فرود آوردن هواپیما در وزش بادهای شدید

برای تولید نیروی برا، هواپیما باید براساس وزن محاسبه شده مسافر و بار، مسافتی را روی باند پرواز بپیماید. نیروی برا، نیرویی است که یک وسیله پرنده را به سمت بالا هدایت می‌کند. در طی این پیمایش و با افزایش سرعت هواپیما روی زمین، جریان هوای عبوری از پیرامون بال‌ها بیشتر شده و نیروی مورد نیاز برای به پرواز درآمدن هواپیما با آن وزن مشخص تأمین می‌شود. در همین لحظه خلبان با استفاده از سطوح کنترلی تعبیه شده در انتهای هواپیما و تغییر زاویه محور طولی هواپیما با افق، پرنده آهنی را به سوی آسمان پیش می‌برد. بدیهی است، سرعت لازم برای ایجاد نیروی پیشران، با موتورها و مانورهای هواپیما روی زمین و در میان آسمان، توسط سطوح کنترلی نصب شده روی بال‌ها و انتهای هواپیما ایجاد می‌شود. داشتن جریان هوای نسبتا پایدار و یکنواخت روی سطوح پروازی یک وسیله پرنده جزو مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند به داشتن یک پرواز ایمن و آرام کمک کند. به همین علت است که یک هواپیما برای برخاستن از زمین و حتی نشستن روی باند پرواز باید همواره به سمت باد باشد؛ یعنی در خلاف جهت وزش باد پرواز کند؛ چیزی که در بیشتر موارد و در عمل به علت تغییرات پی در پی جریان‌های باد محیط پیرامون فرودگاه‌ها و ثابت بودن جهت باندهای پرواز غیرقابل اجراست. در نتیجه، موجب وزش باد جانبی در حین برخاستن و نشستن هواپیما می‌شود که مهارت و تجربه خلبان را برای رویارویی با چنین پدیده‌های هواشناسی می‌طلبد.

در وضعیت برخاستن هواپیما، به دلیل داشتن بیشینه قدرت موتورها و زاویه زیاد هواپیما با افق و فاصله گرفتن سریع آن از زمین، وجود باد جانبی نمی‌تواند اثر چندانی بر پایداری آن داشته باشد و هواپیما را از مسیر از پیش تعیین شده‌اش منحرف کند، اما در زمان فرود که هواپیما با کمترین سرعت ممکن به سمت زمین می‌آید، شاید کوچک‌ترین باد جانبی موجب انحراف هواپیما از خط میانی باند پروازی شود و آن را به بیرون از محدوده مورد نظر برای فرود هدایت کند. سکان عمودی هواپیما که خود برای تنظیم محور طولی هواپیما با مسیر دلخواه پروازی تعبیه شده،‌ می‌تواند با وزش باد جانبی واکنش نشان داده و باعث انحراف بیشتر آن شود.

اگر در نزدیکی یک فرودگاه بین‌المللی بایستید و فرود آمدن هواپیماهای پهن‌پیکر را تماشا کنید، خواهید دید هواپیماها با توجه به جهت وزش باد جانبی، نوک هواپیما را به همان سمت متمایل کرده و به مسیر مستقیم پروازی خود در راستای باند پرواز ادامه می‌دهند. در این حالت، خلبان قبل از برخورد چرخ‌های هواپیما روی باند و حتی پس از آن با اعمال نیرو روی پدال‌های زیر پایش، با تغییر جهت سکان عمودی، هواپیما را در مسیر مسطح پروازی روی زمین کنترل کرده و با استفاده از سامانه‌های مربوط به کاهش سرعت و ترمزها از سرعت آن می‌کاهد.

خلبان محمدتقی امیرسام