عربستان در وضعیتی نامساعد

در واقع، این تحولات در جهت تلاش و کوششی است که حاکمیت برای ایجاد شرایط مطمئن‌تر و جلوگیری از بروز احتمالی نارضایتی‌ها و اعتراضات انجام می‌دهد. اعمال افزایش حقوق‌های مالی و امتیازات اقتصادی بویژه در بدنه ارتش و نظامیانی که در جنگ یمن حضور دارند،‌ علامت مهمی است که رژیم آل‌سعود بشدت از نافرمانی‌ها و کودتای احتمالی در هراس است .

مورد دیگر، انتصاب شاهزادگان از جمله پسران ملک سلمان به امور مهم سیاسی و اجرایی است که به دو دلیل عمده انجام می‌گیرد؛ اول، آشنایی با پیچ و خم‌های موجود سیاسی و مسائل دیوان‌سالاری و آمادگی برای پذیرش مقام‌های بالاتر. دوم،‌ دور شدن از کشور و گاهی مشغولیت کاری به این منظور که از ایجاد تنش‌های احتمالی میان شاهزادگان برای دستیابی به قدرت جلوگیری شود، بویژه این‌که پسر دیگر پادشاه سعودی یعنی «محمد بن سلمان» هم پیشتر به‌عنوان جانشین ولیعهد تعیین شده بود.

در همین رابطه لازم به ذکر است افرادی به عنوان سفیر سعودی به واشنگتن اعزام می‌شوند که صددرصد مورد اعتماد پادشاه باشند. درگذشته و در زمان پادشاهی ملک عبدالله، بندر بن سلطان از نزدیکان طیف پادشاه وقت، مدت‌ها در پست سفارت در آمریکا مشغول به کار بود.

همچنین با توجه به وابستگی ساختار اقتصاد عربستان به نفت، انتظار می‌رود با انتصاب فرد مورد اعتماد بتوان میزان فروش و تحولات انرژی را به‌طور دقیق رصد کرد. این موارد حکایت از این نکته دارد که عربستان از یک رژیم پوسیده سلطنتی متحجر برخوردار است که هر لحظه امکان رخنه و شکاف امنیتی در آن دور از ذهن نیست؛ رژیمی که در برابر بروز قیام‌های مردمی بشدت آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد.

تشکیل مرکزی به نام «امنیت ملی» و تعیین مشاور امنیت ملی، وجه دیگری از وضعیت نامساعد امنیتی این کشور را روشن می‌سازد. تجاوز به یمن متغیر مهم دیگری است که عربستان را در وضعیت نامساعدی قرار داده است به‌طوری‌که حاکمیت این کشور فکر شروع عملیات مهم و تعیین‌کننده‌ای را از ذهن خارج ساخته، بلکه در نظر دارد تدبیری بیندیشد که از عوارض بیشتر در این زمینه جلوگیری کند.

در نهایت باید گفت به نظر می‌رسد این تحولات و عزل و نصب‌ها در جهت کاهش نارضایتی‌های احتمالی بویژه در زمینه اقتصادی و تخفیف آسیب‌های مربوط به جنگ یمن باشد که مخالفت‌های مهمی را بخصوص در میان مردم به‌وجود آورده است. به تعبیری دیگر، این اتفاقات بیشتر جنبه انفعالی داشته و در جهت ایمن‌سازی رژیم سعودی قابل تحلیل است.

جعفر قنادباشی

کارشناس مسائل غرب آسیا