فکر نمی‌کردم شبیه مصدق باشم

در سالروز کودتای سال 1332 با اصغر معینی‌صالح، بازیگر نقش دکتر مصدق در سریال «معمای شاه» گفت‌وگو کرده‌ایم که تا به حال سه بار در این نقش ظاهر شده‌است. معینی اولین بار در سریال «سال‌های خاکستری» در این نقش ظاهر شد و بعد از آن در سریال‌های «سقوط» و «معمای شاه». بازیگر نقش دکتر مصدق از سال 1358 تاکنون در تئاتر و تلویزیون نقش‌های متعددی بازی کرده و از جمله سریال‌هایی که او در آنها حضور داشته می‌توان به رسم عاشقی، سال‌های خاکستری، سقوط، قائم‌مقام فراهانی، به دنیا بگو بایستد، میعاد در سپیده‌دم، سال‌های برف و بنفشه، مامور بدرقه، خانه‌ای در تاریکی، پدرخوانده و به سوی خورشید اشاره کرد.

معینی که بازنشسته وزارت دفاع است، سال‌های سال در زمینه‌های فرهنگی هنری فعالیت داشته و سال‌های زیادی ریاست برگزاری جشنواره «فتح و معراج را عهده‌دار بوده است. او همچنین اهل قلم است و با مطبوعات نیز همکاری دارد.

شما سه بار نقش دکتر مصدق را بازی کرده‌اید. در این تجربه‌ها چقدر درباره این شخصیت تاریخی اطلاعات به دست آوردید و چقدر شناخت‌تان نسبت به وی بیشتر شد؟

در سریال‌های «سال‌های خاکستری» و «سقوط» بیشتر از یکی دو صحنه حضور نداشتم و نقشم بسیار کوتاه بود اما در سریال «معمای شاه» خیلی مفصل‌تر به این شخصیت پرداخته شد و به همین سبب من باید اطلاعات بیشتری درباره دکتر مصدق کسب می‌کردم .

طبیعی است از همان اولین باری که نقش دکتر مصدق را بازی کردم، درباره این شخصیت تاریخی تاحدی اطلاعات داشتم اما چون مطالعاتم تفننی بود، بعد از قبول این نقش، باید خیلی بیشتر روی زوایای زندگی دکتر مصدق تحقیق می‌کردم. در نتیجه کتاب‌های زیادی درباره ایشان خواندم، نشست‌های زیادی با آقای ورزی داشتم، راهنمایی‌های زیادی از ایشان گرفتم و با دوستان و اطرافیانی که دکتر مصدق را می‌شناختند، گفت‌وگو کردم، همین‌طور فیلم‌های زیادی را که سازمان صدا و سیما در اختیارم گذاشته شده بود تماشا کردم؛ به عبارتی در این پنج سال من با شخصیت دکتر مصدق زندگی کردم.

چه حسی نسبت به دکتر مصدق دارید و بر اساس مطالعاتی که درباره او داشته‌اید، قضاوت شما درباره این سیاستمدار چیست؟

از نگاه من مهم‌ترین اشتباه دکتر مصدق این بود که نباید به ابرقدرتی مانند آمریکا اعتماد می‌کرد. این ضعف کارش بود.

قضاوت و نگاه شما در بازی این نقش چقدر تاثیر داشت؟

من تلاش کردم با این شخصیت زندگی کنم. چهار سال در مناطق جنگی بوده‌ام و تنم پر از ترکش است. همه تلاش من این بود که او را با احساسی که نسبت به آب و خاکش داشته خوب بشناسم، پیدایش کنم، واکنش‌هایش را حدس بزنم و بفهمم به چه فکر می‌کرد، چه عکس‌العملی نسبت به یک موضوع داشت و با این برداشت‌ها نقشش را بازی کنم.

شما صدای خوبی دارید، پس چرا نقش دکتر مصدق دوبله شده است؟

این طور نیست. صدابرداری سر صحنه انجام شده و از صدای خودم برای این نقش استفاده شده است.

در سریال معمای شاه دوبله نداشتیم؛ البته بجز مواردی که اصلاحیه‌ای یا نقص صدابرداری وجود داشت که در این صورت هم معمولا هر بازیگری به جای خودش حرف زده است. البته در مواردی که صدای بازیگر برای شخصت مورد نظر مناسب نبوده از دوبله استفاده شده که شامل حال نقش مصدق نشده است.

نظر مخاطبان درباره نقش دکتر مصدق چه بوده است؟ بازخوردی در این زمینه دریافت کرده‌اید؟

خدا را شکر می‌کنم که نمره قبولی را از مردم گرفته‌ام. تا جایی که من اطلاع دارم، دوستان و اطرافیان و همکاران می‌گویند و بازخوردش را در دنیای مجازی می‌بینم، مردم از بازی من در سریال راضی هستند.

از خود سریال رضایت دارید؟

من خیلی راضی هستم. کار کردن با محمدرضا ورزی بسیار آسان است چرا که او کارش را خوب بلد است. وقتی بازیگر با یک کارگردان مطلع کار می‌کند که به تاریخ اشراف کامل دارد، همه چیز خیلی راحت‌تر پیش می‌رود و بازیگر دغدغه فکری ندارد چون هر جایی به مشکلی بر خورد کند با کارگردان در میان می‌گذارد.

در تمام طول این کار، آقای ورزی با سعه‌صدر پاسخ مرا داده و بخش‌هایی را که کمتر اطلاع داشتم برایم روشن کرده است و من راحت‌تر در مقابل دوربین ظاهر شده‌ام.

فکر می‌کنید تاثیر سریال «معمای شاه» بر مخاطبان امروز و بخصوص جوانان چیست؟

از بینندگان خواهش عاجزانه دارم که اول سریال را به طور کامل ببینند و بعد آن را قضاوت کنند. همین طور از جوان‌ها می‌خواهم حتما این سریال را ببینند چون «معمای شاه» یک دائره‌المعارف تاریخی است. جوانانی که می‌خواهند به کشورشان خدمت کنند و آنهایی که دلشان برای کشورشان می‌سوزد حتما باید تاریخ کشور را بشناسند. چه چیزی بهتر از این که تماشاگر سریالی باشند که وقایع دقیق تاریخی را به تصویر کشیده است. این سریال 95 درصد مطابق با تاریخ و درست بر اساس اسناد و مدارک تولید شده است. 5 درصد باقیمانده هم به مواردی اختصاص دارد که نیازی به طرح آنها نبوده نه این‌که تحریف شده باشد؛ مثل خانواده دکتر مصدق که در این سریال نشان داده نمی‌شوند.

اتفاق باورنکردنی

در سریال «سال‌های خاکستری» به عنوان مشاور نظامی با گروه تولید همکاری داشتم. آقای ورزی به این نتیجه رسید که من برای بازی در نقش دکتر مصدق مناسب هستم و از من خواست برای این نقش گریم بشوم. آقای اسکندری هم با تبحر خاصی که دارند، چهره مرا به دکتر مصدق بدل کردند در حالی که نه من و نه آقای اسکندری فکر نمی‌کردیم گریم دکتر مصدق روی چهره‌ام جواب بدهد، اما حق با آقای ورزی بود و با کمک گریم بشدت شبیه به دکتر مصدق شدم؛ اتفاقی که برایم باورپذیر نبود.

آذر مهاجر

رادیو و تلویزیون