سیمکارت‌هایی از جنس آینده

درواقع سیمکارت الکترونیکی (eSIM) می‌تواند آینده‌ای جدید را در زمینه کیفیت ارتباطات همراه، گسترش اینترنت اشیا و کاهش هزینه‌های کاربران به همراه داشته باشد.

سال 2011 شرکت اپل، نوآوری جدیدی را با نام «اپراتور مجازی شبکه همراه» یا به‌طور اختصاصی MVNO در ایالات متحده ثبت اختراع کرد. اساس کارکرد این نوآوری به این صورت بود که شبکه‌های وایرلس مختلف در صورت تمایل برای ارائه خدمات شبکه خود به مشتریان اپل، درخواست خود را به این شرکت ارائه می‌کردند و این شرکت نیز این گزینه‌ها را در اختیار مشتریان قرار می‌داد. به‌این‌ترتیب وقتی کاربری در محیطی غیر خانه یا محل کار به شبکه اینترنت وایرلس نیاز داشت، می‌توانست با اتصال به یکی از این شبکه‌ها، از اینترنتی که سرعت آن بی‌تردید بالاتر از اینترنت همراه بود استفاده کند.

اما سه سال بعد اپل یک بار دیگر دست به نوآوری زد و این بار این قابلیت تازه را در دو محصول جدید خود گنجاند. اپل سال 2014 در رونمایی از آیپد ایر 2 و آیپد مینی 3 اعلام کرد یک قابلیت ارتباطی جدید را فقط برای کاربران در ایالات متحده و بریتانیا طراحی کرده است. این قابلیت «اپل سیم» (Apple Sim) نام داشت و به کاربر امکان می‌داد بدون خرید سیمکارت جدید، اپراتوری را از میان گزینه‌های موجود انتخاب کرده و به‌این‌ترتیب سیمکارتی این بار مجازی در اختیار داشته باشد. نکته جالب اینجا بود که کاربر می‌توانست در صورت لزوم، اپراتور خود را بلافاصله تغییر دهد.

تکاپوی غول کره‌ای

اما اپل در این میان تنها نبود. ایده سیمکارت غیرفیزیکی به قدری جذاب بود که سامسونگ نیز برای استفاده از این نوآوری در محصولات خود به تکاپو افتاد. البته این شرکت برای حفظ تمایز خود از اپل، سیمکارت الکترونیک خود را درون محصولی غیر از گوشی‌های معروف خود قرار داد. ساعت هوشمند Classic Gear S2 3G نخستین ساعت هوشمند در جهان است که سیمکارت الکترونیک در آن به کار رفته است. این سیمکارت در واقع یک ریزتراشه است که به‌صورت پیش‌فرض درون این محصول قرار دارد.

افزایش رقابت اپراتورها

شرکت‌های پیشرو در زمینه تولید گوشی و دیگر تجهیزات ارتباطی هوشمند بشدت از ایده سیمکارت الکترونیک استقبال کرده‌اند. اما این سیمکارت چه تفاوت‌هایی با نمونه‌های معمولی و فیزیکی دارد؟

نخستین مزیت این سیمکارت‌ها را باید در افزایش رقابت بین اپراتورهای تلفن همراه در کشورهای مختلف جهان دانست. برای نمونه فرض کنید چند روزی است که از آنتن‌دهی یا خدمات ارائه شده توسط اپراتور سیمکارت خود راضی نیستید. در حال حاضر تنها راه برای حل این مساله، خرید سیمکارت جدید است که بی‌تردید گزینه چندان راحتی نیست. همچنین چند هفته‌ای می‌شود که امکان ترابردپذیری نیز برای کاربران تلفن همراه در ایران فراهم شده که آن هم به انجام امور قانونی نیاز دارد.

اما با داشتن سیمکارت الکترونیک دیگر نیازی به طی کردن این مسیرهای پردردسر نیست و کافی است از فهرست اپراتورهای موجود، یک اپراتور دیگر را انتخاب کنیم! همچنین تبدیل سیمکارت اعتباری به دائمی و برعکس را می‌توان در یک چشم بر هم زدن انجام داد.

این فناوری سبب افزایش قدرت مشتریان و توانمندتر شدن آنها برای انتخاب خدمات با کیفیت‌تر می‌شود. البته همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد اپراتورهای تلفن همراه چندان از این فناوری جدید در کشورهای توسعه یافته استقبال نکرده‌اند.

اپراتورهای ناراضی

شرکت‌های اپراتور شبکه تلفن همراه هزینه‌های زیادی را صرف تهیه و نگهداری زیرساخت‌ها و تجهیزات مختلف ارتباطی می‌کنند. به همین دلیل عمومی شدن استفاده از سیمکارت الکترونیک می‌تواند موجب بالا رفتن ریسک در کسب و کار آنها شود.

همچنین درصد قابل توجهی از درآمد این شرکت‌ها با فروش سیمکارت‌های دائمی به‌دست می‌آید که در صورت فراگیر شدن این فناوری، دیگر این منبع درآمد نمی‌تواند مانند گذشته سودآور باشد. البته روی دیگر این سکه، روی آوردن مشتریان به اپراتورهای ارائه‌کننده خدمات با کیفیت است. در نتیجه این شرکت‌ها می‌توانند با ارائه خدمات بهتر به درآمد بیشتر نیز دست یابند.

خداحافظ رومینگ

دومین مزیت سیمکارت‌های الکترونیک این است که شاید در چند سال آینده دیگر به فناوری رومینگ و هزینه‌های سرسام‌آور آن برای کاربران نیاز نباشد. برای نمونه اگر به کشوری دیگر سفر کنیم، می‌توانیم بلافاصله اپراتور دیگری را برای سیمکارت الکترونیک خود انتخاب کرده و به‌این‌ترتیب هزینه‌های مکالمه خود را به‌طور قابل توجهی کاهش دهیم.

گسترش اینترنت اشیا

اینترنت اشیا یکی از حوزه‌های فناوری دیجیتال است که در چند سال اخیر گسترش قابل توجهی یافته است. در این میان، گسترش استفاده از سیمکارت الکترونیک و استفاده از آن برای تجهیزات مختلف به کار رفته شده در اینترنت اشیا می‌تواند به بهبود کارایی این دستگاه‌ها بینجامد. در حال حاضر بسیاری از تجهیزات هوشمند از طریق ارتباط بلوتوثی یا وای‌فای با گوشی یا سرور مرکزی ارتباط برقرار می‌کنند. در این میان استفاده از سیمکارت الکترونیکی در این تجهیزات می‌تواند دامنه عملکرد آنها را افزایش داده و موجب بهبود کیفیت ارتباط بین آنها شود.

عزم جهانی برای فناوری جدید

اخباری که از گوشه و کنار به گوش می‌رسد از مذاکره جدی دو شرکت اپل و سامسونگ با شرکت‌های پیشروی اپراتور شبکه همراه و نیز GSMA (اتحادیه جهانی اپراتورهای تلفن همراه) برای گسترش استفاده از سیمکارت الکترونیکی حکایت دارد. دراین میان، استقبال کنونی صورت گرفته از سوی این اتحادیه می‌تواند فراگیر شدن این فناوری در آینده‌ای نزدیک را نوید بدهد.

گفتنی است برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند تا پیش از سال 2020 استفاده از سیمکارت الکترونیک به رویه معمول برای بهره‌مندی از خدمات شرکت‌های اپراتور ارتباطات همراه تبدیل ‌شود.

صالح سپهری‌فر