علائم گازگرفتگی و اقدامات اورژانسی

از آنجا که منواکسیدکربن در خون به صورت محلول باقی می‌ماند، لازم است مسمومان به مراکز درمانی منتقل شوند. عمده تلفات مسمومیت با گاز در نیمه دوم سال اتفاق می‌افتد. بر اساس آمارهای موجود تعداد تلفات ناشی از مسمومیت با گاز منواکسیدکربن در فصل زمستان به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی بیشتر از دیگر ایام سال است.

در فصل پاییز و زمستان و با سرد شدن هوا، شهروندان اقدام به نصب وسایل گرم‌کننده می‌کنند که بیشتر مصرف آنها گاز شهری است. رعایت نکردن اصول ایمنی باعث مسمومیت با گاز منواکسیدکربن می‌شود، بنابراین مردم باید در استفاده از این وسایل دقت لازم را داشته باشند. آگاه باشید هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز و زغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می‌تواند سبب تولید گاز منواکسیدکربن شود. از بخاری‌های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیراستاندارد استفاده نکنید.

در صورت احساس علائم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فورا آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک نیک در اتاق وسیله نقلیه خود برای استراحت و خواب جدا خودداری کنید.

علائم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ، بیهوشی، تشنج و اغماست. در بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشداردهنده باشد. یکی از مهم‌ترین اعضای بدن که به اکسیژن نیاز دارد، مغز است، این علائم بتدریج به صورت سردردهای ناگهانی شبیه میگرن بروز می‌کند و اگر تشدید شود می‌تواند فرد را دچار دردهای شدیدتر مثل تشنج، ضعف، بی‌حالی شدید و نهایتا حالت کما کند. عوارض قلبی مانند اختلال در عملکرد عضلات قلب و نارسایی کلیه و در سایر موارد تغییر در رنگ پوست، از علائم مسمومیت با گاز منواکسیدکربن است.

بهترین کار در مواجهه با فرد مسموم شده با گاز این است که با حفظ خونسردی فرد را از شرایطی که دچار مسمومیت شده خارج و درها و پنجره‌ها را سریع باز کنید و اجازه دهید اکسیژن کافی به او برسد. باید از تجمع در کنار مریض جدا خودداری کنید، زیرا این عمل از رسیدن سریع اکسیژن به فرد جلوگیری می‌کند. لباس تنگی را که مانع رسیدن تنفس مناسب به فرد می‌شود بسرعت آزاد کنید و با 115 تماس گرفته و اجازه دهید آنها، اقدامات اولیه مناسب را انجام دهند. البته باید توجه داشت این اقدامات زمانی تأثیرگذارند که فرد مدت زمان کمی را در مواجهه با گاز باشد. در بسیاری از موارد که افراد در خواب هستند و مدت زمان طولانی با گاز منواکسیدکربن قرار دارند، غلظت این گاز سبب آسیب مغزی شدید بر فرد و منجر به یک آسیب برگشت‌ناپذیر و مرگ مغزی می‌شود. افرادی که به مصدومان کمک می‌کنند، خود نیز در معرض گازگرفتگی قرار دارند، توصیه می‌شود: بلافاصله در بدو ورود، درها و پنجره‌ها را باز و به تهویه مناسب هوا کمک کنند.

حسن عباسی

مدیر روابط عمومی اورژانس تهران