جلوی دوربین بازی نمی‌کنم

او فعالیت‌ بازیگری خود در تلویزیون را از سال 1341 شروع کرد و از معدود بازیگران بین‌المللی سینمای ایران است که جایزه بازیگری از جشنواره معتبری مثل برلین دارد. از مهم‌ترین فیلم‌های رضا ناجی می‌توان به بید مجنون، باغ‌های کندلوس، بچه‌های آسمان، آواز گنجشک‌ها، ترنج، باران و باد در علفزارها می‌پیچد اشاره کرد. جایزه بهترین بازیگر مرد از جشنواره فیلم دمشق برای بازی در فیلم آواز گنجشک‌ها، دیپلم افتخار بهترین بازیگری از پانزدهمین جشنواره فیلم فجر، پروانه زرین بازیگری از هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، دیپلم افتخار و جایزه ویژه هیات داوران از بیست و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، بهترین بازیگر مرد یازدهمین جشن سینمایی دنیای تصویر (تندیس حافظ) و جایزه بهترین، بازیگر مرد اسکرین آسیا پاسیفیک برای بازی در فیلم آواز گنجشک‌ها از استرالیا جوایز او در طول دوران مدت بازیگریش است.

شما در سینما حضور موفقی با بزرگانی نظیر مجید مجیدی داشته‌اید. کار در تلویزیون برایتان چه دستاوردهایی داشت؟

تعریف تلویزیون نسبت به سینما بسیار فراگیر و موثرتر است و برای من همیشه بازی در سریال‌های تلویزیونی حائزاهمیت بوده است و در اولویت‌های کاری‌ام قرار دارد. مثلا چند ماه قبل در سریال دیوار به دیوار سامان مقدم در نقش یک وکیل بازی کردم که مورد توجه قرار گرفت و خودم هم به این سریال علاقه دارم. تجربه خوبی هم در سریال موج و صخره با مجید صالحی داشتم که کار کمدی بود و در جزیره کیش فیلمبرداری می‌شد.

در موج و صخره نقش پدری تنها را بازی کردید که برای کار به جزیره کیش می‌آید. اما کاسبی‌اش رونقی ندارد...

بله، این پدر برای تامین معاش خود و تنها دخترش با کلی امید و آرزو به جزیره می‌رود و در ابتدا هم کارش رونق داشته است، اما بتدریج کارش از رونق می‌افتد و با ورود دو مرد جوان و بازگشت غیرمنتظره دخترش شرایط خاصی برای او به وجود می‌آید. در زمان فیلمبرداری خاطرات خوبی از کار داشتم و با بازیگران جوان و شایسته‌ای مثل علی صادقی، زیبا بروفه و نیما شاهرخ‌شاهی همبازی بودم و یکی از نقاط قوت این سریال استفاده از لوکیشن‌های زیبای جزیره کیش بود که غنای تصویری کار را افزایش داده بود.

به همین دلیل در فیلم «پاتو توی کفش من نکن» را بازی کردید؟

موقعی که بازی در پاتو توی کفش من نکن به من پیشنهاد شد فیلمنامه را خواندم و با نقش ارتباط برقرار کردم. به نظرم طنزش درست نوشته شده بود و احساس کردم می‌توانم در ایفای این نقش موفق عمل کنم.

این نوع آثار اجتماعی در لایه کمدی که داستان اجتماعی‌شان را روایت می‌کند. چقدر می‌تواند برای مخاطب آگاهی‌سازی انجام بدهد؟

خیلی موثر است و می‌تواند برای جوان‌ها مفید باشد تا با دقت ازدواج کنند و زندگی خوب و بدون دردسری داشته باشند. البته من در کلیت معتقدم این نوع سینما را بیشتر باید برای سرگرمی دید و البته ازدواج سنت حسنه پیامبر اکرم(ص) است و باید آن را محترم شمرد. زن بدون شوهر و مرد بدون زن خیلی آسیب‌پذیر هستند.

آیا بازیگر تکنیکی هستید یا غریزی کار را دنبال می‌کنید؟

من اصلا جلوی دوربین بازی نمی‌کنم. من جلوی دوربین در قالب شخصیت زندگی می‌کنم. هر نقشی که به من بدهند سعی می‌کنم مابه‌ازایش را از اجتماع پیدا و جلوی دوربین بازی‌اش کنم. در سریال «دیوار به دیوار» که اول سال پخش شد نقشی را بازی کردم که از من دور بود یا در نهنگ عنبر نقشی بازی کردم که همپای شخصیت اصلی بود و نیازی به بازی تکنیکی نداشت و نمونه این شخصیت‌ها در اجتماع ما وجود دارند.

به‌ نظر می‌رسد بازیگری هستید که اهل بداهه‏پردازی هستید...

به نوع نقش و برخورد کارگردان درباره استفاده از بداهه بستگی دارد و هیچ‌گاه بدون اجازه و نظر کارگردان سراغ بداهه نمی‌روم. زیرا بازیگری یک جز از کلیت کار است و باید تحت‌نظر کارگردان در جهت بهتر شدن کیفیت کار حرکت کند. در کارهایی به متن وفادار بودم و در فیلم‌هایی نقش، مرا به سمت کار بداهه رهنمون کرد و باعث بهتر شدن کیفیت نقشم شد.

شما جزو بازیگرانی هستید که از لهجه استفاده درستی در شیرین‌تر شدن نقش می‌کنید؟

لهجه هم یک ابزار برای بازیگر برای رنگ‌آمیزی نقش‌اش و ارتباط بهتر با مخاطب است. نقش‌هایی بازی کرده‌ام که خاستگاه کارگری یا پایین شهری داشته است مثل بازی‌ام در فیلم خسرو معصومی که نقش یک خیاط دوره گرد را بازی کردم یا کارگر ساده فیلم بچه‌های آسمان. وجود لهجه در بهتر شدن این نوع نقش‌ها کمک زیادی انجام می‌دهد.

کار کردن با کدام یک از بازیگران سینما و تلویزیون ایران برایتان لذتبخش‌تر است؟

همه بازیگران تلویزیون و سینمای ایران خوب و عالی هستند و تا حالا پیش نیامده که با بازیگری در حین کار دچار مشکل و چالش بشوم و همکاری موفقی با برخی از بهترین‌های سینما و تلویزیون نظیر پرویز پرستویی داشته‌ام.

کسب جایزه بهترین بازیگر از یک جشنواره معتبر جهانی مثل جشنوار فیلم برلین برایتان چگونه بود؟

سینمای ایران افتخارات زیادی در عرصه‌های جهانی به‌دست آورده است و برای من باعث افتخار بود که توانستم نام ایران را در یک جشنواره معتبر جهانی پر آوازه کنم.

مخاطبان بیشتر شما را با کدام یک از نقش‌هایتان بهتر می‌شناسند؟

بعد از پخش سریال دیوار به دیوار اغلب مردم مرا با نقشم در این سریال می‌شناسند. اما مخاطبان کمی قدیمی‌تر مرا با دو نقشم در فیلم‌های مجیدی یعنی بچه‌های آسمان و آواز گنجشک‌ها می‌شناسند. نقش روحانی که در فیلم او بازی کردم نیز مخاطبان خاص خودش را دارد که در زمان نمایش خیلی مهجور ماند.

بازیگر باید همه نوع نقشی را بازی کند

یک بازیگر نباید مدام در نقش‌های مشابه بازی کند و باید بتواند همه نوع نقشی را بازی کند و البته به‌گونه‌ای این‌کار را انجام بدهد که برای مخاطب هم قابل باور باشد. من بازیگر حرفه‌ای هستم و موقعی که به من پیشنهاد بازی می‌شود از میان این پیشنهادات انتخاب می‌کنم و نقش را سوای کمدی یا جدی بودنش قبول می‌کنم. در هر صورت تلاش می‌کنم نقش‌هایی بازی کنم که با مخاطب هم ارتباط خوبی برقرار کند.

احمد محمد اسماعیلی