرات و حتی نه در رقابتی بودن بازار گاز است، بلکه ریشه اصلی ایرادات را باید در فقدان متولی مشخص برای صادرات گاز در کشور جستجو کرد. مسئولیت صادرات گاز ایران در سال‌های متمادی برعهده شرکت ملی صادرات گاز که زیرمجموعه شرکت ملی نفت است؛ بود، اما در سال گذشته شرکت ملی صادرات گاز به دستور مستقیم وزیر نفت منحل شد و دوباره در سال جاری با تعیین سرپرست برای شرکت ملی صادرات گاز، این شرکت احیا شد.

این تصمیمات مقطعی، نشان از عدم برنامه‌ریزی بلندمدت و کارشناسی برای صادرات گاز کشور دارد، بطوریکه فقدان متولی مشخص برای صادرات گاز موجب شده است تا در این حوزه برنامه ریزی بلند مدت و یکپارچه صورت نگرفته و صادرات گاز کشور بلاتکلیف بماند.