میوه قاچاق زیر تیغ نظارت

به گفته فعالان صنفی، در حال حاضر بیش از 20 نوع میوه قاچاق در سطح بازار توزیع می‌شود. در طرح ضربتی هفته گذشته ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اتاق اصناف، حدود شش تن میوه قاچاق مثل انگور شیلی، گلابی آمریکایی، گلابی چینی، چغاله بادام و... از میدان مرکزی میوه و تره‌بار تهران جمع‌آوری شده است.

در حالی از ابتدای شهریور سال گذشته با شدت گرفتن برخورد سازمان‌های مسئول با قاچاق کالا در سطح بازار بخصوص درباره کالاهای سلامت‌محور مثل میوه شاهد کاهش روند عرضه این نوع محصولات در کشور بودیم؛ اما ظاهرا بازار پرتقاضای شب‌عید و سود بالای این تخلف باعث شده تا دوباره سودجویان وارد عمل شده و از این بازار به نفع خود استفاده کنند.

این در حالی است که براساس اظهارنظر سازمان‌های مسئول در این زمینه مثل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز دور تازه‌ای از مقابله با قاچاق میوه در سراسر کشور آغاز شده که این بار مبتنی بر اطلاعات سال گذشته کاملا هدفمند و ادامه‌دار خواهد بود به گونه‌ای که فضای موجود برای سودجویی افراد از گذشته ناامن‌تر و ریسک تخلف بالاتر خواهد بود.

البته بسیاری از کارشناسان بر این باورند اگر مبادی ورودی کالاهای قاچاق را با استفاده از تجهیزات مدرن و دقیق ساماندهی کنیم برای جمع‌آوری کالاهای قاچاق هزینه‌ای بر کشور تحمیل نخواهد شد.

کشف میوه قاچاق

علی‌اکبر پوراحمدن‍ژاد، دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان تهران ضمن تائید آغاز دور تازه‌ برخورد با قاچاق کالا در سطح عرضه به خبرنگار ما گفت: برخورد با قاچاق از مبادی ورودی و در سطح عرضه بخصوص در کالاهای سلامت‌محور به عنوان یکی از اصلی‌ترین سیاست‌ها و اولویت دستور کار ستاد در سال جاری است.

وی اظهار کرد: مبادی عرضه عمده کالاهای قاچاق از جمله میدان تره‌بار مرکزی تهران نیز مورد توجه قرار گرفته است. به صورتی که با وجود تذکرها و مراقبت‌های متعدد در این منطقه متاسفانه شاهد تخلف و سودجویی تعداد معدودی از کسبه آن بودیم.

این مقام مسئول تاکید کرد: با توجه به حساسیت خاص این منطقه، اکیپ مستقر اصناف، کمیسیون مشترک جهاد کشاورزی به عنوان مسئول مستقیم شناسایی کالاهای قاچاق و دیگر نهادها در این میدان حضور فعال و گسترده‌ای دارند. به واسطه مشاهده تخلف ابتدا از مسئولان میدان درخواست شد که خودشان نسبت به شناسایی و جلوگیری از عرضه میوه قاچاق و پالایش متخلفان اقدام کنند که نهایتا پنجشنبه گذشته با یک طرح ضربتی وارد عمل شدیم و مقادیر قابل توجهی هم از میوه‌های قاچاق کشف و ضبط شد.

پوراحمدنژاد معتقد است: گرچه کنترل مبادی ورودی می‌تواند هزینه‌های اکتشاف و کنترل بازار در سطح عرضه را کاهش دهد، اما تا رسیدن به وضعیت ایده‌آل کنترل مبادی ورودی لازم است هر روز نسبت به روز گذشته فضای تخلف برای سودجویان ناامن‌تر و آشفته‌تر باشد تا در نهایت منافع حاصل از تخلف به حداقل رسیده و انگیزه‌های تخلف را از بین ببرد.

وی تصریح کرد: از آنجا که این‌گونه کالاها توسط افراد و مجموعه‌های مشخصی وارد ایران می‌شوند و مراکز توزیعی آنها کاملا مشخص هستند به همین دلیل اطلاعات دقیق و شفافی از آنها در اختیار داریم که ابتدا از اتحادیه‌های مربوط درخواست کرده‌ایم نسبت به جلوگیری از فعالیت آنها و پالایش افراد متخلف اقدام کنند و در ادامه مستقیم با رعایت اصول قانونی برخوردهای گسترده‌ای را انجام خواهیم داد.

برخوردها بیشتر خواهد شد

حسین مهاجران، رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار ضمن تائید عرضه میوه‌های قاچاق در میدان مرکزی تهران به خبرنگار ما گفت: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده دوباره روند توزیع و فروش میوه‌های قاچاق در میدان مرکزی تهران شروع شده و با شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود.

وی افزود: برخی فروشندگان و توزیع‌کنندگان، میوه‌های قاچاق را در بسته‌بندی‌های ایرانی یا زیر بارهای داخلی عرضه می‌کنند و برخی دیگر هم در مراکزی که تحت نظارت یا کنترل اتحادیه نیستند، اقدام به توزیع کرده‌اند.

این مقام صنفی درباره تنوع میوه‌های قاچاق در بازار تاکید کرد: در حال حاضر بیش از 20 نوع میوه قاچاق در میدان توزیع می‌شود که به دلیل لوکس بودن و خارج از فصل بودن یا تولید مشابه در ایران هیچ‌کدام ضرورت توزیع ندارد به صورتی که بازرسان اتاق در میدان مرکزی طی طرح ضربتی هفته گذشته حدود شش تن میوه قاچاق مثل انگور شیلی، گلابی آمریکایی، گلابی چینی و... را جمع‌آوری کردند.

وی تصریح کرد: با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری نسبت به عدم نیاز به واردات میوه بجز در مواردی خاص و تائید مسئولان مربوط، تصمیم براین است که بازرسی‌ها و کنترل‌ها نه‌تنها گسترده‌تر شوند بلکه ادامه‌دار باشند تا جایی که بتوانیم فضای ناامنی برای سودجویان ایجاد کنیم.

رئیس اتحادیه میوه‌ و تره‌بار با اشاره به روند ورود این کالاها به بازار به خبرنگار ما گفت: ما نمی‌دانیم چطور این میوه‌ها وارد می‌شود اما یقینا از طریق حمل و نقل هوایی به‌صرفه نیست بنابراین از مرزها وارد شده است. پس نتیجه می‌گیریم نبود سیستم‌های کنترلی مثل ایکس‌ری‌ها (تجهیزات تصویربرداری از محموله‌های کانتینری) در مبادی ورودی باعث بروز خطا و سوءاستفاده شده است.

به اعتقاد وی، برای کاهش هزینه‌های جمع‌آوری کالاهای قاچاق از سطح عرضه بهتر است نسبت به تجهیز و تکمیل سیستم‌های مکانیزه کنترل مبادی ورودی به عنوان گلوگاه‌های مرزی در سراسر کشور اقدام کنیم، در حالی که تاکنون چنین اتفاقی صورت نگرفته است.

مهاجران درباره حجم ورود میوه‌های قاچاق به کشور نیز گفت: در برخی موارد حجم توزیع محدود است ولی در برخی موارد توزیع گسترده بیانگر سطح ورود کلان است. به عنوان مثال پرتقال از قبرس، ترکیه و مصر برای بازار شب عید توسط برخی وارد بنادر شد به امید این‌که اجازه ورود از وزارت جهاد دریافت کنند که این مجوز صادر نشد، بنابراین تمامی آن پرتقال‌ها اکنون به شیوه‌های مختلف در حال ارسال به سمت بازارهای مصرف است.

این مقام صنفی تاکید کرد: گرچه مسئولان مربوط باید نسبت به اعلام مبادی ورودی این میوه اقدام کنند، اما با توجه به تجارب و بررسی‌های انجام‌شده از سوی بازرسان، مبادی ورودی قانونی مثل مناطق آزاد، گمرکات و بازارچه‌های مرزی عمده مراکزی هستند که می‌توان درباره کنترل بیشتر آنها اقدام کرد.

نقش مناطق آزاد

از سوی دیگر یک واردکننده محصولات کشاورزی که نخواست نامش در گزارش فاش شود، به خبرنگار ما گفت: به دلیل نابسامانی‌های موجود در بازار عراق و قیمت بسیار پایین محصولات کشاورزی در این بازار، روند واردات میوه قاچاق از مبادی قانونی کشور بخصوص مناطق آزاد و برخی گمرکات استان خوزستان همچنان ادامه دارد.

این فعال اقتصادی تاکید کرد: اختلاف قیمت بالای محصولات کشاورزی و میوه‌ها در کشورهای همجوار و همچنین سهولت ارسال آنها به ایران در کنار هزینه بسیار پایین تخلف داخل ایران عواملی است که سودجویان از آن به نفع خود بهره‌ می‌برند. برای مثال تفاوت قیمت لیموترش وارداتی در بازارهای خارجی با بازار ایران نزدیک به 6000 تا 8000 هزار تومان است.

وی تصریح کرد: وجود میوه‌های بسیار حساس مثل گیلاس و آلبالوی خارجی در بازارهای پایتخت یا دیگر کلانشهرهای ایران بیانگر آن است که سیستمی برنامه‌ریزی شده برای انتقال به داخل و توزیع این میوه‌ها شکل گرفته که به دلیل سود بالا، ظاهرا مقابله با آن کار ساده‌ای نیست.

به گفته این فعال بازار میوه و تره‌بار یکی از ساده‌ترین شیوه‌های دور زدن قانون که ازسوی متخلفان برای انتقال میوه‌های قاچاق به کار می‌رود، استفاده از قانون ترانزیت کالاست؛ به این ترتیب که با وجود ممنوعیت ترانزیت میوه و تره‌بار از خاک ایران برای دیگر کشورها سودجویان با دستکاری فاکتورها و اظهارنامه‌ها و ارائه اسناد نامعتبر میوه ‌را بارگیری کرده و از مبادی ورودی به سمت بازارهای موردنظر انتقال می‌دهند و در میانه راه میوه‌ها با کالاهای دیگر تعویض شده و توزیع می‌شود.

بیانات مقام معظم رهبری درباره میوه خارجی

رهبر معظم انقلاب، اسفندماه گذشته به مناسب روز درختکاری هنگام نشاندن دو نهال میوه ضمن اشاره به کیفیت و امتیاز میوه‌های ایرانی درباره لزوم جلوگیری از واردات میوه گفتند: «میوه‌ ما - انواع میوه‌های ما که خیلی هم متنوع است - با امثال خودش در کشورهای دیگر تفاوت دارد؛ آن‌طور که برای من نقل کردند، میوه‌های ما شیرین‌تر، خوش‌طعم‌تر، آبدارتر و مطلوب‌تر است؛ گرچه حالا شنیدم که متأسفانه میوه هم وارد می‌شود؛ جزو کارهای غلط، یکی [هم] وارد کردن میوه است که جز در موارد ضرورت و در حد ضرورت، مسئولین بایستی جلوی این کار را بگیرند.» (18 اسفند 95)

عماد عزتی - اقتصاد